3. ΚΥΡΙΑΚΗ Γ’ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Ευαγγέλιο Κυριακής: Ματθ. (6, 22-33)

«…Εἶπεν ὁ Κύριος· 22  Ὁ λύχνος τοῦ σώματός ἐστιν ὁ ὀφθαλμός· ἐὰν οὖν ὁ ὀφθαλμός σου ἁπλοῦς ᾖ, ὅλον τὸ σῶμά σου φωτεινόν ἔσται· 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλμός σου πονηρὸς ᾖ, ὅλον τὸ σῶμά σου σκοτεινὸν ἔσται. εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστί, τὸ σκότος πόσον; 24 Οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν· ἢ γὰρ τὸν ἕνα μισήσει καὶ τὸν ἕτερον ἀγαπήσει, ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου καταφρονήσει. οὐ δύνασθε Θεῷ δουλεύειν καὶ μαμωνᾷ.

25 Διὰ τοῦτο λέγω ὑμῖν, μὴ μεριμνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑμῶν τί φάγητε καὶ τί πίητε, μηδὲ τῷ σώματι ὑμῶν τί ἐνδύσησθε· οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν ἐστι τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶμα τοῦ ἐνδύματος; 26 ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος τρέφει αὐτά· οὐχ ὑμεῖς μᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν; 27 τίς δὲ ἐξ ὑμῶν μεριμνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα; 28 καὶ περὶ ἐνδύματος τί μεριμνᾶτε; καταμάθετε τὰ κρῖνα τοῦ ἀγροῦ πῶς αὐξάνει· οὐ κοπιᾷ οὐδὲ νήθει· 29 λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι οὐδὲ Σολομὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν τούτων. 30 Εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ, σήμερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς κλίβανον βαλλόμενον, ὁ Θεὸς οὕτως ἀμφιέννυσιν, οὐ πολλῷ μᾶλλον ὑμᾶς, ὀλιγόπιστοι;

31 μὴ οὖν μεριμνήσητε λέγοντες, τί φάγωμεν ἢ τί πίωμεν ἢ τί περιβαλώμεθα; 32 πάντα γὰρ ταῦτα τὰ ἔθνη ἐπιζητεῖ· οἶδε γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος ὅτι χρῃ£ζετε τούτων ἁπάντων. 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν…»

ΑΝΑΛΥΣΗ

Στο σημερινό Ευαγγέλιο ο Κύριός μας, μάς μιλά για δύο «κυρίους» που διεκδικούν κυριότητα πάνω στον άνθρωπο. Αυτοί όμως οι «κύριοι» είναι τελείως διαφορετικοί μεταξύ τους, δεν έχουν τίποτα κοινό.

Ο άνθρωπος καλείται να διαλέξει ένα εκ των δύο «κυρίων». Δεν δύναται να ακολουθεί και τους δύο. «…Οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν…» και πιο συγκεκριμένα «…οὐ δύνασθε Θεῷ δουλεύειν καὶ μαμωνᾷ…». Δεν δύναται να δουλεύει και στο Θεό και στον μαμωνά. Οι δύο κύριοι ποτέ δεν συμφωνούν.

Ο μαμωνάς παραπέμπει να μαζεύεις πλούτη και να καπηλεύεσαι τους αδύνατους ο δε Χριστός να αρκείσαι στα λίγα, να δίνεις ότι περισσεύει αλλά και να διακονείς τον κάθε άνθρωπο αδύνατο ή πεσόντα. Ας δούμε τα χαρακτηριστικά των δύο αυτών «κυρίων».

    1.   Ο μαμωνάς που αιχμαλωτίζει

Ο ένας εκ των δύο «κυρίων» είναι ο μαμωνάς. Είναι ο κόσμος χωρίς Θεό, με τις ηδονές του, τις απολαύσεις του, τους θησαυρούς του. Σ’ αυτόν τον κόσμο κυριαρχεί ο κοσμοκράτορας διάβολος.

Ο κύριος αυτός δελεάζει! Σε προσκαλεί σε μια «γλυκεία» ζωή, που στο τέλος καταλήγει σε πικρία. Θέτει στον άνθρωπο, ως σκοπό στην ζωή του, το κυνήγι των επίγειων θησαυρών, όχι γιατί τους χρειάζεται, αλλά για την αίσθηση της ηδονής να τους κατέχει. Η αίσθηση αυτή είναι η παγίδα του εχθρού.

Το χρήμα γίνεται πλέον η φροντίδα του ανθρώπου, η καθημερινή του μέριμνα, η ανάγκη του, η ελπίδα του, η ασφάλειά του. Και ενώ ο άνθρωπος καλύπτει μια ανάγκη δημιουργεί με την φαντασία του και άλλες και μετά άλλες, χωρίς σταματημό για να δικαιολογεί την σχέση του με τον μαμωνά.

Ο άνθρωπος εξαπατάται πως με τις πολλές του μέριμνες για την κάλυψη των αναγκών του θα δημιουργήσει επίγειους παραδείσους. Και έτσι ο άνθρωπος υποδουλώνεται και υποκλίνεται στο μαμωνά και δέχεται τη τυραννίδα της φιλαργυρίας και πολυκτημοσύνης. Ο άνθρωπος ΝΟΜΙΖΕΙ πως ζει ελεύθερα αλλά γίνεται δούλος του πάθους.

Ο πλούτος όπως και τα άφθονα υλικά αγαθά σκοτίζουν τον οφθαλμό της ψυχής, τον νου, και δεν τον αφήνουν να δει καθαρά. Αφήνεται έξω η φροντίδα του μέρος του ανθρώπου που λέγεται ψυχή και δε δίνει καμιά λύση στο πρόβλημα του θανάτου.

Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι αποξενώνει τον άνθρωπο από τη σχέση του με το Θεό, που είναι και ο σκοπός του διαβόλου, γιατί αυτός ο χωρισμός είναι σκοτάδι, κόλαση, θάνατος. Αυτό ο διάβολος δεν το κάνει φανερά για να μας αφυπνίσει. ΟΧΙ! Τι κάνει; Δεν μας λέγει να αποκοπούμε από το Θεό, ή τον εκκλησιασμό ή κάποια άλλη πνευματική άσκηση που μας ενώνει με το Θεό, αλλά μέσα σ’ αυτά μας προβάλλει με έντονο τρόπο τα αισθητά πράγματα, τους θησαυρούς του κόσμου, έτσι ώστε παρόλο που μπορεί να επιδιδόμαστε σε πνευματικές ασκήσεις εντούτοις ο «λύχνος» μας, δηλ. ο νους μας να παραμένει μετέωρος! Να αρνείται να συμμετέχει στα πνευματικά, σε όσα δηλ. μας βοηθάνε και μας δένουν με σχέση αγάπης με το Θεό. Τέτοιες είναι οι μηχανουργίες του πονηρού ώστε ο άνθρωπος να μη γνωρίζει πως αποπλανήθηκε.

Αυτό που πρέπει να κάνουμε για να κατευθύνουμε τον οφθαλμό της ψυχής προς τα «άνω», είναι αυτό που μας το υποδεικνύει και ο Κύριος μέσα από το σημερινό Ευαγγέλιο είναι το «...μὴ μεριμνᾶτε…».

Ο Μέγας Αντώνιος έλεγε πως «…οι φίλοι του μαμωνά δεν μπορούν ν’ αρέσουν στο Θεό…» αλλά και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος έλεγε το εξής πανέμορφο «…αφού πλασθήκαμε για τα πάνω, για το Θεό, γιατί να είμαστε διαρκώς προσηλωμένοι κάτω;…»

Η προσκόλληση στα επίγεια είναι θάνατος αιώνιος και της ψυχής και του σώματος.

    2.   Ο Κύριος που ελευθερώνει

Ο άλλος «κύριος» που καλούμαστε να επιλέξουμε είναι ο Θεός. Όσοι ελεύθερα τον επιλέξουν , θέλει να τους κατευθύνει εκεί για το οποίο δημιουργήθηκαν , στη Βασιλεία του Θεού, στη αιώνια ζωή σχέσης αγάπης και κοινωνίας μαζί Του.

Το «…ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν…» είναι η λύση του προβλήματος. Ο άνθρωπος που ζει «εν Θεώ» ζει τον παράδεισο «τρυφής» από τώρα. Ζει τη χαρά και ευφροσύνη που παρέχει ο Θεός, μια χαρά που δεν μπορείς επ΄ ουδενί να παρομοιαστεί με την χαρά την εγκόσμια. Είναι χαρά επουράνια, υπεργήινη, θεϊκή και απερίγραπτη. 

Η σχέση κοινωνίας αγάπης και κοινωνίας με το Θεό, είναι πορεία που μας περνά μέσα από την νέκρωση όλων των ελκυστικών παγίδων του μαμωνά για να μας καταστήσει «υιούς» δόξης. Είναι πορεία αδιάδοχη θανάτου, ζωή ναι μεν στέρησης και αυταπάρνησης αλλά ζωή ζωηφόρος.

Θα είμαστε μακάριοι αν κάθε μέρα σταυρώνουμε τα «θέλω» της σαρκός, τα «θέλω» εκείνα αγάπης προς τον μαμωνά.

Θυμάστε το χωρίο στην Αποκάλυψη του Ιωάννου που λέει δόθηκε εξουσία στον διάβολο να πολεμήσει τους δικαίους και να νικήσει. Πώς δηλαδή θα νικήσει; Φαινομενικά να νικήσει φυσικά! Γιατί όσοι μαρτύρησαν για την Αλήθεια, ομολόγησαν την Αλήθεια, θυσιάσθηκαν για την Αλήθεια, στερήθηκαν τα πάντα για την Αλήθεια ΗΤΤΗΘΗΚΑΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΑ στα μάτια του πεπτώκοτος κόσμου, αλλά παράλληλα ύψωσαν «Ναούς Δόξης», «Πυλώνες Φωτός» και υπήρξαν και είναι το αδιάσειστο ΣΩΜΑ της Αγίας Εκκλησίας, που σαν άλλη «Νύμφη» περιμένει τον Κύριο της για να συζευχθεί ΑΙΩΝΙΑ.

Οι άγιοι με υλικό σώμα, ΝΙΚΗΣΑΝ τον ασώματο εχθρό γιατί δέχθηκαν την δύναμη του Θεού και δεν δελεάσθηκαν από τις κολακείες και τα ψεύδη του άσπονδου εχθρού. Ποιο είναι το μυστικό;

ΚΡΑΤΗΣΑΝ ΥΨΗΛΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΜΩΝΑ, ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ!

Γι’ αυτό ο Κύριος είπε «...μὴ μεριμνᾶτε…» για υλικά αγαθά – τροφή, ποτό, ένδυμα – αλλά να ζητείτε 1^ον την Βασιλεία του Θεού, δηλ. το Άγιο Πνεύμα, που και τρέφει και διαπαιδαγωγεί και κατευθύνει και χαριτώνει και θεοποιεί και θαυματουργεί. Καθιστά τον άνθρωπο «άγγελο φωτός» άξιο της ίδιας ισάγγελης ζωής.

  

Ο Ιερός Χρυσόστομος έρχεται εδώ να τονίσει το εξής «... Ο Κύριος δεν είπε μη εργάζεσθε, αλλά μη μεριμνάτε…» καταστώντας σαφές πως θα εργαζόμαστε αλλά να έχουμε πάντα την ελπίδα μας στο Θεό και όχι στα γήινα πράγματα.

Το «...μὴ μεριμνᾶτε…» είναι μετάθεση της μέριμνάς μας στον Θεό και πως θα αφοσιωθούμε ολοκληρωτικά σ’ Αυτόν. Δεν υπάρχει μέριμνα και για τον Θεό και για τον μαμωνά. Και ο Θεός εδώ ΔΕΝ είναι κάτι το απρόσωπο. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ είναι ο Θεός για τον κάθε άνθρωπο. Είναι ο «Πατέρας ημών εν τοις ουρανοίς».

Ο Θεός «…φεύγει απ’ εκεί που υπάρχει πλήθως μερίμνων και λογισμών…» (Ιωα. 5, 13). «…Οι πολλές μέριμνες δεν μας αφήνουν να έχουμε μνήμη Θεού…» Οσίου Νείλου

Επίσης ο Κύριος μας τονίζει «…όπου ο θησαυρός υμών, εκεί έσται και η καρδία υμών…». Η καρδιά μας είναι εκεί όπου ο νους μας προσκολλάται και παραδίδεται. Και μόνο ο πόθος του πλούτου επιφέρει στον άνθρωπο μεγάλη πνευματική ζημιά.

    3.   Ο «καθαρμένος» νους

Όλα εξαρτώνται από τον «λύχνον» της ψυχής που είναι ο νους. Ότι είναι η στέρηση των οφθαλμών είναι και η τύφλωση του νου από την παχυλότητα των παθών, των μερίμνων και τον έρωτα του χρήματος.

Όταν ο λύχνος - νους είναι καθαρός, «βλέπει» ορθά και καθοδηγεί όλες τις δυνάμεις της ψυχής στη σωστή επιλογή.

Ο άγιος Μάξιμος διδάσκει «…όλον σου τον αγώνα επί τον νουν τρέψον…». Ένας αγώνας για να παύσει ο νους να περιπολεί στους εξωτερικούς θησαυρούς που σκοτίζουν και να επιστρέψει «εις εαυτόν», στο χώρο της καρδιάς, για να συναντήσει εκεί το Χριστό και τη Βασιλεία του, η οποία «εντός ημών εστί».