Πέμπτη 1 Ιουνίου 2017

8. ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ

Ευαγγέλιο Κυριακής: Ιω. (7, 37-52) & (8, 12)

37 Τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ τῇ μεγάλῃ τῆς ἑορτῆς εἱστήκει ὁ Ἰησοῦς καὶ ἔκραξε λέγων· ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καὶ πινέτω. 38 ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ρεύσουσιν ὕδατος ζῶντος. 39 τοῦτο δὲ εἶπε περὶ τοῦ Πνεύματος οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν· οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα ¨Αγιον, ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη. 40 πολλοὶ οὖν ἐκ τοῦ ὄχλου ἀκούσαντες τὸν λόγον ἔλεγον· οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ προφήτης· 41 ἄλλοι ἔλεγον· οὗτός ἐστιν ὁ Χριστός· ἄλλοι ἔλεγον· μὴ γὰρ ἐκ τῆς Γαλιλαίας ὁ Χριστὸς ἔρχεται; 42 οὐχὶ ἡ γραφὴ εἶπεν ὅτι ἐκ τοῦ σπέρματος Δαυΐδ καὶ ἀπὸ Βηθλεὲμ τῆς κώμης, ὅπου ἦν Δαυΐδ, ὁ Χριστὸς ἔρχεται; 43 σχίσμα οὖν ἐν τῷ ὄχλῳ ἐγένετο δι’ αὐτόν. 44 τινὲς δὲ ἤθελον ἐξ αὐτῶν πιάσαι αὐτόν, ἀλλ’ οὐδεὶς ἐπέβαλεν ἐπ’ αὐτὸν τὰς χεῖρας. 45 Ἦλθον οὖν οἱ ὑπηρέται πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς καὶ Φαρισαίους, καὶ εἶπον αὐτοῖς ἐκεῖνοι· διατί οὐκ ἠγάγετε αὐτόν; 46 ἀπεκρίθησαν οἱ ὑπηρέται· οὐδέποτε οὕτως ἐλάλησεν ἄνθρωπος, ὡς οὗτος ὁ ἄνθρωπος. 47 ἀπεκρίθησαν οὖν αὐτοῖς οἱ Φαρισαῖοι· μὴ καὶ ὑμεῖς πεπλάνησθε; 48 μή τις ἐκ τῶν ἀρχόντων ἐπίστευσεν εἰς αὐτὸν ἢ ἐκ τῶν Φαρισαίων; 49 ἀλλ’ ὁ ὄχλος οὗτος ὁ μὴ γινώσκων τὸν νόμον ἐπικατάρατοί εἰσι! 50 λέγει Νικόδημος πρὸς αὐτούς, ὁ ἐλθὼν νυκτὸς πρὸς αὐτόν, εἷς ὢν ἐξ αὐτῶν· 51 μὴ ὁ νόμος ἡμῶν κρίνει τὸν ἄνθρωπον, ἐὰν μὴ ἀκούσῃ παρ’ αὐτοῦ πρότερον καὶ γνῷ τί ποιεῖ; 52 ἀπεκρίθησαν καὶ εἶπον αὐτῷ· μὴ καὶ σὺ ἐκ τῆς Γαλιλαίας εἶ; ἐρεύνησον καὶ ἴδε ὅτι προφήτης ἐκ τῆς Γαλιλαίας οὐκ ἐγήγερται. 12 Πάλιν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς ἐλάλησε λέγων· ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου· ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ μὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ’ ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς.

ΑΝΑΛΥΣΗ

Η αγία μας Εκκλησία σήμερα γιορτάζει την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος. Ο Θεός, πριν από το πάθος Του, ανάγγειλε στους μαθητές Του, ότι «…Δεν θα σας αφήσω ορφανούς…», δηλ. μόνους και έρημους στον κόσμο, χωρίς την παρουσία του Θεού. Θα βρίσκεται μαζί τους, με τον «Παράκλητον», που είναι το Άγιο Πνεύμα. Θα είναι μαζί τους, θα τους φωτίζει, θα τους διδάσκει όλα όσα πρέπει να ξέρουν, ακόμη και για το «τι λαλήσωσι», όταν θα τους παραδώσουν ενώπιον ηγεμόνων και βασιλέων, αυτό θα τους πει και πάντοτε θα τους οδηγεί στην Αλήθεια. Μέσω του Παρακλήτου θα κατανοήσουν τα κρυπτά των γραφών, τα μυστήρια, θα αποκτήσουν γνώσιν των αποκρύφων, διανομή χαρισμάτων και «…το ανώτερον όλων, θεούς γενέσθαι…». (Μ. Βασίλειος)

1. Προϋποθέσεις της παρουσίας Του

Οι «Πράξεις των Αποστόλων» εξιστορούν τα θαυμαστά έργα, που επιτέλεσε το Άγιο Πνεύμα δια μέσου των Αποστόλων, «..από Ιερουσαλήμ έως εσχάτου της γης…». Μέσα από το βιβλίο αυτό μαθαίνουμε πως:

1. Όταν το Άγιο Πνεύμα επισκέφθηκε τους μαθητές, οι μαθητές βρίσκονταν το «υπερώον». Όπως είπαμε και σε προηγούμενη ενότητα, το «υπερώον» συμβολίζει την πνευματική ανάταση, την πνευματική ανύψωση των Μαθητών, οι οποίοι βρίσκονταν υπεράνω των κοσμικών εννοιών, ανησυχιών και πραγμάτων. Αυτή είναι η μια από τις προϋποθέσεις για να δεχθούν την Χάρη του Αγίου Πνεύματος.

2. Επίσης οι «Πράξεις των Αποστόλων» αναφέρουν πως οι μαθητές «…ήσαν άπαντες ομοθυμαδόν…» δηλ. με ενωμένες τις ψυχές τους. Ο διχασμός και η διαίρεση είναι έργο του πονηρού και διώχνει το Άγιο Πνεύμα. «…όταν αγάπην έχωμεν τότε το Πνεύμα παραγίνεται…».[1]

3. Μια άλλη προϋπόθεση είναι «…προσκαρτερούντες τη προσευχή και τη δεήσει…» δηλ. προσηλωμένοι και αφοσιωμένοι στην προσευχή.

Μ’ αυτές τις προϋποθέσεις οι μαθητές ανυψώθηκαν πνευματικά. Μ’ αυτό τον τρόπο ετοίμασαν τους εαυτούς τους για να δεχθούν την επίσκεψη του Αγίου Πνεύματος.

2. Η αναγκαιότητά Του για τον άνθρωπο

Το Άγιο Πνεύμα είναι ο δημιουργός της ζωής, είναι δημιουργός της ζωής, όχι της γήινης και φθαρτής επιβίωσης, αλλά της αληθινής ζωής της Αγιοπνευματικής, που νικά τον θάνατο και «μένει εις τον αιώνα». Γι’ αυτό και λέγεται Πνεύμα ζωοποιόν, γιατί δίνει πνοή και ζωή στα νεκρά σώματα.

Ο άνθρωπος καλείται να ζει και να υπάρχει Αγιοπνευματικά. Καλείται να ζει ζωή αληθινή, ζωή σχέσεως, αγάπης και κοινωνίας με το Θεό και αυτό επιτυγχάνεται μέσω του Αγίου Πνεύματος. Η απουσία του Αγίου Πνεύματος είναι θάνατος. Μετά την πτώση του ο άνθρωπος έχασε τη θεία πνοή και ζωή και έμεινε «σάρκα». Επιβίωνε αλλά δεν ζούσε. Γι’ αυτό χρειάσθηκε ο Θεός να γίνει άνθρωπος και έφθασε μέχρι θανάτου σταυρού.

Όπως με το φύσημα της πρώτης δημιουργίας έδωσε ζωή πνευματική στον Αδάμ, έτσι και τώρα μετά την Ανάστασή Του «ενεφύσησε» στους μαθητές Του και τους είπε «λάβετε Πνεύμα Άγιον». Έτσι λοιπόν τώρα αρχίζει και πάλι η αναδημιουργία και αναγέννηση του ανθρώπου, δια του Αγίου Πνεύματος.

Ο Κύριος αποτελεί το πρότυπο της ζωής κάθε χριστιανού. Μας άφησε «υπογραμμόν» (=παράδειγμα) να ακολουθήσουμε το δικό του τρόπο ζωής. Αυτό όμως επειδή είναι κάτι υπερφυσικό, και ξεπερνά τα ανθρώπινα μέτρα, αυτά που δεν μπορεί ο άνθρωπος να υλοποιήσει, τα «ελλείποντα», όπως λέει και η αγία μας Εκκλησία, τα φέρει εις πέρας το Άγιο Πνεύμα. Γι’ αυτό ήλθε στη γη «ίνα μένη μεθ’ ημών εις τον αιώνα».

Γι’ αυτό ιδρύει και επίσημα την Εκκλησία, την ημέρα της Πεντηκοστής και παραμένει πάντοτε σε αυτήν, και δια μέσου των αγίων Μυστηρίων χορηγεί τη Χάρη Του στον άνθρωπο, που μετανοεί και τον απεργάζεται «θεόν κατά χάριν».

3. Τρόποι φανερώσεώς Του

Η Χάρις του Αγ. Πνεύματος εμφανίζεται ανάλογα με τον τρόπο που βιώνει ο καθένας.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης λέει τα εξής:

A. Στους αρχαρίους που κυριαρχούνται από τα πάθη και νομίζουν πως έχουν προχωρήσει στην αρετή, εμφανίζεται η Χάρις «…ως πνεύμα κραταιόν διαλύον όρη και συντρίβον πέτρας…» και τους δημιουργεί φόβο και τρόμο, για να διαλύσει τα βουνά των παθών και να συντρίψει τις πέτρινες καρδιές, ώστε «…ωσάν να καρφώνονται από φόβο και να κάνουν νεκρό και ανενέργητο το φρόνημα της σαρκός τους…».

B. Σ’ άλλους που έχουν προχωρήσει στην αρετή «…έρχεται με χαρά της καρδίας και αγαλλίαση…».

Γ. Σ’ όσους πρόκοψαν στην αρετή και καθάρθηκαν με αυτομεμψία και δάκρυα έρχεται με ειρήνη, πραότητα και γαλήνη της καρδιάς άκραν.

4. Αποτελέσματα της παρουσίας Του

Η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος σημαίνει «…και τον ίδιον τον σκοπόν της χριστιανικής ζωής, που είναι η θέωση και ο αγιασμός…»[2].

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς μας λέει πως το Άγιο Πνεύμα είναι η αγιότητα. Αυτό μας ενδυναμώνει και μας ενισχύει, ώστε να καταφέρουμε την υπέρβαση των παθών και να ενωθούμε με τις θείες και άκτιστες ενέργειες.

Οι πνευματοφόρες ψυχές που δέχθηκαν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, έχουν την δυνατότητα να τη στέλνουν και στους άλλους. Για να επιτευχθεί αυτό φθάνει ο άνθρωπος να θέλει να χωρισθεί από τα πάθη του, να προσπαθήσει να αποκτήσει ταπείνωση, που σαν μαγνήτης έλκει το Άγιο Πνεύμα.

Οι σαρκικοί άνθρωποι, δια του Αγίου Πνεύματος, γίνονται πνευματοφόροι , απόστολοι, προφήτες, ιερείς, Μάρτυρες, όσιοι, θεολόγοι, χαρισματούχοι, θεωμένοι.

5. Άγιο Πνεύμα και Εκκλησία

Είπαμε πως το Άγιο Πνεύμα αναγεννά και ζωοποιεί, όλο το ανθρώπινο γένος. Για να υπάρχει η ένωση Θεού και ανθρώπου «εις πάσαν σάρκα», το Άγιο Πνεύμα ιδρύει το θεανθρώπινο μυστήριο, την Εκκλησία, στην οποία θα παραμένει στους αιώνας, για να απεργάζεται την ένωση του θείου και ανθρώπινου στη ζωή του καθενός. Δια του Αγίου Πνεύματος ενσωματωνόμαστε μυστηριακά στο Θεανθρώπινο Σώμα του Χριστού και γινόμαστε «έν» με Αυτόν και μεταξύ μας. Έτσι οι πριν «διασκορπισμένοι», ένεκα της αμαρτίας που διαιρεί, συναγόμαστε εις «έν» και γινόμαστε «ομοθυμαδόν», χάρη στο Άγιο Πνεύμα.

Αυτή η ένωση των «πολλών εις έν», είναι δόξα για την Εκκλησία, γιατί είναι νίκη κατά του διαιρέτη διαβόλου, που για να κερδίσει τους ανθρώπους στο βασίλειό του. Η διαίρεση αδυνατίζει τους ανθρώπους και τους κάνει όργανα του διαβόλου.

Ο Χριστός μας είπε «…Πυρ ήλθον βάλειν εις την γην…» Λουκά (12, 49). Πυρ είναι το άγιο Πνεύμα το οποίο ήρθε να βάλει στη γη των καρδιών μας ο Χριστός.[3] Γι’ αυτό από την «αρέμβαστον καρδίαν» (=το νου που είναι προσηλωμένη στην προσευχή και δεν πλανάται), γεννάται θέρμη. Είναι η «καιόμενη καρδίαν», που μιλά το ευαγγέλιο Λουκά (24, 32).

Το «εγκάρδιον πυρ έλκει τον άνθρωπον προς υμνωδία του Θεού»,[4] και οδηγείται ο άνθρωπος στον αρχικό προορισμό του, που είναι η δοξολογία του Θεού.

Το Άγιο Πνεύμα ενοποιεί πάντας. Το Άγιο Πνεύμα «ενεργεί διαιρεί τα ουράνια χαρίσματα», απεργάζεται τους Αγίους και πάντοτε είναι κρυμμένο από μας, που δεν είμαστε άξιοι να το δούμε. Το ίδιο δεν προβάλλει τον Εαυτό Του ή το έργο Του. Φανερώνεται στα πρόσωπα των Αγίων και εφόσον υπάρχουν άγιοι, υπάρχει και το Άγιο Πνεύμα που τους αναδεικνύει. «…Τις εκλήθη Άγιος, μη μετασχών Αγίου Πνεύματος, ουδείς πώποτε…».[5]

6. Η πρώτη ανάγκη

Μέσα στην ψυχρότητα της εποχής μας, που δημιουργεί η διαίρεση και ο ατομισμός των ανθρώπων, η Εκκλησία δια του Αγίου Πνεύματος μας θερμαίνει τις ψυχές – αφού είναι θείο πυρ – γιατί φέρει την αγάπη, που αδελφοποιεί τα μέλη της, με τη συμμετοχή τους στο Σώμα του Χριστού.

Η ανάγκη απόκτησης του Αγίου Πνεύματος πρέπει να γίνει σκοπός της ζωής μας, η 1^η ανάγκη στον παρόντα βίο. Το «…ζητεῖτε δέ πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ…», ταυτίζετε με το ζητείτε πρώτον το Άγιο Πνεύμα. Γιατί αν έχουμε το Άγιο Πνεύμα, έχουμε τα πάντα. Αν δεν το έχουμε, τα χάνουμε και παραδινόμαστε στο θάνατο.

Πρέπει να κάνουμε αγώνα αναζήτησής Του και να είμαστε πρόθυμοι να υποστούμε οποιανδήποτε θυσία στον εαυτό μας και στην «κατά κόσμο» ζωής μας. Χωρίς αυτό είμαστε ανεπαρκείς και πνευματικά πτωχοί, όσα και αν διαθέτουμε από τον κόσμο.

Στον άγιο Σιλουανό τον Αγιορείτη αποκαλύφθηκε ο Χριστός και του είπε «…Κράτα τον εαυτό σου εις τον άδη και μην απελπίζεσαι…». Αυτό είναι ασφάλεια και μας φωτίζει με την ταπείνωση. Να πιστέψουμε ότι είμαστε ένα τίποτα, να βιώσουμε την πτώση μας. (1^ος μακαρισμός «πτωχοί τω πνεύματι»). Στον υπερήφανο άνθρωπο δεν αναπαύεται το Άγιο Πνεύμα.

Η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος είναι ανάλογη με τη σταύρωση και την ταφή της «κατά σάρκα» ζωής μας.

Έχοντας λοιπόν υπόψη μας την όλη παρουσία και δράση Του ας «ορμήσουμε» κατά τον Άγιο Συμεών τον νέο Θεολόγο, προς τον Παράκλητο με θέρμη μετάνοια και διάθεση εσωτερικής αλλαγής και ας είμαστε σίγουροι, πως θα μας καταστήσει φως άσβεστο στους αιώνες και μετόχους της Βασιλείας των ουρανών.