ΨΑΛΜΟΣ 3. Γ'. (1/6 ΤΟΥ ΕΞΑΨΑΛΜΟΥ)

Ο ψαλμός ξεκινά με μια ιστορική αναδρομή. Ο Δαβίδ πληρώνοντας το διπλό αμάρτημα της μοιχείας και του φόνου, φεύγει εκ των ανακτόρων του εν μέσω θρήνου, διότι τον καταδιώκει ο επαναστατήσας στρατός υπό του Αβεσσαλώμ. Αν και ένοχος ο φυγάς δεν χάνει την ελπίδα και το θάρρος του, αλλά απευθύνει την προσευχή αυτή προς το Θεό.  

Ο ψαλμός αυτός διαιρείται σε τέσσερα μέρη:

1. Στιχ. 2-3: Η απελπισία του Δαβίδ από το πλήθος των εχθρών του.
2. Στιχ. 4-5: Η ελπίδα του Δαβίδ στο Θεό.
3. Στιχ. 6-7: Η εμπιστοσύνη του Δαβίδ στο Θεό.
4. Στιχ. 8-9: Προσευχή του Δαβίδ για να επιτύχει τη σωτηρία του.

Πρώτη στροφή: στίχ. 2-3

Η απελπιστική κατάσταση του Δαβίδ.

Ψαλ. 3,2  -  Κύριε, τί ἐπληθύνθησαν οἱ θλίβοντές με; πολλοὶ ἐπανίστανται ἐπ᾿ ἐμέ.

Ψαλ. 3,2  (Νεοελληνική απόδοση) - Κύριε, εις πόσον αμέτρητο πλήθος έχουν αυξηθεί οι εχθροί, που με καταθλίβουν! Πολλοί έχουν εξεγερθεί και επαναστατήσει εναντίον μου.

Ερμηνεία – Ο Δαβίδ απορεί γιατί τόσο λαός ηγέρθη εναντίον του, αφού αυτός ενώπιον του Ουρίου αμάρτησε. Μένει έκπληκτος για το πλήθος των εχθρών του, τα πρόβατα του έγιναν λύκοι, οι αμνοί λυσσασμένοι σκύλοι, οι κριοί έγιναν ταύροι… (ιερός Χρυσόστομος). Μέσα σ’ αυτό το εγερθέντα πλήθος, που ξεσηκώθηκε εναντίον του, ήσαν και φίλοι ολιγοψυχήσαντες. 

Ψαλ. 3,3 - πολλοὶ λέγουσι τῇ ψυχῇ μου· οὐκ ἔστι σωτηρία αὐτῷ ἐν τῷ Θεῷ αὐτοῦ.

Ψαλ. 3,3  (Νεοελληνική απόδοση) - Πολλοί είναι εκείνοι, που επιβουλεύονται την ζωή μου και λέγουν· «…Δεν υπάρχει πλέον δι' αυτόν καμία σωτηρία εκ μέρους του Θεού του…».

Ερμηνεία – Αυτοί οι φίλοι του ακόμα που ήσαν εναντίον του, του διαμήνυαν ακόμα πως δεν υπάρχει σωτηρία εν μέσω του Θεού του. Δεν ήταν δυνατό, να μπορέσει να γλιτώσει τη ψυχή του. Η ύβρις αυτή, ότι εγκαταλείφθηκε ο Δαβίδ από το Θεό, ήταν η χειρότερη από κάθε άλλη για τη ψυχή του Δαβίδ, ο οποίος αμάρτησε μεν, αλλά μετανόησε δε, και πίστευε στο έλεος του Θεού.

Δεύτερη στροφή: στίχ. 4-5

Αισθήματα βαθιάς εμπιστοσύνης στο Θεό.

Ψαλ. 3,4 - σὺ δέ, Κύριε, ἀντιλήπτωρ μου εἶ, δόξα μου καὶ ὑψῶν τὴν κεφαλήν μου.

Ψαλ. 3,4  (Νεοελληνική απόδοση) - Συ όμως, Κύριε, είσαι ο βοηθός και ο προστάτης μου. Συ είσαι η ζωή και η δόξα μου, που θα με δοξάσεις πάλιν και θα σηκώσεις υψηλά το κεφάλι μου, ενώ τώρα το κρατώ σκυμμένο από την εντροπή.

Ερμηνεία – Απελπισμένος ο Δαβίδ από πάσα ανθρώπινη βοήθεια, υψώνει το βλέμμα του στο Θεό, μιας και οι ίδιοι οι φίλοι του, του διαμήνυσαν πως δεν υπάρχει καν σωτηρία ακόμα και από τον ίδιο το Θεό του.

«…δόξα μου…». Ο Κύριος όμως είναι γι’ αυτόν η δόξα του. Όπως μας διευκρινίζει εδώ ο Θεοδώρητος, ούτε στη βασιλεία ο Δαβίδ θαρρεί αλλά μήτε και στη δυναστεία του, αλλά πιστεύει στη δόξα του Θεού και στην ασφάλεια που παρέχει η δεξιά Του.

«…ὑψῶν τὴν κεφαλήν μου…». Ο Δαβίδ ανερχόμενος εις το όρος των ελαιών, βάδιζε με το κεφάλι προς το κάτω και καλυμμένο. Ο Κύριος όμως τον προστάτευσε κατά την κρίσιμη αυτή στιγμή, ανορθώνοντας την κεφαλή του και σε βραδύτερη φάση πάλι εις το θρόνο του.

Ψαλ. 3,5 - φωνῇ μου πρὸς Κύριον ἐκέκραξα, καὶ ἐπήκουσέ μου ἐξ ὄρους ἁγίου αὐτοῦ.

Ψαλ. 3,5  (Νεοελληνική απόδοση) – Κατά το παρελθόν πολλές φορές, με φωνή ισχυρή εφώναξα προς τον Κύριο και εζήτησα την βοήθειά Του, και Εκείνος με άκουσε από το όρος Σιών, από το άγιο Αυτού κατοικητήριο.

Ερμηνεία – «…ἐκέκραξα…».  Το εκέκραξα μπορεί ν’ αποδοθεί και στο παρελθόν όταν ο Δαβίδ παλαιότερα ευρισκόμενος στην Ιερουσαλήμ προσευχότανε στο Θεό και γινόταν αρεστή η προσευχή του στον Θεό, αλλά μπορεί και ν’ αποδοθεί εις την παρούσα δύσκολη περίσταση, ο οποίος παρακαλεί το Θεό, ο οποίος έχει ιδιαίτερη κατοικία την Ιερουσαλήμ και θα τον ακούσει «…ἐξ ὄρους ἁγίου αὐτοῦ…».

Το «…ἐξ ὄρους ἁγίου αὐτοῦ…», είναι ο λόφος Σιών, όπου ο Δαυίδ, είχε εγκαταστήσει την κιβωτό της Διαθήκης, η οποία συμβόλιζε τη παρουσία του Θεού. εξ μειδίαμά Του, φυσά τους μυκτήρας Του ο Κύριος προς περισσότερη εκδήλωση της περιφρονήσεώς Του προς τους εχθρούς Του.

Τρίτη στροφή: στίχ. 6-7

Η εμπιστοσύνη του Δαβίδ εις το Θεό.

Ψαλ. 3,6 - ἐγὼ ἐκοιμήθην καὶ ὕπνωσα· ἐξηγέρθην, ὅτι Κύριος ἀντιλήψεταί μου.

Ψαλ. 3,6  (Νεοελληνική απόδοση) -  Δια τούτο και τώρα, βέβαιος ότι ο Κύριος θα εισακούσει την προσευχή μου, κοιμήθηκα, έπεσα εις ήρεμο και αναπαυτικό ύπνο. Σηκώθηκα από τον ύπνο ειρηνικός και αισιόδοξος, διότι ο Κύριος θα με βοηθήσει ασφαλώς και θα με προστατεύσει.

Ερμηνεία – «…ἐγὼ ἐκοιμήθην καὶ ὕπνωσα…». Ο διωκόμενος, ο φυγάς, παρά των πλήθος των εχθρών του, κάθεται και κοιμάται ήσυχος, σαν να είναι εντός του παλατιού του, εν μέσω των φρουρών του.

Αυτήν η ηρεμία του εκ πηγάζει από την εμπιστοσύνη στο Θεό, γιατί όπως και παλιά, έτσι και τώρα, ο Θεός, θα τον προστατεύσει. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ασφάλεια όταν είμεθα κάτω από την σκέπη του Θεού και ο Δαβίδ το αισθάνεται και ταυτοχρόνως το πιστεύει ακράδαντα.

Ψαλ. 3,7 - οὐ φοβηθήσομαι ἀπὸ μυριάδων λαοῦ τῶν κύκλῳ συνεπιτιθεμένων μοι.

Ψαλ. 3,7  (Νεοελληνική απόδοση) -  Δεν θα φοβηθώ από αναρίθμητα πλήθη εχθρικού λαού, που με έχουν περικυκλώσει από όλα τα σημεία και επιτίθενται όλοι μαζί εναντίον μου.

Ερμηνεία – Το «…ου φοβηθήσομαι…» είναι το συμπέρασμα της πεποιθήσεώς Του. Όταν έχεις τον ΈΝΑ, ΑΛΗΘΙΝΟ και ΜΟΝΑΔΙΚΟ Θεό, δεν δύνασαι να φοβάσαι όχι μόνο μυριάδες ανθρώπους και εχθρούς, αλλά το παραμικρό. Και όπως θα δούμε και στη συνέχει στο ψαλμό 26 που θα μας πει πάλι ο ποιητής «…ἐὰν παρατάξηται ἐπ᾿ ἐμὲ παρεμβολή (στρατός ολόκληρος), οὐ φοβηθήσεται ἡ καρδία μου…».

Τέταρτη στροφή: στίχ. 8-9

Προσευχή του Δαβίδ για να πετύχει τη σωτηρία του.

Ψαλ. 3,8 - ἀνάστα, Κύριε, σῶσόν με, ὁ Θεός μου, ὅτι σὺ ἐπάταξας πάντας τοὺς ἐχθραίνοντάς μοι ματαίως, ὀδόντας ἁμαρτωλῶν συνέτριψας.

Ψαλ. 3,8  (Νεοελληνική απόδοση) - Σήκω επάνω, Κύριε, σώσε με από τους εχθρούς μου, συ ο Θεός μου. Διότι είμαι βέβαιος πλέον ότι έχεις συντρίψει όλους αυτούς, που με εχθρεύονται χωρίς λόγο και αιτία. Θεωρώ ως τετελεσμένων γεγονός, ότι συνέτριψες τα δόντια των αμαρτωλών, που ωσάν άγρια θηρία έρχονται να με κατασπαράξουν.

Ερμηνεία – Το «…ἀνάστα, Κύριε, σῶσόν με, ὁ Θεός μου…» είναι κραυγή ζητούσα επειγόντως βοήθεια. Το δικό μας SOS! Οι λέξεις αυτές είναι οι πρώτες λέξεις του πολεμιστήριου άσματος, το οποίον ο Μωυσής απάγγειλε όταν η κιβωτός υψωνόταν προς κατατρόπωση των εχθρών. Οι λέξεις αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από μας, εν ώρα ανάγκης, εν ώρα ικεσίας, εν ώρα παράκλησις, στέλνοντας με τη σειρά μας το δικό μας SOS στο Θεό για να σπεύσει ταχέως να μας σώσει και να απαλύνει τον πόνο μας.

«…σὺ ἐπάταξας πάντας…». Εδώ έχουμε αναδρομή του Δαβίδ στο παρελθόν, που ο Κύριος των έσωσε πολλάκις από τους εχθρούς του. Οι λέξεις «…επάταξας…» και «…συνέτριψας…», στα μάτια του Δαβίδ, έχουν προφητική και διαχρονική αξία.

«…ὀδόντας ἁμαρτωλῶν συνέτριψας…». Τους μεταχειρίζεται ως άγρια ζώα, που συντρίβοντας τη σιαγόνα τους, δια να τους καταστήσει αβλαβείς. Αυτόν τον στίχο τον συναντούμε και μετέπειτα στον ψαλμό (57, 7) «…ὁ Θεὸς συντρίψει τοὺς ὀδόντας αὐτῶν ἐν τῷ στόματι αὐτῶν…».

Αποκαλεί τους εχθρούς του αμαρτωλούς, διότι έτσι επαναστατούν κατά του Θεού, ο οποίος έχρισε αυτόν βασιλέα.

Ψαλ. 3,9 - τοῦ Κυρίου ἡ σωτηρία, καὶ ἐπὶ τὸν λαόν σου ἡ εὐλογία σου.

Ψαλ. 3,9  (Νεοελληνική απόδοση) - Από σε λοιπόν τον Κύριο περιμένω την σωτηρία μου, η δε ευλογία Σου θα σταλεί επάνω στον λαό, που είναι ιδικός Σου.

Ερμηνεία – Και πάλι εδώ έχουμε την εμπιστοσύνη και τη βεβαιότητα του Δαβίδ στον Θεό. Μέσα σ’ αυτό το μένος κατά του ιδίου, λέει στο Θεό «…ἐπὶ τὸν λαόν σου ἡ εὐλογία σου…» δηλ. παρακαλεί το Θεό, να ευλογήσει το λαό αυτό, ο οποίος επαναστάτησε εναντίον του, διότι είναι περιούσιος λαός Του, έστω και αν τώρα παρασύρθηκε και στρέφεται εναντίον Του. Αυτή η συγκινητική στάση του Δαβίδ απέναντι στους εχθρούς του, είναι σημάδι αγιοπρέπειας, είναι αυτό που επιθυμεί να βλέπει ο Κύριος μέσα από την ζωή των παιδιών Του, τη θεία συγχώρεση.

Πότε χρησιμοποιείται ο ψαλμός 3;

1. Φωνή προς το Θεό εν ώρα κινδύνου.

2. Για να λυθούν φιλικώς οικογενειακές διαφορές.

3. Περί θλίψεων και όταν καταδιώκεσαι.

4. Για να φύγει η κακία από τους ανθρώπους και να θλίβουν άδικα τους συνανθρώπους τους.

5. Αρμόζει σε κάθε χριστιανό όταν πολεμείται από εχθρούς ορατούς και αοράτους. 

6. Εωθινή προσευχή

7. Έκφραση ελπίδας στο Θεό σε περιπτώσεις δεινών περιπετειών και θλίψεων.