ΨΑΛΜΟΣ 6. ΣΤ'.

«…Εἰς τὸ τέλος, ἐν ὕμνοις, ὑπὲρ τῆς ὀγδόης· ψαλμὸς τῷ Δαυΐδ…».

Ο 6^ος ψαλμός ξεκινά με τη φράση  «…εις το τέλος…», που όπως είδαμε και στον ψαλμό 4, όποτε χρησιμοποιείται η φράση αυτή, με ερμηνεία των Πατέρων, οι ψαλμοί είναι προφητικοί.

Το «…υπέρ της ογδόης…» που αναφέρει κατόπιν, έχει να κάνει με κλίμακα της μουσικής, θέλοντας αλληγορικά να τονίσει πως ένεκα της βαριάς και βαθέως απήχησης της ταύτης κλίμακας, επειδή ο συγκεκριμένος ψαλμός εκφράζει λύπη μετανοίας, έπρεπε τα όργανα να ηχήσουν βαθύφωνα.

Ο ψαλμός αυτός διαιρείται σε τρεις στροφές:

1. Στιχ. 2-4: Κραυγές αγωνίας προς αφοπλισμό της θείας οργής.  
2. Στιχ. 5-8: Η προσευχή της συγγνώμης γίνεται ηρεμότερα.
3. Στιχ. 9-11: Το ευχάριστο αποτέλεσμα της προσευχής.

Ο συγκεκριμένος ψαλμός, θεωρείται και ψαλμός μετανοίας, και όμοιοι μ’ αυτόν είναι 31^ος, 37^ος, 50^ος, 101^ος, 129^ος, 142^ος.

Πρώτη στροφή: στίχ. 2-4

Η αγωνιώδης προσευχή του Δαβίδ.

Ψαλ. 6,2  -  Κύριε, μὴ τῷ θυμῷ σου ἐλέγξῃς με, μηδὲ τῇ ὀργῇ σου παιδεύσῃς με..

Ψαλ. 6,2  (Νεοελληνική απόδοση) - Κύριε, επάνω στον δίκαιον θυμό Σου, μη με τιμωρήσεις δια των αμαρτωλών μου πράξεων, και μη θελήσεις επάνω εις την δικαία σου οργή να με παιδαγωγήσεις με σκληρότητα.

Ερμηνεία – Όντως ένοχος ο Δαβίδ δεν αρνείται να τιμωρηθεί, αλλά ζητεί να τιμωρηθεί ως μεταμελημένος αμαρτωλός και όχι ως εχθρός του Θεού, εναντίον του οποίου η οργή δεν γνωρίζει όρια. Όπως ένα δυστυχής δεικνύει στους περαστικούς διαβάτες τις πληγές, ώστε να τον λυπηθούν και να τον ελεήσουν, κατά παρόμοιο τρόπο και ο Δαβίδ, δεικνύει εις το Θεό την εσωτερική του συντριβή, για να κινήσει το θείο έλεος. 

  

Ψαλ. 6,3 - ἐλέησόν με, Κύριε, ὅτι ἀσθενής εἰμι· ἴασαί με, Κύριε, ὅτι ἐταράχθη τὰ ὀστᾶ μου.

Ψαλ. 6,3  (Νεοελληνική απόδοση) - Ελέησέ με, Κύριε, διότι είμαι σωματικώς και ψυχικώς ασθενής. Θεράπευσε, Κύριε, εμέ τον ασθενή, διότι και αυτά τα οστά μου έχουν ταραχθεί εξ αιτίας των αμαρτιών μου.

Ερμηνεία – Τα οστά, είναι ο πιο στερεός και συμπαγής σκελετός του ανθρώπινου σώματος, εν αντιθέσει με των άλλων υδαρών και μαλακών στοιχείων. Η φράση αυτή δείχνει το μέγεθος του συγκλονισμού και της συντριβής του Δαβίδ που μέχρι και τα οστά του εξαρθρώθηκαν από τη φρίκη του αμαρτήματος.

Ψαλ. 6,4 - καὶ ἡ ψυχή μου ἐταράχθη σφόδρα· καὶ σύ, Κύριε, ἕως πότε;

Ψαλ. 6,4  (Νεοελληνική απόδοση) - Η δε ψυχή μου πλημμύρισε από ταραχή και αναστατώθηκε εξ αιτίας της δικαίας Σου οργής. Έως πότε όμως, Κύριε, θα στέκεις μακριά από εμέ και οργισμένος θα στρέφεις αλλού το Πρόσωπόν Σου;

Ερμηνεία – Το εσωτερικό του, η ψυχή του Δαβίδ, δεν ταράχθηκε λιγότερο του εξωτερικού του σώματος. Το ψαλμικό τούτο χωρίο είχε υπ’ όψιν του και ο Σωτήρ ημών, όταν είπε στο Μυστικό Δείπνο, «…νυν η ψυχή μου τετάρακται…».

«…ἕως πότε…»; Κραυγή εξερχόμενη από τα βάθη της ψυχής του, μέχρι πότε θα με κτυπάς και δεν θα με εισακούσεις;  

Δεύτερη στροφή: στίχ. 5-8

Η κατηρέμησις.

Ψαλ. 6,5 - ἐπίστρεψον, Κύριε, ῥῦσαι τὴν ψυχήν μου, σῶσόν με ἕνεκεν τοῦ ἐλέους σου.

Ψαλ. 6,5  (Νεοελληνική απόδοση) – Στρέψε, Κύριε, το πρόσωπον Σου προς εμέ. Γλύτωσε το σώμα και την ψυχή μου από τας συμφοράς. Σώσε με, όχι δια τας καλές μου πράξεις, αλλά δια την άπειρον ευσπλαχνία Σου.

Ερμηνεία – Ο Δαβίδ εδώ νιώθει το Θεό μακριά του, νιώθει απόμακρος και ανάξιος της θείας Χάρης. Ικετεύει το Θεό «…ἐπίστρεψον, Κύριε…», «…μην με αφήνεις και φεύγεις…». Ζητά να τον απαλλάξει από την αξιοδακρύτου καταστάσεώς του, μέσα από το πλούσιο έλεος του Θεού, που δίνει την ειρήνη στον κάθε άνθρωπο, διότι ο Θεός είναι «..οικτίρμων, μακρόθυμος και πολυέλεος..». Έξοδος (34, 6).

Ψαλ. 6,6 - ὅτι οὐκ ἔστιν ἐν τῷ θανάτῳ ὁ μνημονεύων σου· ἐν δὲ τῷ ᾅδῃ τίς ἐξομολογήσεταί σοι;

Ψαλ. 6,6  (Νεοελληνική απόδοση) -   Διότι, εάν αποθάνει κανείς αμετανόητος και κατέβει στον Άδην, δεν είναι δυνατόν να σε ενθυμείται, Κύριε. Εις τον Άδην ποιός αμετανόητος είναι δυνατόν να σε δοξολογήσει; Εγώ όμως, Κύριε, μετανοών δια τας παραβάσεις μου, κλαίω.

Ερμηνεία – Οι άνθρωποι π.Χ δεν είχαν τα πνευματικά φώτα, επί της μεταθανάτιου ζωής, μήτε και ο Άδης ήταν π.Χ ως έγινε μετά την ανάσταση του Σωτήρος Χριστού. Δια τούτο ο Άδης παρίσταται ως υπόγειος σκοτεινός χώρος, στον οποίο οι ψυχές αναμένουνε τη γενική ανάσταση, σε μια κατάσταση λυπημένη.

Η φράση «…οὐκ ἔστιν ἐν τῷ θανάτῳ ὁ μνημονεύων σου…», είναι ποιητική υπερβολή του Δαβίδ, ο οποίος φοβάται μήπως αποθάνει και δεν έχει συμφιλιωθεί με το Θεό. Ο Δαβίδ δεν αγνοεί ότι η παρούσα ζωή είναι περίοδος μετανοίας και εξομολόγησης και έτσι δεν χάνει το χρόνο του χασομερώντας, αλλά προσπαθεί να συμφιλιωθεί με τον Θεό και να ζητήσει το έλεός του. Παρακαλεί τον Θεό να μην τον πάρει πρόωρα από την παρούσα ζωή, διότι θα χάσει ένα πρόσωπο, το οποίο τον υμνεί με λόγο, φωνή και όργανα λειτουργικά, ιερά, τα οποία δεν θα υπάρχουν στην άλλη ζωή και ιδίως δεν θα βλέπει και δεν θα έχει επικοινωνία  με τον Θεό.

Ψαλ. 6,7 - ἐκοπίασα ἐν τῷ στεναγμῷ μου, λούσω καθ᾿ ἑκάστην νύκτα τὴν κλίνην μου, ἐν δάκρυσί μου τὴν στρωμνήν μου βρέξω.

Ψαλ. 6,7  (Νεοελληνική απόδοση) -  Κοπίασα, απόκαμα από τους στεναγμούς μου, ένεκα των παρεκτροπών μου. Έλουσα και λούζω κάθε νύκτα το κρεβάτι μου και βρέχω με τα άφθονα δάκρυά μου το στρώμα μου.

Ερμηνεία – Οι αναστεναγμοί του Δαυίδ ήταν τόσο βαθύς που κουραζόταν με το που αναστέναζε. Αυτό είναι δείγμα του πόνου, του αλλά και του βάθους της μετανοίας του. Ο Μέγας Αθανάσιος λέει πως «…Όχι απλά δάκρυσε αλλά και την κλίνη του έλουσε...» που καταδεικνύει τα πολλά μερόνυχτα που Δαβίδ έκλαιγε για το βάθος των αμαρτημάτων του.

Ψαλ. 6,8 - ἐταράχθη ἀπὸ θυμοῦ ὁ ὀφθαλμός μου, ἐπαλαιώθην ἐν πᾶσι τοῖς ἐχθροῖς μου.

Ψαλ. 6,8  (Νεοελληνική απόδοση) - Κλαίω συνεχώς εξ αιτίας της οργής σου και από τα δάκρυά μου πόνεσαν τα μάτια μου. Έγινα ασήμαντος, σαν το παλιωμένο ένδυμα, και περιφρονημένος από τους εχθρούς μου.

Ερμηνεία – Ο άγιος Κύριλλος, λέει πως ο Δαυίδ, πριν ολιγωρήσει της θείας εντολής, είχε καθαρόν τον οφθαλμό του (εννοώντας τα πάθη) και έτσι έβλεπε καταλαμπόμενος και αθόλωτα το θείο φως. Τώρα όμως που ο οφθαλμός του ταράχτηκε, σκοτίσθηκε, έσβησε από τον πόνο της αμαρτίας.  Οι λάμψεις των οφθαλμών είναι ασφαλές δείγμα της πνευματικής και σωματικής καταστάσεως του ανθρώπου.

Τρίτη στροφή: στίχ. 9-11

Το ευχάριστο αποτέλεσμα της προσευχής.

Ψαλ. 6,9 - ἀπόστητε ἀπ᾿ ἐμοῦ πάντες οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν, ὅτι εἰσήκουσε Κύριος τῆς φωνῆς τοῦ κλαυθμοῦ μου·

Ψαλ. 6,9  (Νεοελληνική απόδοση) - Αλλά το έλεος του Κυρίου είναι άπειρον και δια τούτο εις αυτό ελπίζω και φωνάζω προς τους εχθρούς μου· φύγετε μακριά από μένα καταντροπιασμένοι, όσοι εργάζεσθε την ανομία. Δεν σας φοβούμαι, διότι είμαι βέβαιος ότι ο Κύριος εδέχθη με ευμένεια την προσευχή, που με δάκρυα και κλαυθμούς του απηύθυνα.

Ερμηνεία – Στον στίχο αυτό ο ποιητής, ο μέχρι πριν απελπισμένος, ξεσπά σε θεραπευτικόν αίνο. Η κατηφής περιγραφή της μέχρι πιο πάνω ψυχικής του αγωνίας, παραχωρεί τη θέση της, σε μία ζωηρή και μεγαλοπρεπή στροφή, αποστροφής των εχθρών του.

Ψαλ. 6,10 - ἤκουσε Κύριος τῆς δεήσεώς μου, Κύριος τὴν προσευχήν μου προσεδέξατο.

Ψαλ. 6,10 (Νεοελληνική απόδοση) - Ήκουσε ο Κύριος την δέηση μου. Ο Κύριος ευαρεστήθηκε, κάνοντας δεκτή την προσευχή μου.

Ερμηνεία – Αυτός ο στίχος δίνει στο Δαβίδ μεγάλη ευτυχία, πληροί και αναπαύει την ψυχή του.  Γι’ αυτόν βλέπουμε τον ποιητή μας τόσο στον στίχο 9 αλλά και στον στίχο 10, να επαναλαμβάνει τη φράση «…ήκουσε ο Κύριος τη δέησή μου…»!

Το περιεχόμενο της προσευχής ο Θεός το έκρινε! Πόσο ευτυχής και μακάρια είναι εκείνη η ψυχή η οποία θα έχει την πληροφορία αυτή, έπειτα από μία πτώση της!

Ψαλ. 6,11 - αἰσχυνθείησαν καὶ ταραχθείησαν σφόδρα πάντες οἱ ἐχθροί μου, ἀποστραφείησαν καὶ καταισχυνθείησαν σφόδρα διὰ τάχους.

Ψαλ. 6,11  (Νεοελληνική απόδοση) - Ας καταντροπιαστούν και ας κυριευθούν από φόβο και τρόμο οι εχθροί μου. Ας γυρίσουν οπίσω και πανικόβλητοι ας τραπούν εις φυγή, ας καταισχυνθούν γρήγορα.

Ερμηνεία – Ο Δαυίδ νιώθοντας την ευμένεια και το έλεος του Θεού, μας επιβεβαιώνει τη φράση «…ει ο Θεός μεθ' ημών, ουδείς καθ' ημών…». Ποιος δύναται να πάει ενάντια στον ίδιο τον Θεό και τους εκλεκτούς Αυτού; Προειδοποιεί έτσι τους εχθρούς του, πως αν συνεχίσουν να συστρατεύονται και να εχθρεύουν εναντίον του, θα ταραχθούν και θα ντροπιαστούν ταχέως και σφόδρα.  

Πότε χρησιμοποιείται ο ψαλμός 6;

1. Σε κραυγή αγωνίας

2. Γι’ αντιμετώπιση δύσκολων ασθενειών, αν είμαστε άρρωστοι ή αν πονάμε.

3. Αν αισθάνεσαι την απειλή του Κυρίου λόγω των αμαρτημάτων σου.

4. Για να ελευθερώσει ο Θεός τον μαγεμένο άνθρωπο. 

5. Παρακλητική προσευχή για να μην μας τιμωρήσει ο Θεός για τις παρεκτροπές μας και για να επισπεύσει τη λύτρωσή μας από τα πάθη που μας βασανίζουν. 

6. Αίτηση παρά του Θεού αφέσεως των αμαρτιών.