10. ΚΥΡΙΑΚΗ Ι' ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Ευαγγέλιο Κυριακής: Ματθαίον (17, 14-23)

«…Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἄνθρωπός τις προσῆλθε τῷ Ἰησοῦ, γονυπετῶν αὐτὸν καὶ λέγων· Κύριε, ἐλέησόν μου τὸν υἱόν, ὅτι σεληνιάζεται καὶ κακῶς πάσχει· πολλάκις γὰρ πίπτει εἰς τὸ πῦρ καὶ πολλάκις εἰς τὸ ὕδωρ. καὶ προσήνεγκα αὐτὸν τοῖς μαθηταῖς σου, καὶ οὐκ ἠδυνήθησαν αὐτὸν θεραπεῦσαι. ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν· ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! ἕως πότε ἔσομαι μεθ’ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; φέρετέ μοι αὐτὸν ὧδε. καὶ ἐπετίμησεν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς, καὶ ἐξῆλθεν ἀπ’ αὐτοῦ τὸ δαιμόνιον καὶ ἐθεραπεύθη ὁ παῖς ἀπὸ τῆς ὥρας ἐκείνης. Τότε προσελθόντες οἱ μαθηταὶ τῷ Ἰησοῦ κατ’ ἰδίαν εἶπον· διατί ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό; ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· διὰ τὴν ἀπιστίαν ὑμῶν. ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ, μετάβηθι ἐντεῦθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται, καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν. τοῦτο δὲ τὸ γένος οὐκ ἐκπορεύεται εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ. Ἀναστρεφομένων δὲ αὐτῶν εἰς τὴν Γαλιλαίαν εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· μέλλει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοσθαι εἰς χεῖρας ἀνθρώπων καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἐγερθήσεται…»

ΑΝΑΛΥΣΗ

Στο σημερινό Ευαγγέλιο, ο Χριστός μας θεραπεύει ένα δαιμονισμένο νέο (παῖς), και τον λυτρώνει από την καταδυνάστευση του άρχοντα του σκότους. Ο νέος ζούσε την εμπειρία του θανάτου αφού ήταν υποδουλωμένος «ψυχή και σώματι» στον άρχοντα του σκότους. Αυτή η υποδούλωση οφείλεται  στο ότι ο νέος δεν είχε καμία προσωπική σχέση με το Θεό. Ούτε πίστευε, μήτε και προσευχόταν, αλλά ούτε και ο πατέρας του πίστευε. Αυτή η αποξένωση ήταν η αιτία της συμφοράς του. Όσο πιο μεγάλη είναι η αποξένωση, τόσο πιο δυνατή είναι η κατάκτηση του διαβόλου.

«…πολλάκις γὰρ πίπτει εἰς τὸ πῦρ καὶ πολλάκις εἰς τὸ ὕδωρ…». Βλέπε μου εδώ το μίσος του διαβόλου για τον άνθρωπο. Αν είχε ακόμα εξουσία θα τον σκότωνε. Είναι τόσο σαδιστής και μισάνθρωπος ώστε όταν ο άνθρωπος πονεί αυτός χαίρεται και πανηγυρίζει. Τα μαρτύρια αυτά εικονίζουν και τα βασανιστήρια που δύναται να πάθει η ψυχή από τα αμαρτωλά πάθη. Ο Ευαγγελιστής Μάρκος περιγράφει ακόμη ότι τον κτυπούσε, τον τάραζε με σπασμούς, έτριζε τα δόντια και γενικά τον έκανε ξερό και αναίσθητο. Η στέρηση του Θεού είναι η χειρότερη κόλαση. Σ’ αυτήν την στέρηση αποβλέπουν όλες οι προσπάθειες των δαιμόνων.

Ο Χριστός μας επεμβαίνει για να λυτρώσει το παιδί από τον άσπονδο εχθρό, αλλά αφήνει ο βασανισμός να φθάσει στο έσχατο όριο[1], για να φανεί το μέγεθος της κακίας και της έχθρας του διαβόλου, που έχει για μας, ώστε να τον μισήσουμε, να τον αποστραφούμε και να συνάψουμε σχέση αγάπης και κοινωνίας μαζί Του.

    1.   Το θαύμα

Ο Κύριος με τη θεία υπεροχή Του διατάσσει τον άρχοντα του σκότους να εξέλθει αλλά και να μην ξαναμπεί στο νέο. Ο Κύριος εκτός από τον παντοδύναμο Λόγο Του, με τον οποίο θεράπευσε τον νέο, τον φέρνει και σε επαφή με το θεανθρώπινο σώμα Του, να τον συνδέσει μαζί Του και να τον οχυρώσει έναντι του εχθρού.  «…κρατήσας αὐτὸν τῆς χειρὸς ἤγειρεν αὐτόν, καὶ ἀνέστη…» γράφει ο Ευαγγελιστής Μάρκος (9, 27) εκφράζοντας με τη χειρονομία αυτή την πατρική αγάπη και στοργή προς το νέο.

Μετά την κακοποίηση και την πικρία του Άδη, έρχεται η θεραπεία, η ανάσταση, η στήριξη, η γλυκύτητα της καρδίας από το Χριστό. Τώρα το πρόβατο δεν είναι μόνο του εκτεθειμένο στο λύκο, έχει «ποιμένα καλόν».

Όπως σχολιάζουν οι Πατέρες, ο Χριστός, όταν έπιασε το παιδί από το χέρι, θέλει να δείξει την βοήθεια που προσφέρει ο Θεός στον αγώνα μας κατά του διαβόλου και του κακού.

Στο θαύμα αυτό βλέπουμε μια προτύπωση της Αναστάσεως του Χριστού. Οι λέξεις «νεκρός, απέθανε» εκφράζουν τη νέκρωση και τον θάνατο από την αμαρτία, προς όλη την ανθρωπότητα, ενώ οι λέξεις «ήγειρεν, ανέστη», προτυπώνουν την ανάσταση, που ο Χριστός θα χαρίσει στον νεκρωμένο άνθρωπο με τη νίκη Του πάνω στην αμαρτία. Μαρ. (9, 26-27). Η εξουσία και η νίκη του Χριστού πάνω στο δαιμόνιο, προτυπώνουν την κατά κράτος ήττα του διαβόλου με την του Κυρίου σταύρωση.

    2.   Προϋποθέσεις για το θαύμα

Α. Το πρώτο πράγμα που απαιτείται και το έχουμε δει και σε άλλες Ευαγγελικές περικοπές για να επιτελεσθεί το θαύμα είναι πίστη. Ο Χριστός μας διδάσκει την ανάγκη την πίστεως σε όσους τον πλησιάζουν. 

Την αδυναμία των Μαθητών να θεραπεύσουν τον δαιμονισμένο, ο Χριστός την αποδίδει στη μεγάλη απιστία του πατέρα. «…Εί δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατα τώ πιστεύοντι…» αν δηλ. πιστεύεις όχι μόνο το δαιμόνιο θα φύγει αλλά και όλα γίνονται κατορθωτά. Στους δε Μαθητές Του πρόσθεσε: «…ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ, μετάβηθι ἐντεῦθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται, καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν…». Οι Πατέρες εδώ δίνουν και μια αλληγορική έννοια, που όρος είναι η υπερηφάνεια του διαβόλου που μοιάζει με όρος. Δηλ. αν πιστεύσουν στο Θεό, θα μπορούν να νικήσουν το κράτος του εχθρού και να εκβάλλουν δαιμόνια.

Η πίστη που ζητά ο Χριστός όμως δεν είναι διανοητική, αλλά αυτή που ακολουθείται από τον ορθό τρόπο ζωής, πίστη και ευσέβεια, δηλ. η βιωματική πίστη.

Πίστη θα πει να ζούμε και να είμαστε διαρκώς με το Χριστό, χωρίς κενό, χωρίς διάλειμμα που να διακόπτει τη σχέση. Είναι αυτό που λέει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος «…Μνημονευτέον Θεού μάλλον ή αναπνευστέον …». Να έχουμε μνήμη Θεού πιο πολύ απ’ όσο αναπνέουμε και όλη η ζωή μας να είναι τήρηση του άγιου θελήματός Του.

Αυτή η αδιάλειπτη σχέση με το Θεό ήταν παραγγελία του Θεού στο λαό του Ισραήλ από εποχής Παλαιάς Διαθήκης «…Μνησθήσει (=να θυμάσαι) δια παντός Κυρίου του Θεού σου, καθήμενος, πορευόμενος, κοιταζόμενος (=όταν κοιμάσαι) και διανιστάμενος (=όταν σηκώνεσαι) Δευτερονόμιον (6, 7)

Η πίστη πρέπει να είναι μια ζωντανή σχέση που δημιουργεί την εμπιστοσύνη και την αυτοπαράδοση του ανθρώπου στο Θεό.

Απ’ αυτή την αγαπητική σχέση με το Θεό προέρχεται η «άνωθεν κατερχόμενη Χάρις» στην ψυχή του ανθρώπου και αυτή εκβάλλει τα δαιμόνια και κατορθώνει τα πάντα. Η Χάρη αυτή είναι ανάλογη με την πνευματική μας εργασία, «κατά την πίστιν ημών».

Ο Χριστός στην σημερινή Ευαγγελική περικοπή αποκαλεί τον πατέρα και τους όμοιούς του «…γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη…». Γιατί;

Γιατί διέστρεψε την αλήθεια. Έκανε την διεστραμμένη διαπίστωση ότι η μη θεραπεία του παιδιού οφειλόταν στην αδυναμία των μαθητών Του, αλλά το εμπόδιο ήταν η δική του απιστία και αδυναμία. Με την απιστία του, εμπόδιζε τη Χάρη να επενεργήσει και να θεραπεύσει το παιδί του. Γι' αυτό και το θαύμα έγινε όταν ομολόγησε μετά δακρύων «…πιστεύω Κύριε, βοήθει μου τη απιστία…» Μαρ. (9, 24)

   Β.  Η προσευχή είναι η δεύτερη προϋπόθεση. Είναι η αρχή της σχέσης και κοινωνίας με το Θεό., ο οποίος δίνει τη νίκη κατά του διαβόλου. Όπως λένε οι Πατέρες η προσευχή είναι η «οδός προς Θεόν», για όσους φυσικά αναζητούν την οδόν αυτή.

Με την προσευχή ξεκινά ο αγώνας σωτηρίας του ανθρώπου, δια της Εκκλησίας, για να επανασυνδεθεί με το Χριστό και να δεχθεί τη Χάρη Του, που είναι το «μέγα φυλακτήριον» κατά του αόρατου εχθρού. Ο διάβολος αποφεύγει να βρίσκεται όπου προφέρεται το όνομα του Ιησού γιατί είναι ως άλλο μαστίγιο που τον μαστιγώνει.

          Γ. Η νηστεία.

Ο Χριστός μας μαζί με την πιστή και την προσευχή πρόσθεσε και τη νηστεία. Πριν έλθει ο Χριστός ποτέ ο διάβολος δεν δοκίμασε ήττα από τη νηστεία. Κανένας δεν την δίδαξε στους ανθρώπους ως όπλο κατά του διαβόλου. Πρωτότοκος αυτής της νίκης είναι ο Θεάνθρωπος, που θέλησε με τη νίκη του αυτή, να δώσει το στεφάνι στην ανθρώπινη φύση, που πήρε από μας. Ο διάβολος βλέποντας την προσευχή συζευγμένη με τη νηστεία, φοβάται, γιατί θυμάται την ήττα, που υπέστη στην έρημο, με το όπλο αυτό.

Με τη νηστεία και την προσευχή ο άνθρωπος, ξεκινά τη ζωή της μετανοίας, ένα διαφορετικό τρόπο ζωής, γιατί αρχίζει να ποθεί τον Χριστό.

Η απώλεια του Παραδείσου και ο αφανισμός του ανθρώπου, λένε οι Πατέρες, ξεκίνησε με την παράβαση της νηστείας, που όρισε ο Θεός στους πρωτόπλαστους. Με την νηστεία ξεκινά ο άνθρωπος να επανακτήσει τον Παράδεισο που απώλεσε.

Με την πίστη, την προσευχή και τη νηστεία, ο άνθρωπος μνημονεύει του Θεού, επιστρέφει στην αγαπητική σχέση με Αυτόν και λυτρώνεται από το διάβολο.

---

[1] Όπως αναφέραμε και στο Κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο Θ’ ο Χριστός μας επεμβαίνει σε εκείνο το σημείο που εξαντλούνται όλες οι ανθρώπινες δυνάμεις, στο επιτίμιο του φόβου και της αγωνίας, και αυτό είπαμε γιατί το κάνει, για να πάρει από τον άνθρωπο πάνω Του, όλο το βάρος του προβλήματος και της δοκιμασίας. Το βλέπουμε και στο σημερινό Ευαγγέλιο που αφήνει να φανερωθεί η θηριωδία του διαβόλου στον υπέρτατο βαθμό της.