ΨΑΛΜΟΣ 22.ΚΒ'.

 

«…Ψαλμός τῷ Δαυΐδ…».

Το περιεχόμενο του ψαλμού είναι ένας ύμνος προς τον Κύριο, που εμφανίζεται ως καλός Ποιμένας, ο οποίος τρέφει και προστατεύει το Δαβίδ το αγαπητό και πιστό του πρόβατο, αλλά εμφανίζεται και ως φίλος, ο οποίος φιλοξενεί τον φίλο μετά μεγάλης γενναιοδωρίας. Αν και απευθύνεται κατά γράμμα στο Δαβίδ, δύναται όμως να προσαρμοσθεί και προς πάσα ψυχή αγία, η οποία ευρίσκει το Θεό εις τον καλύτερο ποιμένα και τον αγαπητότερο εστιάτορα, τραπεζοκόμο. Είναι ένα άσμα-ποίημα χαριτωμένο, βαθύ εις νοήματα, ειδυλλιακό δυνάμενο να παρομοιωθεί προς την περίφημο του καλού ποιμένος του 4^ου Ευαγγελίου Ιωα. (10, 1) και εφεξής.

Ο ψαλμός αυτός διαιρείται σε δύο μέρη:

1.    Στίχ. 1-4: Ο Ποιμήν Κύριος.

2.    Στιχ. 5-6: Ο ευγενής τραπεζοκόμος Κύριος.

 

1^ον ΜΕΡΟΣ

Στίχ. 1-4: Ο Ποιμήν Κύριος.

 

Ψαλ. 22,1  - Κύριος ποιμαίνει με καὶ οὐδέν με ὑστερήσει.

Ψαλ. 22,1  (Νεοελληνική απόδοση) – Ο Κύριος μου ως στοργικός Ποιμήν με περιφρουρεί, με συντηρεί, με τρέφει. Τίποτα δεν θα μου λείψει.

Ψαλ. 22,2  - εἰς τόπον χλόης, ἐκεῖ με κατεσκήνωσεν, ἐπὶ ὕδατος ἀναπαύσεως ἐξέθρεψέ με,

Ψαλ. 22,2  (Νεοελληνική απόδοση) – Εις πλουσίους χλοερούς βοσκοτόπους, εις τόπους ευφορίας και αναψυχής, εκεί με εγκατέστησε. Με τα ολοκάθαρα δροσερά νερά έσβησε την δίψα μου και με αναζωογόνησε.

Ψαλ. 22,3 - τὴν ψυχήν μου ἐπέστρεψεν. ὡδήγησέ με ἐπὶ τρίβους δικαιοσύνης ἕνεκεν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ.

Ψαλ. 22,3  (Νεοελληνική απόδοση) - Και έτσι εις την λιποψύχησα ψυχή μου επανέδωσε σφρίγος και ζωτικότητα. Με οδήγησε στοργικώς στους ευθείς και χαρούμενους δρόμους της δικαιοσύνης, όχι δια την αξία μου αλλά δια το Πανάγαθο Όνομά Του.

Ψαλ. 22,4 - ἐὰν γὰρ καὶ πορευθῶ ἐν μέσῳ σκιᾶς θανάτου, οὐ φοβηθήσομαι κακά, ὅτι σὺ μετ᾿ ἐμοῦ εἶ· ἡ ῥάβδος σου καὶ ἡ βακτηρία σου, αὗταί με παρεκάλεσαν.

Ψαλ. 22,4  (Νεοελληνική απόδοση) - Ακριβώς, διότι Συ, Κύριε, είσαι ο στοργικός προστάτης μου και Ποιμήν, εάν βαδίσω και περάσω δια μέσου σκοτεινών και απόκρημνων περιοχών και εάν αντικρύσω το θάνατον, δεν θα φοβηθώ μήπως πάθω κάτι κακόν, διότι Συ θα είσαι μαζί μου. Διότι η ποιμαντική σου ράβδος, η βακτηρία σου, αυτή θα με στηρίζει, θα με εμψυχώνει, θα με παρηγορεί.

 

2^ον ΜΕΡΟΣ

Στίχ. 5-6: Ο ευγενής τραπεζοκόμος Κύριος.

 

Ψαλ. 22,5 - ἡτοίμασας ἐνώπιόν μου τράπεζαν, ἐξεναντίας τῶν θλιβόντων με· ἐλίπανας ἐν ἐλαίῳ τὴν κεφαλήν μου, καὶ τὸ ποτήριόν σου μεθύσκον με ὡσεὶ κράτιστον.

Ψαλ. 22,5 (Νεοελληνική απόδοση) - Συ, Κύριε, εν τη αγαθότητα Σου ετοίμασες ενώπιων μου τράπεζα πλουσίων φαγητών απέναντι και εις πείσμα των εχθρών μου. Αλείψας την κεφαλήν μου με ευώδες άρωμα, πριν κατακλιθώ στο δείπνο Σου, και το ποτήριό Σου, με το οποίον με κέρασες, ήτο γεμάτο από άριστον ευφραντικό, μεθυστικό ποτό.

Ψαλ. 22,6 - καὶ τὸ ἔλεός σου καταδιώξει με πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου, καὶ τὸ κατοικεῖν με ἐν οἴκῳ Κυρίου εἰς μακρότητα ἡμερῶν.

Ψαλ. 22,6  (Νεοελληνική απόδοση) - Το έλεος της στοργής Σου θα με ακολουθεί και θα με καταδιώκει με επιμονή όλες τις ημέρες της ζωής μου και έτσι εγώ χαρούμενος και ευτυχής θα κατοικώ στον ναό Σου, του Κυρίου μου, εις ατελεύτητο μακρότητα ημερών.

  

Επιλεκτική ερμηνεία Ψαλμού 22. ΚΒ’.  

Στον παρόντα ψαλμό θα εστιάσω σε 5 στίχους.

1.    «…Κύριος ποιμαίνει με καὶ οὐδέν με ὑστερήσει…» στιχ. (1)

2.    «…τὴν ψυχήν μου ἐπέστρεψεν. ὡδήγησέ με ἐπὶ τρίβους δικαιοσύνης ἕνεκεν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ…» στιχ. (3)

3.    «…ἐὰν γὰρ καὶ πορευθῶ ἐν μέσῳ σκιᾶς θανάτου, οὐ φοβηθήσομαι κακά, ὅτι σὺ μετ᾿ ἐμοῦ εἶ· ἡ ῥάβδος σου καὶ ἡ βακτηρία σου, αὗταί με παρεκάλεσαν…» στιχ. (4)

4.    «…ἡτοίμασας ἐνώπιόν μου τράπεζαν, ἐξεναντίας τῶν θλιβόντων με…» στιχ. (5)

5.    «…καὶ τὸ ἔλεός σου καταδιώξει με πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου…» στιχ. (6)

 

«…Κύριος ποιμαίνει με καὶ οὐδέν με ὑστερήσει…» στιχ. (1).

Συχνά η Αγία Γραφή παρομοιάζει το Θεό ως Ποιμένα δια να τονίσει τη στοργή Του προς τους ανθρώπους.

Ησαΐα (40, 11): «…ιδού Κύριος ως ποιμήν ποιμάνει το ποίμνιο Αυτού και τω βραχίονι αυτού συνάξει άρνας…»

Ιεζ. (34, 23): «…Αναστήσω επ’ αυτούς ποιμένα ένα και ποιμάνει αυτούς…»

Ιωά. (60, 11): «…Εγώ ειμί ο Ποιμήν ο καλός…»

Προς Εβρ. (13, 20): «…Ποιμένα των προβάτων τον μέγαν…»

Ένα ποιμένα που δεν θα στερήσει από τίποτα το ποίμνιό Του, «…παντοδαπήν απόλαυσιν αγαθών ο ποιμήν ούτος…» λέει ο Θεοδώρητος.

 «…τὴν ψυχήν μου ἐπέστρεψεν. ὡδήγησέ με ἐπὶ τρίβους δικαιοσύνης ἕνεκεν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ…» στιχ. (3).

Ο Κύριος ως Ζωοδότης επαναφέρει τη λιπόψυχο ζωή των ανθρώπων δια της πνευματικής τροφής και του ποτίσματός Του. Ο ποιμήν πάντοτε θέτει μπροστά το ποίμνιό Του και όπισθεν βαδίζει Αυτός. Κατά παρόμοιο τρόπο και ο Θεός, όχι μόνο βόσκει και ποτίζει το πρόβατό Του, αλλά το οδηγεί σε δίκαιους δρόμους. «Τριβοί δικαιοσύνης» είναι οι οδοί οι οποίοι άγουν εις αληθείς σκοπούς και όχι πλανεμένους. Εδώ μεταφέρεται από την εικόνα του λογικού προβάτου τον Δαβίδ, στον άνθρωπο, δια να αποδειχθεί ότι έχει την ιδιότητα του ελέους και της αγαθότητας.  

«…ἐὰν γὰρ καὶ πορευθῶ ἐν μέσῳ σκιᾶς θανάτου, οὐ φοβηθήσομαι κακά, ὅτι σὺ μετ᾿ ἐμοῦ εἶ· ἡ ῥάβδος σου καὶ ἡ βακτηρία σου, αὗταί με παρεκάλεσαν…» στιχ. (4).

Τα πρόβατα έχουν λογής κινδύνους που καλούνται ν’ αντιμετωπίσουν, σκοτεινές χαράδρες, οι άνθρωποι, και τα θηρία. Ο Ποιμήν όμως αγρυπνεί! Αγρυπνεί για τα λογικά του πρόβατα, όταν ευρεθούν «εν μέσω σκιάς θανάτου», περιέλθουν σε μια λίαν επικίνδυνο θέση, και δυσκολεύεται πλέον θαρεττά να πορευθεί. Αλλά, «συ μετ’ εμού ει…», οι λέξεις αυτές δηλώνουν μεγάλη αγάπη και εμπιστοσύνη στο Θεό. Η παρουσία του Ποιμένος είναι σε θέση να καθησυχάσει πολλούς φόβους. Χαρακτηριστικά είναι και τα λόγια του Κάντιου που γράφει «…απ’ όσα βιβλία διάβασα τίποτα δεν με παρηγόρησε περισσότερο απ’ αυτό το στίχο…». Η ράβδος και η βακτηρία εδώ είναι συνώνυμα, είναι ποιμενική ράβδος, επί της οποίας στηρίζεται ο ποιμήν και δια της οποίας υπερασπίζει το ποίμνιό Του. 

«…ἡτοίμασας ἐνώπιόν μου τράπεζαν, ἐξεναντίας τῶν θλιβόντων με…» στιχ. (5).

Ο Θεός γίνεται ξενοδόχος, τραπεζοκόμος. Μας καλεί συνδαιτυμόνας Του. Πόση η καλοσύνη Του! Το «ενώπιόν μου» πρέπει να τονισθεί γιατί σημαίνει πλησίον μου και δι’ εμέ, προς τιμήν μου. Ταυτοχρόνως και «εξεναντίας των θλιβόντων με». Ο Θεός θέλει να δηλώσει δι’ αυτού, ότι είμαι ο προστατευόμενος Του, επομένως ουδέν έχω να βλαφτώ από κακόβουλος ανθρώπους, διότι είμαι απαραβίαστο πρόσωπο φιλοξενούμενο της Αυτού μεγαλειότητας. Το δεν ποτήριο της χαράς το οποίο μας προτείνει δια της χειρός Του ο Κύριος, δεν έχει μόνο λίγες σταγόνες, αλλά είναι πλήρες, με μια πνευματική μέθη. Το πλήρες επίσης συμβολίζει τις αφθονίες των δωρεών του Κυρίου. Επίσης το ποτήριον, η τράπεζα, το έλαιον, οι αναγωγικώς ερμηνευτές το αποδίδουν στα Μυστήρια του Χριστιανισμού και ράβδο και βακτήρια τα δύο ξύλα του σταυρού.  

«…καὶ τὸ ἔλεός σου καταδιώξει με πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου…» στιχ. (6) 

Η θεία Χάρις επιμένει επιζητούσα τη σωτηρία δια παντοίων τρόπων. Χαρακτηριστικό είναι και τα λόγια του Κυρίου στο κατά Λουκά Ευαγγέλιο (14, 23) «ανάγκασον εισελθείν». Και ο ψαλμωδός θέλοντας να «…μεῖνον μεθ᾿ ἡμῶν…» Λουκά (24, 29) πολλές ημέρες απολαμβάνων την εσωτερική επικοινωνία μετά του Θεού. Επομένως ο ψαλμός αυτός συνεγράφη μετά την εγκατάσταση της κιβωτού του Μαρτυρίου εις το λόφο Σιών, άλλοι όμως αναγάγουν στον στίχ. 6 εις την πέραν του τάφου ζωή, την αιωνιότητα.