45. Κυριακή ΚΖ' Επιστολών, Εφεσ. (6, 10-17)

Εφεσ. (6, 10-17)

«…Ἀδελφοί, ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ καὶ ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ. Ἐνδύσασθε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸ δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι πρὸς τὰς μεθοδείας τοῦ διαβόλου· ὅτι οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις. Διὰ τοῦτο ἀναλάβετε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ, ἵνα δυνηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ πονηρᾷ καὶ ἅπαντα κατεργασάμενοι στῆναι. Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ, καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν θώρακα τῆς δικαιοσύνης, καὶ ὑποδησάμενοι τοὺς πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ τοῦ εὐαγγελίου τῆς εἰρήνης, ἐπὶ πᾶσιν ἀναλαβόντες τὸν θυρεὸν τῆς πίστεως, ἐν ᾧ δυνήσεσθε πάντα τὰ βέλη τοῦ πονηροῦ τὰ πεπυρωμένα σβέσαι· καὶ τὴν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου δέξασθε, καὶ τὴν μάχαιραν τοῦ Πνεύματος, ὅ ἐστι ρῆμα Θεοῦ...».

 

ΑΝΑΛΥΣΗ

Η παρούσα αποστολική περικοπή αποτελεί μια προτροπή προς τους παραλήπτες της επιστολής του, για αδιάκοπο αγώνα εναντίων των σκοτεινών δυνάμεων και των ποικίλων τεχνασμάτων, τα οποία μετέρχεται ο διάβολος προκειμένου να εξαπατήσει τους πιστούς.

Ο πονηρός αν και νικημένος από το Χριστό, εξακολουθεί να αντιστρατεύεται το έργο του Θεού και να ασκεί τη φθοροποιό επίδραση του πάνω στους πιστούς. Η δολιοφθόρα και για κάποιους ζημιογόνα επίδραση του πονηρού στους ανθρώπους, θα συνεχίζεται μέχρι την οριστική των αντίθετων δυνάμεων κατά τη δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, γι’ αυτό επιβάλλεται οι πιστοί να επαγρυπνούν και ν’ αγωνίζονται εναντίον «των μεθοδειών του διαβόλου».

Ο αγώνας αυτός δεν είναι εύκολος, διότι οι χριστιανοί δεν παλεύουν με ομοίους τους, αλλά με τις δυνάμεις του κακού που εξακολουθούν να δρουν μέσα στο κόσμο, επιδιώκοντας να τους απομακρύνουν από την οδό της σωτηρίας.

Για να διεξάγουν οι πιστοί αυτόν τον αγώνα χρειάζεται ν’ αντλούν συνεχώς δύναμη από τον παντοδύναμο Κύριο και να ντυθούν «…τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ…». Ο απόστολος περιγράφει επίσης τα επιμέρους όπλα που απαρτίζουν την πνευματική πανοπλία των πιστών, με τα οποία θα δύνανται ν’ αντιμετωπίσουν κατά των σατανικών δυνάμεων, αλλά και κάνει και μια σύντομη νύξη κάποιων ιδιοτήτων και χαρακτηριστικών που έχουν οι δυνάμεις του σκότους.  

«...Ἀδελφοί, ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ καὶ ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ...». στιχ. 10

Η «εν Χριστώ ζωή» είναι ένας αγώνας συνεχής και σκληρός, τον οποίο για να μπορέσουν να διεξάγουν οι πιστοί χρειάζεται να διαθέτουν πολλές πνευματικές δυνάμεις.

Μόνοι μας αδυνατούμε να διεξάγουμε τον «προκείμενον ημίν αγώνα». Οι δικές μας δυνάμεις είναι ανεπαρκείς. Πηγή από την οποία μπορούμε να ενισχυόμαστε και ν’ αντλούμε δύναμη είναι ΜΟΝΟΝ ο Κύριος και το «κράτος της ισχύος» Του.

«...Ἐνδύσασθε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸ δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι πρὸς τὰς μεθοδείας τοῦ διαβόλου…» στιχ. 11

Κάθε αγώνας απαιτεί και τον ανάλογο εξοπλισμό. Έτσι και ο καλός αγώνας της πίστεως, έχει ανάγκη και των δικών του όπλων. Τα όπλα αυτά συνιστούν την πανοπλία του Θεού, την οποία οφείλουν να ενδυθούν όλοι χριστιανοί ως καλοί στρατιώτες της πίστεως και να κατέλθουν στον πνευματικό αγώνα.

Η πανοπλία αυτή είναι του Θεού. Η έκφραση αυτή θέλει να τονίσει ότι τα όπλα με τα οποία αγωνιζόμαστε οι πιστοί προέρχονται από το Θεό. Για να τ’ αποκτήσουμε οφείλουμε να τα ζητήσουμε από το Θεό.

Ο σκοπός για τον οποίο οι πιστοί ενδύονται τη θεία πανοπλία είναι «…πρὸς τὸ δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι πρὸς τὰς μεθοδείας τοῦ διαβόλου…». Το ρήμα «στήναι» δηλώνει τη φύση του αγώνα, που δεν είναι προέλαση και έφοδος, αλλά άμυνα και σταθερή παραμονή στις θέσεις μας, ώστε να μη μπορέσει ο εχθρός να τις καταλάβει.

Οι «μεθοδείες» του διαβόλου, είναι τα απατηλά τεχνάσματα και οι πανουργίες που μετέρχεται ο διάβολος στην προσπάθεια του να μας υποσκελίσει.  

«...ὅτι οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις...». στιχ. 12

Που έγκειται η δυσκολία του αγώνα;

Στη φύση του εχθρού! Δεν είναι προς ανθρώπους ομοιοπαθείς και ισοδύναμους. Με τη διατύπωση αυτή ο απόστολος θέλει να τονίσει πως ο αγώνας είναι άνισος, γιατί μάχονται κατά «…τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου…». Οι δυνάμεις του σατανά ονομάζονται και «…κοσμοκράτορες του κόσμου…», ένας τίτλος που ΔΕΝ τους δόθηκε από το Θεό, αλλά τον έλαβαν από τους ανθρώπους, ένεκα της ράθυμης και αμελής ζωής την οποία κάνουν, και υποδουλώνονται εκούσια στο διάβολο.

«…Πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις...» είναι ακόμα ένας χαρακτηρισμός των σατανικών δυνάμεων, τον οποίο επισυνάπτει ο Παύλος. Και η έκφραση αυτή υπογραμμίζει τη δυσχέρεια του αγώνα που αναλαμβάνουν οι πιστοί, όχι κατά «αίμα και σαρκί» αλλά κατά πνευμάτων, που είναι γεμάτα πονηρία και τα οποία εδρεύουν «εν τοις επουρανίοις», απ’ όπου εξορμούν και προσβάλλουν τους χριστιανούς.

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος ερμηνεύει το «εν τοις επουρανίοις», όχι ως τόπο διαμονής των δυνάμεων του σατανά αλλά ως τον σκοπό για τον οποίο αγωνίζονται οι χριστιανοί εναντίον τους και που δεν είναι άλλος από την κατάκτηση των επουρανίων αγαθών.

Με την έμφαση όμως που δίνει ο απόστολος στη φύση, την πονηρία και το χώρο[1] στον οποίο εδρεύουν οι δυνάμεις του κακού, επιδιώκει να πείσει τους παραλήπτες τη σοβαρότητα της κατάστασης και η παρουσία του σατανά και των δαιμόνων του μέσα στο κόσμο είναι μια πραγματικότητα. Ο απόστολος ως μέγας στρατηγός, επισημαίνει τη δύναμη που διαθέτει ο εχθρός, προκειμένου να πείσει τους πιστούς ν’ αποβάλλουν την νωθρότητά τους.

«…Διὰ τοῦτο ἀναλάβετε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ, ἵνα δυνηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ πονηρᾷ καὶ ἅπαντα κατεργασάμενοι στῆναι…» στιχ. 13

Η «…ημέρα η πονηρᾷ…», είναι προφανώς ο χρόνος κατά τον οποίο οφείλουν οι πιστοί ν’ αγωνιστούν κατά του διαβόλου. Ως πιστοί έχουμε χρέος ν’ αντιμαχόμαστε τις δυνάμεις του κακού, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας και να παραμείνουμε όρθιοι «…ἅπαντα κατεργασάμενοι στῆναι…» δηλ. να μην ενδίδουμε στις προσβολές του πονηρού.

«…Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ, καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν θώρακα τῆς δικαιοσύνης…» στιχ. 14

Ο Παύλος σ’ αυτό το στίχο προχωρεί στην απαρίθμηση των όπλων που συγκροτούν αυτή την πανοπλία.

Το 1^ον όπλο που αναφέρει ο απόστολος είναι η αλήθεια. Η αλήθεια εις πολλά νοείται, αλήθεια δογμάτων, αλήθεια βίου Χριστού, αλήθεια λόγου.

Με την αλήθεια αντιπαρατασσόμαστε στο ψεύδος, που αποτελεί όπλο του πονηρού, και κατά της πλάνης με την οποία ο σατανάς επιδιώκει να μας αιχμαλωτίσει. 

Ζωσμένοι λοιπόν «…ὀσφὺν ἀληθείᾳς…». Όπως η στρατιωτική ζώνη προστατεύει τη μέση και δίνει ευκινησία στο σώμα, έτσι και η αλήθεια με την οποία περιζώνεται ο πιστός, τον προστατεύει από το ψεύδος και την πλάνη και τον κάνει να βρίσκεται σε ετοιμότητα.

Η «ζώνη» της πανοπλίας μας να είναι η «αλήθεια» το «φως της γνώσεως», έτσι ώστε ποτέ μας να μην επιπέσουμε στο σκότος. Όταν δεν γνωρίζουμε αρκούμαστε στο σκοτάδι. Οι άγιοι είναι τα φώτα που καθοδηγούν τη ψυχή που επιδιώκει την τελείωση. Είναι υποδείγματα (μπορούμε να γίνουμε και εμείς). Είναι ζωντανή μαρτυρία της αποτελεσματικότητας του Ευαγγελίου.

Το 2^ον όπλο που αναφέρει ο απόστολος είναι «…ο θώρακας τῆς δικαιοσύνης…». Ο θώρακας που καλύπτει από τον αυχένα μέχρι το κατώτερο μέρος της κοιλίας αλλά και το μέρος της πλάτης, προστάτευε από τα πλήγματα του δόρατος, του ξίφους και του βέλους.

Οι χριστιανοί φορώντας το θώρακα της δικαιοσύνης, περιβάλλονται το φιλοδίκαιο του χαρακτήρα δηλ. τον δίκαιο και τον ενάρετο βίο. Ο θώρακας αυτός της δικαιοσύνης, διαποτισμένος από την αγάπη, θα προστατεύει τα ζωτικά κομμάτια της καρδιάς μας και θα αντιστέκεται στα θανάσιμα κτυπήματα που προκαλούν τα πάθη.

«…καὶ ὑποδησάμενοι τοὺς πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ τοῦ εὐαγγελίου τῆς εἰρήνης…» στιχ. 15

Το 3^ον όπλο που αναφέρει ο απόστολος είναι να φέρουμε πάντα «…υποδήματα στους πόδας μας…». Η ανάγκη για ετοιμότητα απαιτεί από τους στρατιώτες να φέρουν πάντοτε τα υποδήματά τους, ώστε να είναι σε θέση ν’ αντιμετωπίζουν τυχόν αιφνιδιαστικές επιθέσεις του εχθρού. Κατά παρόμοιο τρόπο και οι χριστιανοί οφείλουν αντί για υποδήματα στα πόδια τους ν’ αποκτήσουν ετοιμότητα και ζήλο, εφόδια απαραίτητα για να μπορούν ν’ αναγγέλλουν στους ανθρώπους το «ευαγγέλιον της ειρήνης».

Αν πολεμούμε εναντίον του διαβόλου, ειρηνεύουμε με το Θεό!!!

«…ἐπὶ πᾶσιν ἀναλαβόντες τὸν θυρεὸν τῆς πίστεως, ἐν ᾧ δυνήσεσθε πάντα τὰ βέλη τοῦ πονηροῦ τὰ πεπυρωμένα σβέσαι…» στιχ. 16

Το 4^ον όπλο που αναφέρει ο απόστολος είναι «…ο θυρεός τῆς πίστεως…». Ο θυρεός είναι η μεγάλη επιμήκης ασπίδα με την οποία ο μαχητής καλύπτει ολόκληρο το σώμα του. Για τον πιστό θυρεός είναι η πίστη, η οποία κατά το Χρυσόστομο σκεπάζει τους «απεριέργως πιστεύοντας».

Ο Αγ. Ιάκωβος έλεγε πως η θαρραλέα αντίσταση φυγαδεύει τον πονηρό. Το θάρρος και η πίστη είναι η ασπίδα μπορούμε να σβήνουμε όλα τα φλογισμένα βέλη του πονηρού (Εφ. 6:16). Είναι εκείνη η ακλόνητη βεβαιότητα, ότι ο Θεός είναι δίπλα μας. Όπως λέει και ο ψαλμός 90 «…Ού φοβηθήσει από φόβου νυκτερινού, από βέλους πετομένου ημέρας, από πράγματος εν σκότει διαπορευομένου, από συμπτώματος και δαιμονίου μεσημβρινού…». Δεν πρόκειται να φοβηθώ από τα πυρωμένα βέλη του εχθρού γιατί η πίστη θα είναι ακλόνητη καθ’ όλη την διάρκεια της μέρας.

«…καὶ τὴν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου δέξασθε, καὶ τὴν μάχαιραν τοῦ Πνεύματος, ὅ ἐστι ρῆμα Θεοῦ…» στιχ. 17

Το 5^ον όπλο που αναφέρει ο απόστολος είναι «…η περικεφαλαία…». Η περικεφαλαία είναι το κάλυμα της κεφαλής του πολεμιστή, το σημερινό κράνος.

Η περικεφαλαία προστατεύει το κεφάλι – δική μας Κεφαλή είναι ο Χριστός – και στον καιρό των θλίψεων και των διωγμών, πρέπει να Τον καλύπτουμε πάντα μέσα μας, με την απόρθητη περικεφαλαία της ελπίδας των μελλοντικών αγαθών, κρατώντας την πίστη μας ακέραιη και αλώβητη. Αν μας λείψουν τα άλλα μέρη μπορούμε και παράλυτοι να ζήσουμε!! Αν μας λείψει όμως ο Κύριος, τότε δεν θα μπορέσουμε να μείνουμε ζωντανοί.

Δεν πρέπει επ’ ουδενί να χάσουμε την ελπίδα μας στο Θεό. Να μην φτάσουμε ποτέ σε σημεία απόγνωσης που κάποιοι δυστυχώς συνάνθρωποι υπέπεσαν και οδηγήθηκαν στην αυτοχειρία.

Το 6^ον όπλο που αναφέρει ο απόστολος είναι «…η μάχαιρα του Πνεύματος…». Μέχρι τώρα ο απόστολος μας έδινε όπλα αμυντικά, τώρα μας δίνει και όπλα που θα μπορούμε εμείς να πλήξουμε τους εχθρούς μας.

Η μάχαιρα αυτή ονομάζεται του Πνεύματος, διότι τη δίνει και την κατευθύνει το Άγιο Πνεύμα, και είναι το «ρήμα Θεού» δηλ. τα λόγια, το κήρυγμα του Χριστού, που στη συνέχεια είναι λόγος και κήρυγμα και της Εκκλησίας.

Τα ρήματα του Θεού αποτελούν για τους πιστούς πηγή έμπνευσης και στηριγμού και παράλληλα όπλο ανυπολόγιστης δύναμης και αποτελεσματικότητας στον αγώνα κατά του πονηρού.

«…Η μάχαιρα του Πνεύματος…», είναι πιο ζωντανή και κοφτερή, από δίκοπο σπαθί και μπορεί να κομματιάσει ότι σαρκικό και γήινο βρίσκεται μέσα μας. Ο διάβολος δεν θα τολμήσει να μπει σε σπίτι που υπάρχει Ευαγγέλιο, πόσο μάλλον να δεν θ’ αγγίξει την ψυχή που μελετάει με το νου της, τα λόγια του Ευαγγελίου.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

«…Ενδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ…».  

Ως άνθρωποι είμαστε αδύνατα όντα. Έχουμε μικρές και περιορισμένες δυνατότητες οι οποίες πολλές φορές είναι ανεπαρκείς και συχνά αποβαίνουν ως ατελέσφορες. Έχουμε ανάγκη από στήριγμα.

Το στήριγμά μας δεν είναι άλλο από τον Παντοδύναμο Θεό. Ο ζων και αληθινός Θεός, που περιμένει καρτερικά να τον επικαλεστούμε και να τον εντάξουμε στη ζωή μας. Ως χριστιανοί οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε την αδυναμία μας, την πνευματική πτωχεία και ανεπάρκειά μας. Όσο πιο πολύ κατανοούμε την αδυναμία μας, τόσο περισσότερο αισθανόμαστε και την ανάγκη της θείας ενίσχυσης. Αποκτούμε την εσωτερική βεβαιότητα ότι η δύναμή μας είναι «εν τω Θεώ» Ψαλ. (59, 12) και η ισχύς μας είναι ο Κύριος Ψαλ. (117, 14)

Το γεγονός ότι δεν έχουμε ν’ αντιπαλαίσουμε με ομοίους μας, αλλά με τον ίδιο το διάβολο, υπάρχει η επιτακτική ανάγκη να προσφεύγουμε στον Κύριό μας και από Εκείνον να ζητούμε ενίσχυση και στήριξη στο δύσκολο τούτο αγώνα.

Πρέπει να παραμείνουμε πιστοί και ταπεινοί στο φρόνημα, όπλα τα οποία πλήγουν θανάσιμα το διάβολο και να έχουμε πάντα εις γνώση μας την αδυναμία και την ανεπάρκειά μας.

Ας καταφεύγουμε με ζήλο και αγάπη στον Πατέρα Θεό, που έχει πάντα τις αγκάλες Του ανοικτές για κάθε άνθρωπο, και ας του ζητήσουμε να παρέμβει ενεργητικά στη ζωή μας και καθ’ όλη της πρόσκαιρης ζωής μας, ώστε να είμαστε σε θέση ισχύως όπως μας γράφει και βεβαιώνει ο απόστολος στους Φιλιππησίους «…Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ…». Γένοιτο.

---

[1] Ως τόπος κατοικίας αναφέρονται πολλές φορές στην Αγία Γραφή, στα Συναξάρια και στα γεροντικά κάποιοι επίγειοι συγκεκριμένοι τόποι, όπως είναι έρημες τοποθεσίες, ερειπωμένες πόλεις ή σπίτια, ναοί και ιερά ειδώλων, μνήματα νεκρών, πηγές, λίμνες κ.α

Μολονότι η έρημος γενικά χαρακτηρίζεται ως κατοικητήριο των δαιμόνων, δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι αυτή αποτελεί φυσική κατοικία του σατανά και ότι βρίσκεται από τη μόνιμη κυριαρχία του. Με βάση πάλι αντιλήψεων εποχής, πιστεύεται κατά παραχώρηση Θεού, ότι είναι κάπου μεταξύ ουρανού και γης.