ΨΑΛΜΟΣ 37.ΛΖ'

 

«…Ψαλμὸς τῷ Δαυΐδ· εἰς ἀνάμνησιν περὶ τοῦ σαββάτου…».

Το «…εις ανάμνησιν…» σημαίνει ότι ο παρών ψαλμός συνετέθη προς ανάμνηση των σωματικών και ψυχικών πόνων του ικέτη, για να υπενθυμίζεται στο Θεό η μνήμη του παρακαλούντος. 

Το «…περὶ τοῦ σαββάτου…» διότι εψάλλετο κατά την Ιουδαϊκή παράδοση μέρα Σάββατο.

Ο Δαβίδ συνέθεσε αυτόν το ψαλμό λόγω των μεγάλων αμαρτημάτων του και το περιεχόμενο του είναι όμοιο με του ψαλμού 6, αλλά με περισσότερη ανάπτυξη. Ο ψαλμωδός αισθάνεται δριμύτατους πόνους εις το σώμα και τη ψυχή. Οι φίλοι του τον έχουν εγκαταλείψει, οι δε εχθροί του τον υβρίζουν και τον απειλούν. Αισθάνεται όμως ταπεινά την δικαιότατη τιμωρία του και υπομένει καρτερικά τους πόνους του, έχοντας πάντα ακλόνητη την εμπιστοσύνη στο Θεό τον οποίον παρακαλεί να λυπηθεί.

Ο ψαλμός αυτός διαιρείται σε τρία μέρη:

1.    Στίχ. 2-9: Περιγραφή των πόνων του ικέτη.

2.    Στιχ. 10-15: Η εγκατάλειψη από το περιβάλλον του.

3.    Στιχ. 16-23: Προσευχή προς λύτρωσή του.

 

1^ον ΜΕΡΟΣ

Στίχ. 2-9: Περιγραφή των πόνων του ικέτη.

 

Ψαλ. 37,2  - Κύριε, μὴ τῷ θυμῷ σου ἐλέγξῃς με, μηδὲ τῇ ὀργῇ σου παιδεύσῃς με..

Ψαλ. 23,1  (Νεοελληνική απόδοση) – Κύριε, μη με ελέγξεις, επάνω εις την δίκαιον οργή Σου, και μη με τιμωρήσεις δια των πράξεών μου. Μη χρησιμοποιήσεις την παιδαγωγική Σου ράβδο οργισμένος εναντίον μου..

Ψαλ. 37,3  ὅτι τὰ βέλη σου ἐνεπάγησάν μοι, καὶ ἐπεστήριξας ἐπ᾿ ἐμὲ τὴν χεῖρά σου·.

Ψαλ. 37,3  (Νεοελληνική απόδοση) – Διότι τα βέλη των πόνων και των τιμωριών έχουν μπηχθεί μέσα στο σώμα μου και βαρύ έχεις αφήσει να πέσει επάνω μου το παντοδύναμο χέρι Σου.

Ψαλ. 37,4 - οὐκ ἔστιν ἴασις ἐν τῇ σαρκί μου ἀπὸ προσώπου τῆς ὀργῆς σου, οὐκ ἔστιν εἰρήνη ἐν τοῖς ὀστέοις μου ἀπὸ προσώπου τῶν ἁμαρτιῶν μου.

Ψαλ. 37,4  (Νεοελληνική απόδοση) -  Δεν υπάρχει κανένα μέλος του σώματός μου υγιές, εξ αιτίας της δικαίας οργής Σου εναντίον μου. Δεν υπάρχει γαλήνη και ανάπαυσις εις τα κόκκαλα μου εξ αιτίας των δύο μεγάλων αμαρτιών μου.

Ψαλ. 37,5 - ὅτι αἱ ἀνομίαι μου ὑπερῇραν τὴν κεφαλήν μου, ὡσεὶ φορτίον βαρὺ ἐβαρύνθησαν ἐπ᾿ ἐμέ.

Ψαλ. 37,5  (Νεοελληνική απόδοση) - Διότι οι αμαρτίες μου αυτές είναι τόσον μεγάλες, ώστε ωσάν πελώρια κύματα πλημμύρισαν επάνω από το κεφάλι μου και ως βαρύ φορτίο καταθλίβουν και καταπιέζουν την ψυχή μου.

Ψαλ. 37,6 - προσώζεσαν καὶ ἐσάπησαν οἱ μώλωπές μου ἀπὸ προσώπου τῆς ἀφροσύνης μου·

Ψαλ. 37,6 (Νεοελληνική απόδοση) - Τα τραύματα των αμαρτιών μου εξ’ αιτίας της αφροσύνης μου βρώμισαν και εσάπησαν.

Ψαλ. 37,7 - ἐταλαιπώρησα καὶ κατεκάμφθην ἕως τέλους, ὅλην τὴν ἡμέραν σκυθρωπάζων ἐπορευόμην.

Ψαλ. 37,7  (Νεοελληνική απόδοση) - Έχω ταλαιπωρηθεί και καταβληθεί. Λύγισαν τα γόνατά μου, κυρτώθηκα τελείως. Όλη την ημέρα σύρω μετά δυσκολίας τα βήματά μου, σκυθρωπός και λυπημένος.

Ψαλ. 37,8  - ὅτι αἱ ψόαι μου ἐπλήσθησαν ἐμπαιγμάτων, καὶ οὐκ ἔστιν ἴασις ἐν τῇ σαρκί μου·.

Ψαλ. 37,8  (Νεοελληνική απόδοση) – Διότι οι νεφροί μου, το κέντρο αυτό των επιθυμιών, γέμισαν από έλκη και πόνους, τα οποία προκαλούν την αηδία και περιφρόνηση. Δεν υπάρχει μέρος υγιές εις την σάρκα μου.

Ψαλ. 37,9  - ἐκακώθην καὶ ἐταπεινώθην ἕως σφόδρα, ὠρυόμην ἀπὸ στεναγμοῦ τῆς καρδίας μου.

Ψαλ. 37,9  (Νεοελληνική απόδοση) – Κακοπάθησα και ταλαιπωρήθηκα και ξευτελίσθηκα πάρα πολύ. Βαθύς και συνεχείς αναστεναγμοί βγαίνουν από την οδυρομένη καρδία μου, ωσάν βρυχηθμοί λέοντος πληγωμένου.

 

2^ον ΜΕΡΟΣ

Στίχ. 10-15: Η εγκατάλειψη από το περιβάλλον του.

 

Ψαλ. 37,10  - Κύριε, ἐναντίον σου πᾶσα ἡ ἐπιθυμία μου, καὶ ὁ στεναγμός μου ἀπὸ σοῦ οὐκ ἀπεκρύβη.

Ψαλ. 37,10  (Νεοελληνική απόδοση) – Κύριε, ολοφάνερη εμπρός Σου είναι η επιθυμία μου, η επιθυμία της σωτηρίας. Ο δε κατάπικρος στεναγμός της καρδίας μου δεν είναι άγνωστος και κρυμμένος από Σε.

Ψαλ. 37,11  - ἡ καρδία μου ἐταράχθη, ἐγκατέλιπέ με ἡ ἰσχύς μου, καὶ τὸ φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μου, καὶ αὐτὸ οὐκ ἔστι μετ᾿ ἐμοῦ.

Ψαλ. 37,11  (Νεοελληνική απόδοση) – Η καρδία μου είναι ταραγμένη. Πάλλει με ορμή. Η ψυχική και η σωματική δύναμης μου με εγκατέλειπε και το φως των οφθαλμών μου και αυτό σβήνει πλέον· το έχασα, δεν το έχω πλέον.

Ψαλ. 37,12  - οἱ φίλοι μου καὶ οἱ πλησίον μου ἐξ ἐναντίας μου ἤγγισαν καὶ ἔστησαν, καὶ οἱ ἔγγιστά μου ἀπὸ μακρόθεν ἔστησαν·

Ψαλ. 37,12  (Νεοελληνική απόδοση) – Οι φίλοι μου και όλοι οι γνωστοί μου με πλησίασαν, αλλά σταμάτησαν εις απόσταση, και οι πλησιέστεροι από τους συγγενείς μου στάθηκαν πολύ μακριά. Κανείς δεν προθυμοποιείται να με βοηθήσει.

Ψαλ. 37,13  - καὶ ἐξεβιάζοντο οἱ ζητοῦντες τὴν ψυχήν μου, καὶ οἱ ζητοῦντες τὰ κακά μοι ἐλάλησαν ματαιότητας, καὶ δολιότητας ὅλην τὴν ἡμέραν ἐμελέτησαν.

Ψαλ. 37,13  (Νεοελληνική απόδοση) – Μέσα στον πόνο μου και την εγκατάλειψη μου αυτή οι εχθροί μου φέρονται απέναντί μου με βιαιότητα και σκληρότητα. Εκείνοι οι οποίοι επιζητούν τον θάνατόν μου, εκείνοι που θέλουν και ευφραίνονται με τη δυστυχία μου, λάλησαν λόγους συκοφαντικούς και ολέθριους εναντίον μου. Χαιρεκακούν δια την κατάστασή μου. Συγχρόνως δε καταστρώνουν δόλια σχέδια και στήνουν παγίδας ολέθρου όλη την ημέρα, δια να με εξοντώσουν.

Ψαλ. 37,14  - ἐγὼ δὲ ὡσεὶ κωφὸς οὐκ ἤκουον καὶ ὡσεὶ ἄλαλος οὐκ ἀνοίγων τὸ στόμα αὐτοῦ·

Ψαλ. 37,14  (Νεοελληνική απόδοση) – Αλλά εγώ, ως να ήμουν κωφός, δεν ήκουα όσα εκείνοι έλεγαν εναντίον μου. Αλλά ως βωβός και άλαλος, ωσάν να μη ημπορούσα να ανοίξω το στόμα μου, δεν απαντούσα καθόλου εις αυτούς.

Ψαλ. 37,15  - καὶ ἐγενόμην ὡσεὶ ἄνθρωπος οὐκ ἀκούων καὶ οὐκ ἔχων ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ ἐλεγμούς.

Ψαλ. 37,15  (Νεοελληνική απόδοση) – Και έγινα έτσι σαν άνθρωπος, που δεν ακούει καθόλου και που δεν έχει στο στόμα του δίκαιες αντιρρήσεις και λόγους αποστομωτικούς εναντίον εκείνων, που τον κατηγορούν.

 

3^ον ΜΕΡΟΣ

Στίχ. 16-23: Προσευχή προς λύτρωσή του.

 

Ψαλ. 37,16  - ὅτι ἐπὶ σοί, Κύριε, ἤλπισα· σὺ εἰκακούσῃ, Κύριε ὁ Θεός μου.

Ψαλ. 37,16  (Νεοελληνική απόδοση) – Δεν απαντώ στους εχθρούς μου, διότι εγώ σε Σένα έχω στηρίξει τις ελπίδες μου, Κύριε. Έχω πεποίθηση ότι θα ακούσεις ευμενώς την προσευχή μου και θα σπεύσεις εις την βοήθειά μου.

Ψαλ. 37,17  - ὅτι εἶπα· μήποτε ἐπιχαρῶσί μοι οἱ ἐχθροί μου· καὶ ἐν τῷ σαλευθῆναι πόδας μου ἐπ᾿ ἐμὲ ἐμεγαλοῤῥημόνησαν.

Ψαλ. 37,17  (Νεοελληνική απόδοση) – Δια τούτο και είπα από μέσα μου· Βοήθησέ με Κύριε, και μη επιτρέψεις να δοκιμάσουν μοχθηρή χαρά εις βάρος μου οι εχθροί μου, ούτε να κομπορρημονούν, εάν με βλέπουν να τρικλίζω κάτω από το βάρος της θλίψεως.

Ψαλ. 37,18  - ὅτι ἐγὼ εἰς μάστιγας ἕτοιμος, καὶ ἡ ἀλγηδών μου ἐνώπιόν μού ἐστι διαπαντός.

Ψαλ. 37,18  (Νεοελληνική απόδοση) – Διότι εγώ είμαι πρόθυμος να υποστώ τις δίκαιες τιμωρίες σου δια την αμαρτία μου. Ο δε φοβερός πόνος δια την πτώση μου είναι πάντοτε ενώπιων μου, δεν παύει να διατρυπά την καρδία μου.

Ψαλ. 37,19  - ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ ἀναγγελῶ καὶ μεριμνήσω ὑπὲρ τῆς ἁμαρτίας μου.

Ψαλ. 37,19  (Νεοελληνική απόδοση) – Συντετριμμένος από το βάρος της ενοχής μου θα εξομολογηθώ ενώπιον όλων την αμαρτία μου και θα καταβάλω κάθε προσπάθεια να απαλλαγώ από αυτήν, και ουδέποτε πλέον να την επαναλάβω.

Ψαλ. 37,20  - οἱ δὲ ἐχθροί μου ζῶσι καὶ κεκραταίωνται ὑπὲρ ἐμέ, καὶ ἐπληθύνθησαν οἱ μισοῦντές με ἀδίκως·

Ψαλ. 37,20  (Νεοελληνική απόδοση) – Οι εχθροί μου όμως ζουν, είναι υγιείς, κινούνται δραστηρίως, είναι ισχυρότεροί μου. Και αυτοί οι οποίοι με μισούν αδίκως, έχουν πληθύνει.

Ψαλ. 37,21  - οἱ ἀνταποδιδόντες μοι κακὰ ἀντὶ ἀγαθῶν ἐνδιέβαλλόν με, ἐπεὶ κατεδίωκον ἀγαθωσύνην.

Ψαλ. 37,21  (Νεοελληνική απόδοση) – Αυτοί, οι οποίοι ανταποδίδουν σε μένα κακόν αντί του καλού, που τους έκαμα, με συκοφαντούν, διότι εγώ θέλω πάντοτε το αγαθόν, το σύμφωνο με το θέλημά Σου.

Ψαλ. 37,22  - μὴ ἐγκαταλίπῃς με, Κύριε· ὁ Θεός μου, μὴ ἀποστῇς ἀπ᾿ ἐμοῦ·

Ψαλ. 37,22  (Νεοελληνική απόδοση) – Μη με εγκαταλείπεις, Κύριε και Θεέ μου, μη απομακρύνεσαι από εμέ.

Ψαλ. 37,23  - πρόσχες εἰς τὴν βοήθειάν μου, Κύριε τῆς σωτηρίας μου.

Ψαλ. 37,23  (Νεοελληνική απόδοση) – Σπεύσε, Κύριε, εις την βοήθεια μου, Συ που είσαι η μοναδική μου σωτηρία.

 

 

Επιλεκτική ερμηνεία Ψαλμού 37. ΛΖ’.  

 

Στον παρόντα ψαλμό θα εστιάσω σε 5 στίχους.

1.    «…4 οὐκ ἔστιν ἴασις ἐν τῇ σαρκί μου ἀπὸ προσώπου τῆς ὀργῆς σου, οὐκ ἔστιν εἰρήνη ἐν τοῖς ὀστέοις μου ἀπὸ προσώπου τῶν ἁμαρτιῶν μου. 5 ὅτι αἱ ἀνομίαι μου ὑπερῇραν τὴν κεφαλήν μου, ὡσεὶ φορτίον βαρὺ ἐβαρύνθησαν ἐπ᾿ ἐμέ.…» στιχ. (4-5)

2.    «…14 ἐγὼ δὲ ὡσεὶ κωφὸς οὐκ ἤκουον καὶ ὡσεὶ ἄλαλος οὐκ ἀνοίγων τὸ στόμα αὐτοῦ· 15 καὶ ἐγενόμην ὡσεὶ ἄνθρωπος οὐκ ἀκούων καὶ οὐκ ἔχων ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ ἐλεγμούς.…» στιχ. (14-15)

3.    «…ὅτι ἐγὼ εἰς μάστιγας ἕτοιμος, καὶ ἡ ἀλγηδών μου ἐνώπιόν μού ἐστι διαπαντός.…» στιχ. (18)

4.    «…ἐπιθυμητὰ ὑπὲρ χρυσίον καὶ λίθον τίμιον πολὺν καὶ γλυκύτερα ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον…» στιχ. (11)

 

Στίχ. (4-5) «…οὐκ ἔστιν ἴασις ἐν τῇ σαρκί μου…» στιχ. (4). Οι τιμωρίες του προέρχονταν από το ύψος των αμαρτημάτων. Όλο του το σώμα από πάνω μέχρι κάτω το νιώθει βουτηγμένο στην αμαρτία. Γνωρίζει το σφάλμα του και δεν αρνείται την θεραπεία αλλά τρομάζει στον επίπονο τρόπο της παιδαγωγίας του Θεού. Παραδίδει το σώμα της αμαρτίας σε επίπονη νηστεία και άσκηση για να μην το βρει αυστηρότερη η οργή του Θεού Ψαλ. (34, 13) εξαιτίας των πολλών του αμαρτημάτων παρέδωσε τη σάρκα του εις αυστηρά νηστεία και άσκηση και το πρόσωπο του έγινε αγνώριστο, αλλοιώθηκε, Ψαλ. (108, 24)

«…ἐν τοῖς ὀστέοις μου…». Η πληγή και ο πόνος του φθάνει μέχρι τα κόκκαλα του (πολύ βαθύς). Ψαλ. (6,3). Ο σκελετός του ολόκληρος υποφέρει λόγω των αμαρτιών του. Κλυδωνίζεται ολόκληρος με τη σκέψη και μόνο πως οι αμαρτίες του αυτές προκαλούν την οργή του Θεού, ο οποίος επέβαλε την τιμωρία του με βαριά νόσο. Οι αμαρτίες του είναι τόσο πολλές και βαριές που καταπλακώνουν την ένοχο ψυχή, που πολλές φορές αισθάνεται πως δεν μπορεί να τα βαστάξει.

Στιχ. (14) «…ἐγὼ δὲ ὡσεὶ κωφὸς οὐκ ἤκουον καὶ ὡσεὶ ἄλαλος οὐκ ἀνοίγων τὸ στόμα αὐτοῦ …». Εδώ βλέπουμε πως ο Δαβίδ γίνεται φίλος με την αγία σιωπή! Μέσα από τους ονειδισμούς των εχθρών του, μέσα από την εγκατάλειψη των δικών του ανθρώπων αυτός σιωπά και υπομένει! Γίνεται άλαλος, στοιχείο της βαθιάς του μετάνοιας ένεκα της συναίσθησης της ενοχής του. Αλλά ελπίζει γιατί μέσα του γνωρίζει και έχει την πεποίθηση πως ο Θεός θα επέμβει και θα τιμωρήσει τους αδικούντες και ανεπίδεκτους διορθώσεως ανθρώπους. Και εμείς πρέπει να γίνουμε φίλοι με την αγία σιωπή, γιατί έλκει την Χάρη του Θεού! Αυτήν την φιλία του Δαβίδ με την αγία σιωπή, διαφαίνεται και σ’ άλλους ψαλμούς όπως χαρακτηριστικά στον Ψαλμό (76, 5) «…ἐταράχθην καὶ οὐκ ἐλάλησα…» δείχνοντας μας πως αντιμετώπισε τις ποίκιλες δυσκολίες και δοκιμασίες που τον βρήκαν!

Στο ποίημα Του Τελώνου και του Φαρισαίου δημοσιευμένο στον ιστότοπο ΜΕ ΑΓΑΠΗ ΘΕΟΥ τονίζεται η σημασία της αγίας σιωπής ως βίωμα στην καθημερινή ζωή του κάθε ανθρώπου. Εν συνεχεία σας παραθέτω τέσσερεις στίχους (10-14) του ποιήματος

«…Αποδέξου όπως ο Τελώνης τις κατηγορίες που σου προσάγουν,

και σιωπηρά υπέμεινε τον άδικο εξευτελισμό που σου φυλάγουν.

 

Δέξου την κατά καιρούς γελοιοποίηση και την αδοξία,

γιατί μ’ αυτά ο Θεός αμείβει για την άνω πολιτεία.

 

Μίσησε ψυχή μου τους επαίνους τούτου του κόσμου,

γίνε «μωρή δια Χριστόν», μέχρι των ματιών χαθεί το φως μου.

 

Γίνε βουβή και άλαλη κρατώντας το στόμα ερμητικά κλειστό^[3],

και γίνου άνθρωπος χωρίς απόκριση, όσο αυτό είναι δυνατό…».

 

Στίχ. 18 «…ὅτι ἐγὼ εἰς μάστιγας ἕτοιμος, καὶ ἡ ἀλγηδών μου ἐνώπιόν μού ἐστι διαπαντός…». Για να επιτύχουμε την ουράνια βοήθεια πρέπει να είμεθα «…εις μάστιγας έτοιμοι…». Να είμαστε έτοιμοι να υποφέρουμε μετά καρτερίας όλες τις δοκιμασίες, στις οποίες η Πρόνοια του Θεού επιτρέπει, με την συναίσθηση πως δικαίως πάσχουμε «…ἡ ἀλγηδών μου ἐνώπιόν μού ἐστι διαπαντός…». Η μνήμη της αμαρτίας και η μέριμνα μας είναι ο καλύτερος τρόπος να αποσπάσουμε το θείον έλεος!

 

Πότε συνήθως ψάλλεται ο ψαλμός 37;

 

1. Για να τιμωρηθούν από το Θεό οι άδικοι και οι αμετανόητοι που βλάπτουν τους ανθρώπους τους.

2. Όταν αισθανόμαστε την τιμωρία (παιδαγωγία) του Κυρίου λόγω των πολλών μας αμαρτημάτων.

3. Όταν πονάνε οι σιαγόνες από σάπια δόντια.

4. Προσευχή σε περίοδο επώδυνης σωματικής αρρώστιας.

5. Είναι ψαλμός Μετανοίας. Διαγράφονται τα στάδια της πορείας του μετανοούντος, το δράμα της αμαρτίας, οι σπαραγμοί του πόνου, οι αλλοιώσεις, οι μεταβολές, οι μεταπτώσεις, οι διακυμάνσεις της ζωής, μέχρι ν’ αναστηθεί ο Βασιλεύς της Δόξης μέσα στην καρδία μας.