11. ΟΚΝΗΡΙΑ – ΑΡΓΟΣΧΟΛΙΑ (ΑΚΗΔΙΑ) ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΨΥΧΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Φυλάξου από την ακηδία...

Αγαπητέ μου αναγνώστη σε χαιρετώ και πάλι, μέσα από μια ακόμη θεματική ενότητα, που με φόβο και αγάπη Θεού θα προσπαθήσουμε να φέρουμε εις πέρας. Σήμερα θα ήθελα να μιλήσουμε για το θέμα της οκνηρίας ή αν θέλετε τεμπελιάς. Στην εκκλησιαστική, φιλοκαλική γλώσσα, ονομάζεται ΑΚΗΔΙΑ!

Στην ζωή μας πολλές φορές αλλού ξεκινάς να πας, και πολλές φορές αλλού καταλήγεις. Για το θέμα λοιπόν της οκνηρίας (αργίας) δεν είχα προγραμματίσει να γράψω άμεσα, αλλά να που οι συγκυρίες το επέτρεψαν, μέσα από τη διχογνωμία που δημιουργήθηκε – στο κατά πόσο θεωρείται αμαρτία ή όχι – ανάμεσα σε συζητήσεις που προηγήθηκαν επί του θέματος.

Στην θεματική αυτή ενότητα θα εστιάσουμε στους κινδύνους που ελλοχεύουν και εκπορεύονται από το πάθος της οκνηρίας και πως την καθιστούν ένα επικίνδυνο πάθος όταν ζώνει τον άνθρωπο. Ελπίζω  βαθύτατα αυτή η ενότητα να μας προβληματίσει, προς όφελος μας, συμπεριλαμβανομένου και εμού του ιδίου.

Πολλές φορές δεν λέμε ότι σήμερα, δεν θέλω να κάνω τίποτα, θέλω να κλειστώ σπίτι και να κοιμάμαι όλη μέρα;!

Ή άλλες φορές δεν λέμε (εδώ αναφέρομαι κυρίως στους νέους), ότι σήμερα θα καθίσω να παίξω παιχνίδια κονσόλας - playstation ή xbox - και δεν θα σηκωθώ από το κρεβάτι μου ή τον καναπέ μου ακόμα αν γίνεται χαλασμός κόσμου εντός και εκτός της οικίας μας. Πολύ τρομερό αυτό! Η αργοσχολία μας διαβάλλει σε τέτοιο βαθμό, που μας καταντά αδιάφορους ακόμα και για το τι γίνεται γύρω μας!

Μην θεωρήσετε τα παραδείγματα που προανέφερα, σαν κύριες αιτίες αργίας, μπορεί να είναι οποιαδήποτε άλλη αιτία ή ακόμα και αφορμή αν θέλετε, που μας καθιστά αργόσχολους και οκνηρούς.  Δεν πρέπει μέσα από την προσπάθεια στο να εξάγουμε κάποια συμπεράσματα - για την δική μας ψυχική ωφέλεια - να φτάσουμε να κοιτάμε μόνο το δένδρο και όχι το δάσος, θα ήταν ανούσιο και ανώφελο.

Πολλοί πατέρες και σύγχρονοι ακόμα άγιοι μας προτρέπουν να μην αφήνουμε ποτέ το χρόνο μας να πηγαίνει ανεκμετάλλευτος. «…γρηγορείται…»[1] φωνάζουν ομόψυχα, μην έρθει του θανάτου εκείνη η ώρα και μας βρει ακοινώνητους και αμετανόητους. Πολύ θλιβερό αυτό για κάθε ψυχή που φεύγει αμετανόητη και ακοινώνητη. Ακόμα και τον μανδύα της βαπτίσεως να φυλάξουμε καθαρό, αυτό δεν είναι αρκετό, θα πρέπει να δώσουμε λόγο και για τα έργα μας, τις πράξεις μας, τις αγαθοεργίες μας. Το να κλειστώ στο σπίτι μου, για να μην αμαρτάνω, περιορίζοντας τις εξόδους μου, δεν σημαίνει ότι και θα σωθώ!

Χαρακτηριστική είναι και η περίφημη παραβολή που έδωσε και ο Χριστός μας με τα τάλαντα. Αφού λοιπόν κάποιος κύριος πριν αναχωρήσει για τα ξένα μάζεψε τους δούλους του ενώπιων του και τους μοίρασε τα υπάρχοντά του. Έδωσε σε κάποιον πέντε (5), σ’ άλλον δύο (2) και σ’ άλλον ένα (1).

Παραβολή με τα τάλαντα

Όταν μετά ο κύριος τους επίστρεψε από τα ξένα, τους ζήτησε την απόδοση λογαριασμού απ’ αυτούς. Συνέχαιρε αυτόν που έδωσε τα πέντε (5) τάλαντα και αυτόν που έδωσε τα δύο (2) διότι τα αξιοποίησαν και τα διπλασίασαν, ενώ τον τελευταίον δούλο που από φοβία και οκνηρία έκρυψε το τάλαντο του κάτω στην γη για να μην το χάσει, ο Κύριος τον κατηγόρησε και του είπε «…πονηρέ δούλε και οκνηρέ! ήδεις ότι θερίζω όπου ουκ έσπειρα και συνάγω όθεν ου διεσκόρπισα! έδει ούν σε βαλείν το αργύριόν μου τοίς τραπεζίταις, και ελθών εγώ εκομισάμην αν το εμόν σύν τόκω. άρατε ούν απ' αυτού το τάλαντον και δότε τώ έχοντι τα δέκα τάλαντα· τώ γάρ έχοντι παντί δοθήσεται και περισσευθήσεται· από δε τού μη έχοντος και ό έχει αρθήσεται απ' αυτού. και τον αχρείον δούλον εκβάλετε εις το σκότος το εξώτερον· εκεί έσται ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων.» (Ματθ. 25, 13-30)…».

Βλέπουμε στο Ευαγγέλιο ότι ανάλογα με τη διάθεση και την προθυμία του κάθε «δούλου» να εργασθεί με αγάπη και υπακοή στον Κύριο γίνεται και η κατανομή των ταλάντων.

Παρόλο που ο Θεός δε δίνει εξίσου τα τάλαντα στους «δούλους» δίνει όμως την ίδια αμοιβή[2] – την είσοδο στη χαρά του Κυρίου – . Η χαρά του δούλου που πήρε τα 2 τάλαντα και τα διπλασίασε είναι η ίδια μ’ αυτήν που πήρε τα 5 τάλαντα και τα διπλασίασε.

Στο δούλο που δόθηκε 1 τάλαντο, δόθηκε και σ’ αυτόν το τάλαντο της Χάριτος, η σχέση επικοινωνίας με το Θεό. Αλλά ΔΕΝ τον ενδιέφερε η Χάρης, η πνευματική προκοπή. Τον διάβαλλε η οκνηρία και η τεμπελιά. Προτίμησε να μείνει κλεισμένος στο «εγώ» του αδιαφορώντας τι ποιούν οι γύρω του.

Ήταν δούλος ναι μεν - όπως τον ονομάζει το Ευαγγέλιο - αλλά δεν ήταν δούλος του Θεού, αλλά δούλος των αναγκών της σάρκας.

Ο Κύριος τον αποκάλεσε «…δούλον οκνηρόν και πονηρόν…» γιατί δεν δούλεψε καθόλου για τη σωτηρία του. Ούτε ελάχιστη προσπάθεια δεν έκανε για να υπερβεί το βιολογικό τρόπο ζωής και να φτάσει στην αληθινή ζωή, που είναι κοινωνία αγαπημένων προσώπων. Με αυτήν την αμέλειά του «αμαύρωσε» το τάλαντό του και έμεινε στο σκότος το εξώτερο, στο μαρτύριο της «μη αγάπης».

Οι άλλοι 2 δούλοι εργάσθηκαν όμως με ζήλο και αυταπάρνηση! Υπερέβησαν τη φιλαυτία τους, τα πάθη τους, και κυριάρχησαν επί του «εγώ» τους, προκόβοντας σε αρετές και αυξάνοντας τη Χάρη που αρχικά τους δόθηκε.

«…Κανένας καθήμενος εν αναπαύσει δεν εισήλθε ποτέ στη Βασιλεία των ουρανών…» αββάς Ισαάκ. Οι άγιοι «εβίαζαν» εαυτούς με άσκηση, με προσευχή, με συνεχή «μνήμη Θεού», για να ζήσουν στον παράδεισο της αγάπης. Ο Χριστός προσφέρεται στους ενωμένους και όχι στους χωρισμένους και απομονωμένους ατομιστές. 

ΣΚΟΠΟΣ που εισήλθαμε στην εκκλησία είναι να αυξήσουμε τα τάλαντα της Χάριτος. Και για να το πετύχουμε αυτό ΔΕΝ πρέπει να ζούμε ατομικά, κλεισμένοι στο «εγώ» μας. Πρέπει το «εγώ» να το αναγάγουμε στο «εμείς», κινούμενοι μέσα στα πλαίσια της προσφοράς, αλτρουισμού, θυσίας και αγάπης. Αυτή θα είναι μια πρόγευση της Δεσποτικής χαράς της Βασιλείας του Θεού.

Ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο με προσόντα σπουδαία και τον τοποθέτησε στον παράδεισο «…εργάζεσθαι αυτόν και φυλάσειν…» (Γεν. β’ 15) και από τότε η εργασία είναι συνυφασμένη με την ζωή του ανθρώπου και αποτελεί υποχρέωση του ανθρώπου.

Την παραβολή με τα τάλαντα μπορούμε να την προσεγγίσουμε και να την κατανοήσουμε ακόμα περισσότερο με τα λόγια του π. Παϋσίου, μέσω ομιλίας που άκουσα του μητροπολίτη Μόρφου, μέσω των δικών του βιωμάτων με τον άγιο.

Ο αείμνηστος γέροντας Παΐσιος

Συγκεκριμένα ο Μητροπολίτης αναφέρει: «…Ο πάτερ Παΐσιος έλεγε ότι το «δοχείο» της ψυχής του κάθε ανθρώπου, είναι διαφορετικό και αυτό εξαρτάται από τις δυνατότητες και τα προσόντα που δόθηκαν ξεχωριστά από το Θεό στο κάθε άνθρωπο. Σε μερικούς το «δοχείο» της ψυχής είναι πιο μικρό, σε άλλους πιο μεγάλο. Για να είμαστε ευάρεστοι στο Θεό, θα πρέπει αυτό το δοχείο να καταφέρουμε να το γεμίσουμε.

Αυτός που έχει καταφέρει και γεμίσει το «δοχείο» της ψυχής του είναι εξαίρετος, ασχέτως αν το «δοχείο» του, είναι πιο μικρό από κάποιου άλλου. Ο άνθρωπος αυτός χρησιμοποίησε όλες του τις δυνατότητες που διέθετε, τον ζήλο, και το χρόνο που είχε στη διάθεση του (στην εν κόσμο ζωή του), προς την επίτευξη του στόχου του και αυτό είναι που ευαρεστεί το Θεό, αυτό είναι που τον έκανε εξαίρετο στα μάτια του Θεού. Κάποιος με μεγαλύτερο «δοχείο» (με περισσότερα προσόντα ή και χαρίσματα (ή δωρεές αν θέλετε), μπορεί μεν να το έχει γεμίσει περισσότερο από κάποιον που έχει μικρότερο «δοχείο» (λιγότερα προσόντα), αλλά αυτός να μην είναι εξαίρετος γιατί απλά δεν έχει αξιοποιήσει όλες τις δωρεές και τα χαρίσματα που του έδωσε ο Θεός…».

«…εργάζεσθαι αυτόν και φυλάσειν…» (Γεν. β’ 15)

Το ίδιο ισχύει και στην παραβολή με τα τάλαντα. Αν δώσω σε κάποιο ένα (1) και σε κάποιο δύο (2) τάλαντα. Αυτός με το ένα (1) τάλαντο τα κάνει 2 ή και 3 ακόμα, ενώ σ’ αυτόν που δοθήκαν δύο (2) τα κάνει τρία (3), τότε ποιος πιστεύετε εσείς ευαρεστεί περισσότερο τον Κύριο του; Φυσικά σ’ αυτόν που εδόθησαν λιγότερα, γιατί αυτός τα  διπλασίασε και ακόμη περισσότερο, ενώ εκείνος που είχε περισσότερα αρχικά τάλαντα εργάσθηκε οκνηρά και άγαρμπα.

Το «δοχείο» της ψυχής του κάθε ανθρώπου, για να σας δώσω να καταλάβετε την έννοια του όρου αυτού, εμπεριέχει ένα ευρύ φάσμα του συνόλου της ζωής του. Δεν περιλαμβάνει μόνο τις πνευματικές του δυνατότητες, την αντίληψη του, το ανάστημα του, την δύναμη του, αλλά μέσα σ’ αυτές τις δυνατότητες συναθροίζονται το οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο γεννήθηκε και μεγάλωσε. Αν είχε πνευματικούς γονείς, οικογενειακή και κοινωνική στήριξη, αν είχε χωρισμένους γονείς, αν ήταν παράλυτος, φιλάσθενος, παραπληγικός, άστεγος, άπορος. Αν έζησε και ανδρώθηκε σε μια τριτοκοσμική χώρα. Αν ήταν αμόρφωτος, βιοπαλαιστής, άπορος και πολλά άλλα). Όλα λοιπόν αυτά, ο Πανάγαθος Θεός, σαν δίκαιος Κριτής, τα γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα μας και ΜΟΝΟ Εκείνος έχει τη δυνατότητα να κρίνει απολύτως ορθώς, και εν συνεχεία εάν πρέπει να δικάσει και να κατακρίνει.

ΜΗ θάβεις το τάλαντό σου

Εσύ αγαπητέ μου αναγνώστη θα φυλάξεις το τάλαντό σου; Θέλεις να παραμείνεις και εσύ απραγής; Θέλεις να συνεχίσεις να κοιμάσαι;

Δικαίωμά σου ότι και να αποφασίσεις! Ο Θεός σου έδωσε την ελευθερία να κάνεις ότι θέλεις, αλλά να γνωρίζεις ότι όταν είσαι άπραγος, και δεν πορεύεσαι στο να πράττεις το αγαθό, είναι σαν να κάνεις το κακό. Ο ιερός Χρυσόστομος λέγει ότι: «…Όταν ο άνθρωπος μένει αργός, και το κακό να μη κάνει, μόνο με το ότι μένει αργός, αυτό είναι κακό. Διότι η αργία είναι ένα τμήμα της κακίας. Πολύ περισσότερο, είναι αυτό υπόθεση και ρίζα πονηριάς. Διότι η αργία γίνεται δάσκαλος κακίας. Διότι το να μη κάνεις το αγαθό, ισούται με το να κάνεις το κακό…».

Δυστυχώς το πνεύμα αυτό της αργοσχολίας, μας ταλανίζει ιδιαίτερα σήμερα. Οι γυναίκες γυρίζουν όλη μέρα, από σπίτι σε σπίτι, ενώ οι μεν άνδρες από καφενείο σε καφενείο και από κέντρο σε κέντρο και πάει λέγοντας, κάνοντας πράξη το λόγο του Απ. Παύλου «…και αργαί μανθάνουσι περιερχόμεναι τας οικίας, ου μόνον δε αργαί, αλλά και φλύαροι και περίεργοι, λαλούσαι τα μη δέοντα…»(Α΄ Τιμ. 5,13).

Πολύ όμορφα ακόμα είναι και τα λόγια του Αγίου Χρυσοστόμου, που θέλοντας να καταδείξει πόσο ζημιογόνα είναι για την ψυχή μας, η τεμπελιά και η αργία, μας παροτρύνει: «…Όλα καταστρέφονται με την αργία. Διότι και το νερό, όταν μένει στάσιμο, σαπίζει… Και ο σίδηρος, όταν μένει αχρησιμοποίητος, κατατρώγεται από την σκουριά. Και το χωράφι, όταν μένει ακαλλιέργητο, παράγει αγκάθια και τριβόλια…».

Επίσης η αργία εκθέτει τον άνθρωπο σε ποικίλους πειρασμούς, κακούς λογισμούς, τον σκοτώνουν σωματικώς και πνευματικώς, επειδή η διάνοια του ανθρώπου και γενικά ο άνθρωπος, έχει ροπή προς την αμαρτία. Αν δεν επαγρυπνούμε και κατηχούμαστε μέσα από την Αγία Γραφή, και γενικά άλλα πνευματικά βιβλία (όπως βίοι αγίων, συναξάρια κτλ) που βοηθούν τον άνθρωπο να γαλουχηθεί σωστά, να απομακρύνει την αμφιβολία και το φόβο των δυσκολιών που απλώνονται μπροστά του, τότε κινδυνεύουμε να υπνωθούμε και η αφύπνιση θα είναι πάρα μα πάρα πολύ δύσκολη.

Μπροστά στο βουνό των προβλημάτων που μαζεύονται, ο άνθρωπος πολλές φορές απογοητεύεται και φτάνει σε απόγνωση. Η απόγνωση είναι η χειρότερη απ’ όλες τις ανομίες. Με κανέναν άλλο τρόπο δεν μπορείς να λυπήσεις τόσο πολύ τον φιλεύσπλαχνο Θεό, όσο με το να πεις ότι δεν πρόκειται ποτέ ν’ αξιωθείς άφεση αμαρτιών και να βρεις σωτηρία ψυχής. Γιατί έτσι αρνείσαι τον ίδιο τον Κύριο, την πρόνοιά Του, τη φιλανθρωπία Του, τη λυτρωτική Του θυσία για σένα στο Σταυρό, που σου άνοιξε την πύλη της ουράνιας βασιλείας.

Μέγας Βασίλειος

Πολλές φορές ο άνθρωπος στην παρουσία πάμπολλων προβλημάτων, τι κάνει; Κλείνεται στον εαυτό του, σαν διέξοδος των προβλημάτων και δοκιμασιών που έχει να αντιμετωπίσει, χωρίς να θέλει να  ασχολείται με τίποτε. Ο Μέγας Βασίλειος  σημειώνει ότι η «…η αργία κακουργίας αρχή…».

ΠΟΛΕΜΗΣΕ, λοιπόν, την οκνηρία-ραθυμία σου, για να μην πέσεις στην αρνησίθεη απόγνωση. Μη μεριμνάς για πρόσκαιρα πράγματα περισσότερο απ’ όσο χρειάζεται. Συγκέντρωσε τη φροντίδα και το ζήλο σου στα πνευματικά έργα και στην καλλιέργεια των αρετών. Πόθησε ολόψυχα το Θεό και την άνω Ιερουσαλήμ. Και όταν, την ώρα της προσευχής ή άλλης καλής εργασίας, νιώθεις ραθυμία, ύπνωση, αθυμία ή ανορεξία, να ξέρεις πως είναι ο πονηρός, που έρχεται για να σε πειράξει και να σ’ εμποδίσει από το αγαθό. Εσύ τότε όχι μόνο να μη διακόψεις, αλλά να συνεχίσεις με μεγαλύτερη βία, ώσπου να διώξεις το δαίμονα.

Φυσικά δεν απευθυνόμαστε στους νοσούντες, στις έγκυες και γενικά στους ανθρώπους εκείνους που δεν μπορούν να εργασθούν και μένουν αργοί. Αλλά και πάλι σαν ευσεβείς χριστιανοί που είναι, και κλινήρεις και κατάκοποι να είναι, θα βρουν τρόπους να μην μείνουν άπραγοι, να μην τους διαβάλλει η αρρώστια τους και να αξιοποιήσουν «το τερπνόν μετά του ωφελίμου» την κάθε στιγμή της ζωής του, σαν γνήσια παιδιά του Θεού. Έτσι η κάθε μέρα περνά δημιουργικά και θεάρεστα και ο άνθρωπος επωφελείται και η ψυχή αυτού αμείβεται και όλα πάλι συντείνουν στην βεβαίωση του λόγου του απόστολου Παύλου «…Το καλόν ποιούντες μη εκκακώμεν· καιρώ γαρ ιδίω θερίσομεν…» (Γαλ. 6,9). Μετάφραση: Οταν δε πράττομαι το καλό, ας μη αποκάμνουμε από τις δυσκολίες που συναντούμε. Διότι σε καιρό ορισμένων θα θερίσουμε τους καρπούς των καλών έργων μας, εφ' όσον τώρα δεν αποκάμνουμε και δεν παραλύουμε.

Ο Άγιος Ποιμήν

Ο Αββάς Ποιμήν έλεγε πως «…όπως ο καπνός διώχνει τις μέλισσες και τότε παύει να παράγεται ο γλυκύς καρπός της εργασίας τους, έτσι και η σωματική ανάπαυση διώχνει…».

Το κυριότερο με την οκνηρία και αργοσχολία είναι ότι απεμπολούμαι το χρόνο εκείνο που μας δόθηκε σ’ αυτή την ζωή την πρόσκαιρη, τη μάταιη και παροδική να εργασθούμε για την σωτηρία μας. Διώχνουμε και απεμπολούμε τον ουράνιο μισθό που σαν «…δόκιμοι τραπεζίται...» έπρεπε να μαζεύουμε προς όφελος της ψυχής μας, γιατί ο τόκος που θα δοθεί για όσους ευλαβικά εργάσθηκαν δεν είναι αυτός των τραπεζών 4% ή 6% ή 10%. Είναι 100πλάσσιος και ουράνιος! «…Ἔστωσαν ὑμῶν αἱ ὀσφύες περιεζωσμέναι καὶ οἱ λύχνοι καιόμενοι·…» Λουκ. (12,35). Μετάφραση: «…Ας είναι ζωσμένη η μέση σας και τα λυχνάρια σας πάντοτε αναμμένα· να είσθε δηλαδή έτοιμοι και άγρυπνοι να εκτελείτε το θέλημα του Κυρίου, δια να αποκτήσετε έτσι θησαυρούς στον ουρανό…».

Ο άνθρωπος πρέπει στον ελεύθερο του χρόνο να μην παραμελεί την μυστηριακή του ζωή, τον πνευματικό του αγώνα, την προσευχή[3], τον εκκλησιασμό και γενικά την μελέτη του θείου Λόγου ως προς αποφυγή των πειρασμών και της αμαρτίας.[4]

"...ζητείται την Βασιλεία των
Ουρανών..."

Πρέπει να παρακινούμε τους εαυτούς μας, ώστε να κοπιάζουμε στα αγαθά και πνευματικά έργα. Να φέρνουμε στο νου μας κάθε τόσο τους ένδοξους κι αθάνατους καρπούς που θα θερίσουμε και θ’ απολαύσουμε στους ουρανούς, χάρη στον μικρό κόπο και την περαστική βία της εδώ ζωής.

Αν ο γεωργός σκάβει και καλλιεργεί τη γη με τόσα ανεμοβρόχια και χιόνια και παγωνιές, υπομένοντας καρτερικά όλη αυτή την κακοπάθεια με την ελπίδα της σοδειάς, μολονότι συχνά χάνει και το σπόρο και όλους τους κόπους του, δεν είναι πιο ωφέλιμο να κοπιάσεις εσύ σε τούτη τη σύντομη ζωή, ελπίζοντας στα ουράνια αγαθά, «εκείνα που μάτι δεν είδε και αυτί δεν άκουσε και ο ανθρώπινος νους δεν έχει φανταστεί εκείνο που ετοίμασε ο Θεός γι’ αυτούς που τον αγαπούν» (Α΄ Κορ. 2:9);

Αν ο στρατιώτης αψηφά τους κινδύνους και την κακοπάθεια της εκστρατείας, αν αφήνει γυναίκα και παιδιά και συγγενείς και φίλους για δόξα πρόσκαιρη και μισθό υλικό και λάφυρα φθαρτά, δεν είναι πιο εύλογο ν’ αγωνιστείς εσύ για δόξα αιώνια και μισθό ουράνιο και στεφάνι αμάραντο;

Αν ο εργάτης ή ο τεχνίτης δεν λογαριάζει τον κόπο και τον ιδρώτα της ημέρας για το πενιχρό μεροκάματο που θα πάρει το βράδυ, δεν είναι πιο μεγάλο να δουλέψεις εσύ με χαρά κι ενθουσιασμό για να πάρεις αμοιβή ανεκτίμητη;

Τέτοιες σκέψεις πρέπει να κάνουμε και άλλες παρόμοιες, για να πολεμήσουμε την οκνηρία-ραθυμία όταν πάει να μας κυριέψει. Έχοντας κατά νου αυτές τις σκέψεις πρέπει να κάνουμε και άλλες αντίθετες, που να μας φέρνουν νοερά στην κόλαση και στη φοβερή οδύνη αυτών που θα αμελήσουν να φυλάξουν τις εντολές του Κυρίου. Όταν ένας αδελφός ρώτησε τον αββά Αχιλλά, «…Ποια είναι η αιτία, πάτερ, που, όταν κάθομαι στο κελλί μου, κυριεύομαι από ακηδία και αμέλεια;…», ο γέροντας του εξήγησε: «…Επειδή δεν συλλογίζεσαι την αιώνια μακαριότητα, στην οποία ελπίζουμε, και την ατελεύτητη κόλαση, που περιμένει τους οκνηρούς και ράθυμους. Αν ο νους σου μελετούσε αυτά τα δύο, δεν θα σε νικούσε ποτέ η ακηδία, ακόμα κι αν το κελλί σου ήταν γεμάτο φίδια και σκορπιούς…».

Το τελευταίο μας όπλο και το δραστικότερο φάρμακο κατά της οκνηρίας-ραθυμίας είναι να πιστεύουμε ότι η σημερινή μέρα είναι η στερνή μας πάνω στη γη, ότι σήμερα μόνο ζούμε και αύριο πεθαίνουμε οπωσδήποτε, πράγμα που χωρίς αμφιβολία μπορεί να συμβεί. Το έχουν πάθει, άλλωστε, πριν από μας τόσοι και τόσοι, που τη μια μέρα γλέντησαν και χάρηκαν, και την άλλη δεν ξημερώθηκαν. Ας πιστέψουμε πως από τον σημερινό μας μονάχα κόπο και αγώνα εξαρτάται η σωτηρία μας ή ο κολασμός μας, και ας βάλουμε βία πολλή στην εκτέλεση κάθε θεάρεστου έργου, ώστε, όταν πεθάνουμε, ν’ αξιωθούμε την αιώνια ζωή.[5]

Αλλά εδώ θέλω να σας επιστήσω την προσοχή ότι καθετί που κάνουμε για την σωτηρία της ψυχής μας, θα πρέπει να γίνεται μεθοδικά και όχι να πιεζόμαστε σε βαθμό που θα μας οδηγήσει σε αντίθετο θεμιτό αποτέλεσμα. Θα πρέπει να υπάρχει χρόνος και για ξεκούραση και για χαλάρωση, αλλά όχι σε βαθμό που να οδηγούμαστε στην ύπνωση! Χαρακτηριστικό είναι και το παράδειγμα στο βιβλίο που συνέθεσε ο Μέγας Αθανάσιος, για τον βίο του Μεγάλου Αντωνίου. 

Μέγας Αντώνιος

Κάποτε στην έρημο πήγε να συναντήσει τον Άγιο Αντώνιο ένας προσκυνητής. Φθάνοντας στο μοναστήρι, αφού διάσχισε την έρημο, συναντά τον Άγιο Αντώνιο και τους μοναχούς του να επιδίδονται σε κάποιο παιχνίδι που δημιουργήσανε με τη βοήθεια ενός σχοινιού.

- Αββά Αντώνιε, είμαι απογοητευμένος, του λέει ο προσκυνητής.

- Γιατί αγαπητέ μου; τον ρωτάει ο άγιος.

- Ήρθα εδώ στην έρημο να συναντήσω ένα μεγάλο ασκητή, σοβαρό, με συνεχή προσευχή και άσκηση και αντί αυτού συνάντησα μερικούς μοναχούς να επιδίδονται σε παιχνίδια!

Ο προσκυνητής έφερε μαζί του και ένα τόξο σαν άμυνα από τα άγρια ζώα της ερήμου. Ο Άγιος συνετός όπως πάντα του λέει:

- Τέντωσε το τόξο σου, όσο περισσότερο μπορείς!

- Το τέντωσα, απευθύνεται ο προσκυνητής.

- Κι άλλο, του απαντάει ο άγιος.

- Δεν γίνεται, θα σπάσει, του απαντάει ο προσκυνητής.

Τότε ο άγιος αφού του παρουσίασε το παράδειγμα αυτό του είπε να χαλαρώσει το τόξο του και του εξήγησε:

- Έτσι είναι και ο άνθρωπος όταν ασκείται. Αν ερχόσουν πριν λίγες μέρες θα έβλεπες ότι για μερόνυχτα είμεθα άυπνοι από τις γονυκλισίες και την μετάνοια. Πάλι θα έβλεπες ότι για τρία μερόνυχτα δεν ήπιαμε ούτε νερό. Αν τεντώσεις πολύ το τόξο θα δεις ότι θα σπάσει! Έτσι και ο άνθρωπος θα καμφθεί από την υπερκόπωση, και τότε τι εστί το όφελος;

Αντιλήφτηκε τότε το λάθος του ο προσκυνητής και έβαλλε μετάνοια στον Άγιο. Έτσι και εμείς αγαπητοί μου φίλοι θα χαλαρώνουμε σε σημείο που δεν θα μας παίρνει η ύπνωση.

Έχουμε αντιληφθεί το μερίδιο
της ευθύνης μας;

Μέσα από όλα αυτά που προαναφέραμε πριν κλείσουμε την θεματική μας ενότητα καλούμαστε λοιπόν να προβληματιστούμε, να κάνουμε την αυτοκριτική μας υποβάλλοντας στον εαυτό μας τα εξής ερωτήματα:

Έχουμε επίγνωση των ρημάτων του Θεού; Έχουμε αντιληφθεί το μερίδιο της ευθύνης που μας αναλογεί; Είμαστε ενωμένοι με τους αδελφούς μας – κοντινούς και μακρινούς – έστω και λίγο για να αυξάνουμε το τάλαντό μας; Πόσοι απ’ αυτοί υποφέρουν, πεινούν, στερούνται ενώ εμείς αναπαυόμεθα; Πιστεύουμε ότι η δική μας συμβολή μπορεί να αλλάξει το τωρινό γίγνεσθαι; Μπορούμε να δεχθούμε αυτή την μεταστροφή του εαυτού μας στο να «..διακονήσει…» και όχι στο να «…διακονηθήναι…»; Θα δεχθούμε ποτέ τη ζωή ως αγάπη;

 Κλείνοντας την θεματική μας ενότητα θα’ θελα να σας θυμήσω τα λόγια του Αγίου Χρυσοστόμου: «…Καθάπερ η αργία το σώμα βλάπτει, ούτω και την ψυχήν η αργία των αγαθών υπτιωτέραν των αγαθών εργάζεται και ασθενή…». 

"...Ιδού ο Νυμφίος έρχεται..."

Ας προσπαθήσουμε αγαπητοί μου αναγνώστες να μην μας καταβάλει ο ύπνος που οδηγεί στην απώλεια της ψυχής του ανθρώπου αλλά να γρηγορούμε γιατί όπως λέει και ο ψαλμός «…ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός, και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα. Ανάξιος δε πάλιν ον ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ουν, ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθείς, ίνα μη τω θανάτω παραδοθείς και της βασιλείας έξω κλεισθείς…». Καλή συνέχεια και καλό αγώνα!!!

=====--------------------------------------------=====

---

[1] «…13 γρηγορείτε ούν, ότι ουκ οίδατε την ημέραν ουδέ την ώραν εν ή ο υιός τού ανθρώπου έρχεται…» (Ματθ. 25, 13-30)

[2] Αυτό το συναντούμε και στο κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο κεφ. 20 με την παραβολή «εργατών του αμπελώνος». Με την παραβολή αυτή, ο Χριστός θέ­λει να δι­δά­ξει ό­τι ὁ μι­σθός και η α­μοι­βή που θα δώ­σει στους πι­στούς εργάτες Του, δεν ε­ξαρ­τά­ται α­πό το χρό­νο και τον κό­πο που κα­θέ­νας Χρι­στια­νός κα­τέ­βα­λε για το έρ­γο του Θε­ού, αλ­λά α­πό την α­λη­θι­νή με­τά­νοι­α και την πλή­ρη συμ­μόρ­φω­σή του προς το νό­μο της τα­πει­νο­φρο­σύ­νης και της αγά­πης.

[3] Πρέπει να προσέξουμε όμως λίγο εδώ το εξής, αν προσευχόμαστε με πόνο ψυχής και μ’ όλη μας τη καρδιά στο Θεό θα λάβουμε! Αν όποιος οκνηρά ζητάει όχι μόνο δεν ωφελείται αλλά επιβαρύνεται!!!

[4] «…αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν, ζητεῖτε, καὶ εὑρήσετε, κρούετε, καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν· πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει καὶ ὁ ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιχθήσεται…»

[5] Χωρίο από την Εκδ. Ι. Μ. ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ