ΨΑΛΜΟΣ 18. IΗ'.

«…Εἰς τὸ τέλος· ψαλμός τῷ Δαυΐδ…».

Ο ψαλμός ξεκινά με την φράση “...εις το τέλος…” στοιχείο που τον κατατάσει όπως είδαμε και σε παλαιότερους ψαλμούς, ως προφητικό.

Το πρώτο μέρος υμνεί τη δύναμη και μεγαλοπρέπειά του Θεού ως δημιουργού όπως φανερώνουν Αυτόν, ο ουρανός και ο ήλιος.

Το δεύτερο μέρος, εκθέτει την ωραιότητα και τα προσόντα του αποκαλυφθέντος νόμου του Θεού εις τους Ιουδαίους.

Το πρώτο μέρος είναι λυρικώτερο γιατί έχει περισσότερες εικόνες και ομιλεί περί φύσεως, το δε δεύτερο είναι διδακτικότερο, εκφράζει βαθύτατη ευλαβεία, διότι ομιλεί περί του θελήματος του Θεού.

Ο ψαλμός αυτός διαιρείται σε δύο μέρη:

• 1.    Στίχ. 2-7: Ο Θεός αποκαλύπτεται θαυμασίως δια της φύσεως.
• 2.    Στιχ. 8-15: Η λαμπρότητα του θείου νόμου.

1^ον ΜΕΡΟΣ

Στίχ. 2-7: Ο Θεός αποκαλύπτεται θαυμασίως δια της φύσεως.

Ψαλ. 18,2  - Οἱ οὐρανοὶ διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ, ποίησιν δὲ χειρῶν αὐτοῦ ἀναγγέλλει τὸ στερέωμα.

Ψαλ. 18,2  (Νεοελληνική απόδοση) – Οι ουρανοί με την αρμονία και το κάλλος τους διηγούνται εις κάθε άνθρωπο την δόξα και την σοφία του Θεού. Ο ουρανός, που σαν στερεός θόλος περιβάλλει την γη, διακηρύττει, ότι είναι έργον του παντοδυνάμου και πανσόφου δημιουργού.

Ψαλ. 18,3 - ἡμέρα τῇ ἡμέρᾳ ἐρεύγεται ῥῆμα, καὶ νὺξ νυκτὶ ἀναγγέλλει γνῶσιν.

Ψαλ. 18,3  (Νεοελληνική απόδοση) - Κάθε ημέρα βροντοφωνεί εις την επομένη ημέρα και κάθε νυξ αναγγέλλει εις την άλλην νύκτα την γνώσιν δια την ύπαρξη του απειροτέλειου Δημιουργού.

Ψαλ. 18,4 - οὐκ εἰσὶ λαλιαὶ οὐδὲ λόγοι, ὧν οὐχὶ ἀκούονται αἱ φωναὶ αὐτῶν·

Ψαλ. 18,4  (Νεοελληνική απόδοση) - Οι λόγοι, τους οποίους διαλαλούν οι ουρανοί, δεν είναι σιωπηλοί λόγοι από εκείνους, των οποίων οι φωνές δεν ακούονται παντού.

Ψαλ. 18,5 - εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος αὐτῶν καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ῥήματα αὐτῶν.

Ψαλ. 18,5 (Νεοελληνική απόδοση) - Τουναντίον, εις ολόκληρο την γη εξήλθε και ακούεται η φωνή τους. Έφτασαν και εις τα πέρατα της οικουμένης οι λόγοι τους.

Ψαλ. 18,6 - ἐν τῷ ἡλίῳ ἔθετο τὸ σκήνωμα αὐτοῦ· καὶ αὐτὸς ὡς νυμφίος ἐκπορευόμενος ἐκ παστοῦ αὐτοῦ, ἀγαλλιάσεται ὡς γίγας δραμεῖν ὁδὸν αὐτοῦ.

Ψαλ. 18,6  (Νεοελληνική απόδοση) - Ο Θεός το φως το απρόσιτον, τον ήλιον, έκαμεν ιδιαίτερον ενδιαίτημά του. Τον διατάσσει να ανατέλλη λαμπρός ωσάν νυμφίος, που εξέρχεται λαμπροστολισμένος από τον νυμφικόν του θάλαμον. Ωσάν γίγας και ακούραστος δρομεύς, με αγαλλίασιν και χωρίς ποτέ να αποκάμη δια μέσου των αιώνων, διατρέχει κάθε ημέραν τον από ανατολών έως δυσμών δρόμον του.

Ψαλ. 18,7 - ἀπ᾿ ἄκρου τοῦ οὐρανοῦ ἡ ἔξοδος αὐτοῦ, καὶ τὸ κατάντημα αὐτοῦ ἕως ἄκρου τοῦ οὐρανοῦ, καὶ οὐκ ἔστιν ὃς ἀποκρυβήσεται τῆς θέρμης αὐτοῦ.

Ψαλ. 18,7  (Νεοελληνική απόδοση) - Από το ένα άκρον του ουρανού γίνεται η έξοδός του και στο άλλο άκρον του ουρανού τελειώνει η πορεία του. Και δεν υπάρχει κανείς, ο οποίος θα ημπορέση, να διαφύγη την θερμότητά του.

2^ον ΜΕΡΟΣ

Στίχ. 8-15: Η λαμπρότητα του θείου νόμου.

Ψαλ. 18,8 - ὁ νόμος τοῦ Κυρίου ἄμωμος, ἐπιστρέφων ψυχάς· ἡ μαρτυρία Κυρίου πιστή, σοφίζουσα νήπια.

Ψαλ. 18,8  (Νεοελληνική απόδοση) – Παραπάνω όμως από τα μεγαλεία, που διηγούνται οι ουρανοί, υπάρχει ο νόμος του Κυρίου, ο άμεμπτος, ο οποίος επιστρέφει πλανωμένας ψυχάς στον δρόμον της σωτηρίας, στον δρόμον του Θεού. Αι εντολαί του Κυρίου, που υπάρχουν εις αυτόν, είναι αληθιναί και πισταί, γεμάται σοφίαν, ικαναί να αναδείξουν σοφά και αυτά ακόμη τα νήπια.

Ψαλ. 18,9 - τὰ δικαιώματα Κυρίου εὐθέα, εὐφραίνοντα καρδίαν· ἡ ἐντολὴ Κυρίου τηλαυγής, φωτίζουσα ὀφθαλμούς·

Ψαλ. 18,9  (Νεοελληνική απόδοση) - Αι εντολαί του Κυρίου είναι αληθιναί και τέλειαι. Ευφραίνουν την καρδίαν εκείνου, που τας τηρεί. Σκορπίζουν μέχρι των πλέον μακρυνών περάτων άπλετον το φως και φωτίζουν τους οφθαλμούς των ανθρώπων.

Ψαλ. 18,10 - ὁ φόβος Κυρίου ἁγνός, διαμένων εἰς αἰῶνα αἰῶνος· τὰ κρίματα Κυρίου ἀληθινά, δεδικαιωμένα ἐπὶ τὸ αὐτό,

Ψαλ. 18,10  (Νεοελληνική απόδοση) - Το ιερόν δέος, που διεγείρει εις τας καρδίας των ανθρώπων ο νόμος του Κυρίου και ο ευλαβής φόβος είναι αγνός, ανόθευτος από πλάνην. Εχει αιωνίαν ισχύν και κύρος. Αι κρίσεις και αι αποφάσεις του Κυρίου, που περιέχονται εις αυτόν, είναι αληθιναί και επιμαρτυρούνται ως δίκαιαι δια μέσου των αιώνων.

Ψαλ. 18,11 - ἐπιθυμητὰ ὑπὲρ χρυσίον καὶ λίθον τίμιον πολὺν καὶ γλυκύτερα ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον.

Ψαλ. 18,11 (Νεοελληνική απόδοση) - Τα λόγια του Κυρίου δια τους καλοπροαίρετους ανθρώπους είναι επιθυμητά περισσότερον από τον χρυσόν και από πλήθος πολυτίμων λίθων. Είναι γλυκύτερα από το μέλι και από την κηρήθραν.

Ψαλ. 18,12 - καὶ γὰρ ὁ δοῦλός σου φυλάσσει αὐτά· ἐν τῷ φυλάσσειν αὐτὰ ἀνταπόδοσις πολλή.

Ψαλ. 18,12 (Νεοελληνική απόδοση) - Εγώ εδοκίμασα την γλυκύτητά των, διότι ο δούλος σου, Κυριε, φυλάσσει αυτά τα κρίματά σου. Οποιος τα φυλάσσει, θα έχη μεγάλην ανταπόδοσιν και αμοιβήν.

Ψαλ. 18,13 - παραπτώματα τίς συνήσει; ἐκ τῶν κρυφίων μου καθάρισόν με.

Ψαλ. 18,13 (Νεοελληνική απόδοση) - Αδύνατον όμως να τηρήση κανείς εξ ολοκλήρου τον Νομον σου. Ποιός ημπορεί να γνωρίση τα παραπτώματα, εις τα οποία και χωρίς να το θέλωμεν υποπίπτομεν; Από τα απόκρυφα αυτά παραπτώματα, που εγώ ίσως δεν τα γνωρίζω και ούτε θέλω ποτέ να έλθουν εις δημοσιότητα, καθάρισόν με, Κυριε.

Ψαλ. 18,14 - καὶ ἀπὸ ἀλλοτρίων φεῖσαι τοῦ δούλου σου· ἐὰν μή μου κατακυριεύσωσι, τότε ἄμωμος ἔσομαι καὶ καθαρισθήσομαι ἀπὸ ἁμαρτίας μεγάλης.

Ψαλ. 18,14 (Νεοελληνική απόδοση) - Και από ξένα προς τον Νομον σου αισθήματα και έργα προφύλαξε εμέ, τον δούλον σου. Εάν αυτά δεν με κυριεύσουν, τότε εγώ θα είμαι άμεμπτος και έτσι θα διατηρηθώ καθαρός από μεγάλας πτώσεις.

Ψαλ. 18,15 - καὶ ἔσονται εἰς εὐδοκίαν τὰ λόγια τοῦ στόματός μου καὶ ἡ μελέτη τῆς καρδίας μου ἐνώπιόν σου διὰ παντός, Κύριε, βοηθέ μου καὶ λυτρωτά μου.

Ψαλ. 18,15 (Νεοελληνική απόδοση) - Τοτε θα είναι ευχάριστοι εις σε και ευπρόσδεκτοι οι λόγοι της προσευχής μου και αι ευλαβείς σκέψεις και οι ιεροί πόθοι της καρδίας μου θα είναι ως θυσία ευπρόσδεκτος και παντοτεινή ενώπιόν σου, Κυριε, βοήθέ μου και λυτρωτά μου.

 

Επιλεκτική ερμηνεία Ψαλμού 18. ΙΗ’  

Στον παρόντα ψαλμό θα εστιάσω σε 4 στίχους.

• 1.    «…ἡ μαρτυρία Κυρίου πιστή, σοφίζουσα νήπια…» στιχ. (8)
• 2.    «…τὰ δικαιώματα Κυρίου εὐθέα, εὐφραίνοντα καρδίαν…» στιχ. (9)
• 3.    «…ὁ φόβος Κυρίου ἁγνός…» στιχ. (10)
• 4.    «…ἐπιθυμητὰ ὑπὲρ χρυσίον καὶ λίθον τίμιον πολὺν καὶ γλυκύτερα ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον…» στιχ. (11)

«…ἡ μαρτυρία Κυρίου πιστή, σοφίζουσα νήπια…» στιχ. (8). Τα μικρά παιδιά των οποίων η ψυχή είναι ανοιχτή προς όλες τις επιδράσεις, στερούνται  σταθερότητας προσωπικής, φωτίζονται στερεώνονται διά της πίστεως και παραμένουν ακλόνητα μέσα από τη σταθερή διδασκαλία του θείου νόμου. Οι απλές, αγαθές, αθώες αυτές υπάρξεις, των οποίων η συνείδηση δεν έχει αμαυρωθεί, μήτε αμβλυνθεί, είναι δεκτικές στο λόγο του Θεού, γιατί η καθαρή ψυχή είναι σε θέση ν’ αναγνωρίσει την αλήθεια από το ψέμα. Η Χάρης του Θεού έρχεται ν’ ανυψώσει τους «πτωχούς τω πνεύματι», να δοξάσει του «…μωρούς δια Χριστόν…» Α’ Κορ. (4, 9-10), να σοφίσει τα νήπια, καταισχύνοντας τους ισχυρούς, τους δήθεν σοφούς, τους επιστήμονες εκείνους, που η έπαρση της κοσμικής τους ευφυΐας αλλά και περηφάνια των  κοσμικών τους κατορθωμάτων, δεν τους επιτρέπει να νοήσουν πως αρχή σοφίας φόβος Θεού. Ψαλ. (110, 10) & Παροιμ. (1, 7). Μας το αναφέρει φυσικά και ο απόστολος των εθνών Παύλος «…ότι το μωρόν του Θεού σοφώτερον των ανθρώπων εστί, και το ασθενές του Θεού ισχυρότερον των ανθρώπων εστί....» Α΄ Κορ. (1, 18-25).

 «…τὰ δικαιώματα Κυρίου εὐθέα, εὐφραίνοντα καρδίαν…» στιχ. (9). Τα δικαιώματα εδώ ο ποιητής εννοεί τον νόμο του Θεού, και τον χαρακτηρίζει ευθύ, που οδηγεί δηλαδή σε ευθεία οδό. Η οδός αυτή, είναι προσαρμοσμένη προς τις αιώνιες αρχές του δικαίου και αδίκου και ο ευθύς αυτός δρόμος του Θεού, οδηγεί στη σωτηρία, στην επανένωση με το Θεό. Ο δρόμος αυτός είναι χαραγμένος στις καρδιές μας και η φωνή της συνειδήσεώς μας είναι ο συναγερμός όταν αποκλίνουμε από την ευθεία αυτή οδό. Η διασφάλιση του νόμου του Θεού ως κόρη οφθαλμού, ευφραίνει τον κάθε άνθρωπο και παρέχει σ’ αυτόν τις πιο γλυκύτατες χαρές που υπεράνω του κοσμικών χαρών.

«…ὁ φόβος Κυρίου ἁγνός…» στιχ. (10). Εδώ ο ψαλμωδός, ονομάζει το φόβο Κυρίου, αγνό, διότι αποσκοπεί να διεγείρει τις ψυχές μας, το σωτήριο φόβο του Θεού και των εντολών Του. Ο φόβος αυτός είναι καθαρός, όπως το χρυσάφι το οποίο εξήλθε από τη φωτιά του χωνευτηρίου και δεν είναι βδελυκτός και σιχαμερός, όπως είναι ο φόβος των ειδωλολατρών, προς τους ψεύτικους θεούς τους. 

«…ἐπιθυμητὰ ὑπὲρ χρυσίον καὶ λίθον τίμιον πολὺν καὶ γλυκύτερα ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον…» στιχ. (11). Εδώ ο ποιητής χρησιμοποιεί μια όμορφη εικόνα για να δείξει τον μισθό της τήρησης του λόγου του Θεού. Μας αναφέρει πως η αξία αυτή υπερβαίνει τα πολυτιμότερα αγαθά, είναι ανώτερη από την αξία του χρυσού και η γεύση της είναι γλυκύτερη από το μέλι και όχι από ένα οποιονδήποτε μέλι, αλλά και απ’ αυτό της κηρήθρας, δηλαδή το αγνό μέλι, το ακατέργαστο, το γνήσιο, το αυθεντικό. Πάνω σ’ αυτήν την όμορφη παρομοίωση που χρησιμοποιεί ο ποιητής στηρίζονται και τα επόμενα του λόγια στον στίχ. 12 «…ἐν τῷ φυλάσσειν αὐτὰ ἀνταπόδοσις πολλή…» για να μας επισημάνει πως ο μισθός της διαθήκης του Θεού, είναι ανυπέρβλητος.