1. ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ευαγγέλιο Κυριακής: Ματθ. (1, 1 – 25)

«…Βίβλος γενέσεως  Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ Δαυΐδ, υἱοῦ  Ἀβραάμ. 2  Ἀβραὰμ ἐγέννησε τὸν  Ἰσαάκ,  Ἰσαὰκ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἰακώβ,  Ἰακὼβ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἰούδαν καὶ τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ, 3  Ἰούδας δὲ ἐγέννησε τὸν Φαρὲς καὶ τὸν Ζαρὰ ἐκ τῆς Θάμαρ, Φαρὲς δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἐσρώμ,  Ἐσρὼμ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἀράμ, 4  Ἀρὰμ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἀμιναδάβ,  Ἀμιναδὰβ δὲ ἐγέννησε τὸν Ναασσών, Ναασσὼν δὲ ἐγέννησε τὸν Σαλμών, 5 Σαλμὼν δὲ ἐγέννησε τὸν Βοὸζ ἐκ τῆς Ραχάβ, Βοὸζ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ὠβὴδ ἐκ τῆς Ρούθ,  Ὠβὴδ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἰεσσαί, 6  Ἰεσσαὶ δὲ ἐγέννησε τὸν Δαυΐδ τὸν βασιλέα. Δαυΐδ δὲ ὁ βασιλεὺς ἐγέννησε τὸν Σολομῶντα ἐκ τῆς τοῦ Οὐρίου, 7 Σολομὼν δὲ ἐγέννησε τὸν Ροβοάμ, Ροβοάμ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἀβιά,  Ἀβιὰ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἀσά, 8  Ἀσὰ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἰωσαφάτ,  Ἰωσαφάτ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἰωράμ,  Ἰωρὰμ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ὀζίαν, 9  Ὀζίας δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἰωάθαμ,  Ἰωάθαμ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἄχαζ,  Ἄχαζ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἐζεκίαν, 10  Ἐζεκίας δὲ ἐγέννησε τὸν Μανασσῆ, Μανασσῆς δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἀμών,  Ἀμὼν δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἰωσίαν, 11  Ἰωσίας δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἰεχονίαν καὶ τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ ἐπὶ τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος. 12 Μετὰ δὲ τὴν μετοικεσίαν Βαβυλῶνος  Ἰεχονίας ἐγέννησε τὸν Σαλαθιήλ, Σαλαθιὴλ δὲ ἐγέννησε τὸν Ζοροβάβελ, 13 Ζοροβάβελ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἀβιούδ,  Ἀβιοὺδ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἐλιακείμ,  Ἐλιακεὶμ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἀζώρ, 14  Ἀζὼρ δὲ ἐγέννησε τὸν Σαδώκ, Σαδὼκ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἀχείμ,  Ἀχεὶμ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἐλιούδ, 15  Ἐλιοὺδ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἐλεάζαρ,  Ἐλεάζαρ δὲ ἐγέννησε τὸν Ματθάν, Ματθὰν δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἰακώβ, 16  Ἰακὼβ δὲ ἐγέννησε τὸν  Ἰωσὴφ τὸν ἄνδρα Μαρίας, ἐξ ἧς ἐγεννήθη  Ἰησοῦς ὁ λεγόμενος Χριστός. 17 Πᾶσαι οὖν αἱ γενεαὶ ἀπὸ  Ἀβραάμ ἕως Δαυΐδ γενεαὶ δεκατέσσαρες, καὶ ἀπὸ Δαυΐδ ἕως τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος γενεαὶ δεκατέσσαρες, καὶ ἀπὸ τῆς μετοικεσίας Βαβυλῶνος ἕως τοῦ Χριστοῦ γενεαὶ δεκατέσσαρες. 18 Τοῦ δὲ  Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ γέννησις οὕτως ἦν. μνηστευθείσης γὰρ τῆς μητρὸς αὐτοῦ Μαρίας τῷ  Ἰωσήφ, πρὶν ἢ συνελθεῖν αὐτοὺς εὑρέθη ἐν γαστρὶ ἔχουσα ἐκ Πνεύματος  Ἁγίου. 19  Ἰωσὴφ δὲ ὁ ἀνὴρ αὐτῆς, δίκαιος ὢν καὶ μὴ θέλων αὐτὴν παραδειγματίσαι, ἐβουλήθη λάθρα ἀπολῦσαι αὐτήν. 20 Ταῦτα δὲ αὐτοῦ ἐνθυμηθέντος ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου κατ᾿ ὄναρ ἐφάνη αὐτῷ λέγων·  Ἰωσὴφ υἱὸς Δαυΐδ, μὴ φοβηθῇς παραλαβεῖν Μαριὰμ τὴν γυναῖκά σου· τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ γεννηθὲν ἐκ Πνεύματός ἐστιν  Ἁγίου. 21 τέξεται δὲ υἱὸν καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ  Ἰησοῦν· αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν. 22 Τοῦτο δὲ ὅλον γέγονεν ἵνα πληρωθῇ τὸ ρηθὲν ὑπὸ τοῦ Κυρίου διὰ τοῦ προφήτου λέγοντος· 23  Ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει καὶ τέξεται υἱόν, καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ  Ἐμμανουήλ, ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός. 24 Διεγερθεὶς δὲ ὁ  Ἰωσὴφ ἀπὸ τοῦ ὕπνου ἐποίησεν ὡς προσέταξεν αὐτῷ ὁ ἄγγελος Κυρίου καὶ παρέλαβε τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, 25 καὶ οὐκ ἐγίνωσκεν αὐτὴν ἕως οὗ ἔτεκε τὸν υἱὸν αὐτῆς τὸν πρωτότοκον, καὶ ἐκάλεσε τὸ ὄνομα αὐτοῦ  Ἰησοῦν…».

ΑΝΑΛΥΣΗ

Το Ευαγγέλιο που ακούσαμε σήμερα είναι η αρχή του 1^ου από τα 4 Ευαγγέλια και η αρχή της Καινής Διαθήκης. Στο μεγαλύτερο μέρος του Ευαγγελίου περιέχει ένα μακρύ κατάλογο εβραϊκών ονομάτων, άγνωστα στους πολλούς, ενώ στο τέλος γίνεται μια σύντομη αναφορά στο μυστήριο της γεννήσεως του Κυρίου.

Ποια η σκοπιμότητα της παράθεσης τόσων ονομάτων και μάλιστα στην πρώτη σελίδα της Καινής Διαθήκης; Ποιο μυστήριο κρύβεται μέσα σ’ αυτά;

Ας δούμε μαζί την ανάλυση του σημερινού Ευαγγελίου.

1. «…Βίβλος γενέσεως  Ἰησοῦ Χριστοῦ…»

Ο Ευαγγελιστής μας στο σημερινό ευαγγέλιο μας μιλά για την γέννηση του Υιού και Λόγου του Θεού, όχι την προαιώνια και ανέκφραστη «εκ του Πατρός και άνευ μητρός», αλλά για την «εν χρόνω», ανέκφραστη, «κατά σάρκα γέννησιν εκ Παρθένου Μητρός, άνευ Πατρός», όταν γεννήθηκε ως άνθρωπος.

Μια γέννηση γεμάτη μυστήριο, αφού η σύλληψη έγινε «ασπόρως», εκ Πνεύματος Αγίου αλλά και «αφθόρως», χωρίς η Παναγία μας να υποστεί καμία απόλυτος φθορά κατά την γέννηση. Όπως ήταν Παρθένος πριν, παραμένει Παρθένος κατά και μετά τη γέννηση. Έτσι συμβαίνει το παράδοξο θαύμα, να’ ναι μητέρα και παρθένος, να’ ναι ο Χριστός υιός της αλλά και Δεσπότης, αλλά και αυτή μητέρα αλλά και δούλη Του.

Ο Θεός Λόγος, «νυμφεύεται τη σάρκα», στη μήτρα της Παρθένου, για να την ανακαινίσει, για να της χαρίσει αυτό που στερείτο, την «υπερ φύσιν» χάριν, την αθανασία, τη θέωση. Τέτοια μυστήρια γίνονται όπου βούλεται Θεός, γι’ αυτό και ο άγγελος είπε στη Θεοτόκο Μαρία «…Πνεύμα Αγιον, επελεύσεται επί σει, και δυναμις ύψίστου επισκιάσει σοι…» ( Λουκ. 1, 35)

Αυτό το μέγα θαύμα και μυστήριο, είναι το πραγματικό και μοναδικό ευαγγέλιο, που θέλει και ο Ευαγγελιστής Ματθαίος να αναγγείλει στον κόσμο. Θέλει να δώσει ένα μήνυμα χαράς και όχι φόβου.

Για να το δείξει αυτό ξεκινά με τη φράση «…Βίβλος γενέσεως  Ἰησοῦ Χριστοῦ…», που σημαίνει πως ο Θεός σαρκούται, γίνεται άνθρωπος. Αυτή η Σάρκωση δεν είναι ένα μέρος, μια απλή αναφορά στο όλο βιβλίο του Ευαγγελιστή, αλλά το ΟΛΟ, το «ένα και μοναδικό», στο οποίο περιέχονται τα πάντα. Η Σάρκωση του Θεού και η παρουσία Του ανάμεσά μας, για να πραγματοποιηθεί και μέσα μας «κατά πνεύμα», είναι το πάν.

Η γέννηση του Χριστού μας, είναι η απαρχή της καινής κτίσεως, του καινούριου κόσμου, στον οποίο θα καταργηθεί το χάσμα μεταξύ ανθρώπων και Θεού, που έφερε η αμαρτία της παρακοής, Είναι η απαρχή της σωτηρίας, η δημιουργία της ελπίδας που χάθηκε, και η φανέρωση της αμέτρητης αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο.

Γι’ αυτό και ο ιερός Ευαγγελιστής μιλά από την αρχή, για το γεγονός αυτό, γιατί τον συνέχει, δεν μπορεί να κρύψει τη χαρά του που πληροί την καρδιά του.

2. Η γενεαλογία Του

Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος με τη χρησιμοποίηση αυτών των πολλών ονομάτων, που αποτελούν κλάδο από το γενεαλογικό δένδρο του Χριστού, θέλει να θαυμάσουμε τη θεία Του συγκατάβαση. Πόσο κατεβαίνει, πόσο κατέρχεται «ο εν υψηλοίς κατοικών», για να γίνει απόγονος ανθρώπων «…υιός Αβραάμ και υιός Δαβίδ…».

Το δε όνομα Ιησούς (=σωτήρας) φανερώνει την αποστολή Του, που ήρθε να σώσει τον άνθρωπο από την αμαρτία, από την οποία μηδαμινός εξαιρουμένου υποδουλωθήκαμε. Το δε όνομα Χριστός, θα πει χρισμένος από το Άγιο Πνεύμα, για να βασιλεύσει πάνω στην αμαρτία, και περιέχει και τη θεία αλλά και την ανθρώπινη φύση Του, δηλ. Θεάνθρωπος.

Από τον Αβραάμ και το Δαβίδ έλκει την καταγωγή του ο Χριστός. Και οι δύο άνθρωποι ήσαν αμαρτωλοί, άνθρωπο με πάθη αλλά είχαν και πολλή αρετή, γιατί έκαναν και πολλά αρεστά ενώπιον Κυρίου. Ο Αβραάμ με την πολλή πίστη του, ήταν έτοιμος να θυσιάσει και το γιο του Ισαάκ στο Θεό και αν ο Θεός δεν έστελνε τον άγγελό Του να τον αποτρέψει θα το έκανε. Ο δε Δαβίδ υπήρξε για το Θεό «…ἄνδρα κατὰ τὴν καρδίαν Του, ὃς ποιήσει πάντα τὰ θελήματά Του…» Πράξεις (13, 22). Οι ψαλμοί του Δαβίδ είναι η καρδιά της αγίας Γραφής. Κανένας άλλος δεν έγραψε κατανυχτικότερους ψαλμούς από αυτούς του Δαβίδ. Μέσα από τους ψαλμούς του Δαβίδ επαναπαύεται ο Κύριος.  

Τόσο ο Αβραάμ τόσο και ο Δαβίδ, πήραν την υπόσχεση από το Θεό, ότι «εκ σπέρματος αυτών», θα ευλογηθούν όλα τα έθνη, γιατί θα προέλθει απ’ αυτούς ο Χριστός ως άνθρωπος.

Οι υπόλοιποι που συνθέτουν τον κατάλογο του ιερού Ευαγγελιστή, ήσαν άνθρωποι που κατά καιρούς, εκδήλωσαν μεν σχέση με το Θεό, αλλά η ζωή τους κάποιους ήταν δοσμένη και στην αμαρτία αλλά και την αποστασία από τον Θεό του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ.

Θα μπορούσε να λεχθεί πως τα ονόματα αυτά μπορούσαν να παραλειφθούν, να μην μπουν καν μέσα στο Ευαγγέλιο, γιατί θα ήταν προσβολή για ένα Θεό, που μόνο σε αγίους αναπαύεται, να έχει απόγονους ανθρώπους που κυλίσθηκαν στον βόρβορο των παθών και της αμαρτίας.  

Ο Πανάγαθος όμως Θεός, όπως είπαμε και πριν, συγκαταβαίνει, ταπεινώνεται, επειδή μας αγαπά. «Ουκ επαισχύνεται» να γίνει απόγονος τέτοιων προγόνων, και να υποστεί τέτοια αδοξία. Ο Θεός είναι φοβερός, όχι για τη δύναμή Του, αλλά για την αγάπη Του, όπως μας λέει ο αββάς Ισαάκ.

Για να συναντήσει τον πεσόντα άνθρωπο θα δεχθεί τα χειρότερα. Γίνεται σαρκοφόρος για να μας καταστήσει θεοφόρους. Παρόλη την ελάχιστη αρετή που άσκησαν στη ζωή τους, η αμυδρή τους αυτή πίστη συνέβαλε στο πιο μεγάλο ανθρώπινο επίτευγμα, να προσφέρει η ανθρωπότητα στο Θεό, μια αγία γυναίκα, για να γίνει μητέρα του Λυτρωτή και Θεού μας Ιησού Χριστού.

Ο Χριστός μας δέχεται να μπουν στο Ευαγγέλιο Του κι αυτοί, για να τους καθαρίσει, να τους αγιάσει, και να αναδείξει μια νέα γενεά ανθρώπων θεωμένων, που θ’ ακολουθούν τον Κύριον «…όπου αν υπάγει…» Αποκ. (14, 4)

3. Κένωση – θεία συγκατάβαση

Το μέγα αυτό μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Θεού, ο απόστολος Παύλος το ονομάζει «κένωσιν», «…ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος…» Φιλιπ. (2, 7) και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος συμπληρώνει «…κενούται της εαυτού δόξης, ίνα εγώ μεταλάβω της Εκείνου πληρώσεως…».

Όπως ο Θεός διαμήνυσε στο Μωυσή, «…οὐ δυνήσῃ ἰδεῖν τὸ πρόσωπόν μου· οὐ γὰρ μὴ ἴδῃ ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται…» Εξο. (33, 20). Αν ερχόταν σε μας ως Θεός, θα ήταν αδύνατο να δούμε το Πρόσωπό Του και να μη πεθάνουμε, επειδή δεν είμασταν «καθαροί τη καρδία». Γι’ αυτό ο ενανθρωπήσας Θεός, έκρυψε το μεγαλείο και τη δόξα της θεότητάς Του, στην ανθρώπινη φύση, που πήρε από τη Θεοτόκο. Μέσω της Χάριτος και της συνεχής σχέσης αγάπης και κοινωνίας μαζί Του, ο άνθρωπος μπορεί να φθάσει σε τέτοια πνευματικά επίπεδα, ώστε να δύναται να δει το πρόσωπο του Θεού.

4. Η σάρκωση συνεχίζεται και διαιωνίζεται

Το ύψιστο μυστήριο της σάρκωσης του Λόγου του Θεού, έλαβε αρχή, αλλά ποτέ δεν θα τελειώσει. Οι Πατέρες μας τονίζουν πως μια φορά γεννήθηκε κατά σάρκα, «…αλλ’ αεί γεννάται θέλων…», δηλαδή γεννάται συνεχώς και πάντοτε μέχρι τέλους, «κατά πνεύμα», μέσα σ’ Εκείνους που τον δέχονται και τον αναζητούν.

Με τη συμμετοχή μας στο μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, ο Χριστός γεννάται μέσα μας «κατά πνεύμα» και διαιωνίζεται έτσι η σάρκωση προς σωτηρία του γένους των ανθρώπων.

Στόχος μας λοιπόν είναι να γίνουμε μέτοχοι των θείων χαρισμάτων Του, με το να εργαζόμαστε ανελλιπώς τις θείες εντολές Του μέσα στις καρδιές μας, με τη συμμετοχή μας στα άχραντα μυστήρια και γενικά θέτοντας το Χριστό μας ως την πρώτη μας αγάπη. Αμήν.