20. Απόστολος Κυριακής Β΄, «περί θείου νόμου και συνείδησης», Ρωμαίους (2, 10-16)

Ρωμ. (2, 10-16)

«…Αδελφοί, δόξα δε και τιμή και ειρήνη παντί τω εργαζομένω το αγαθόν, Ιουδαίω τε πρώτον και Έλληνι· ου γαρ εστί προσωποληψία παρά τω Θεώ. Όσοι γαρ ανόμως ήμαρτον, ανόμως και απολούνται· και όσοι εν νόμω ήμαρτον, διά νόμου κριθήσονται. Ου γαρ οι ακροαταί του νόμου δίκαιοι παρά τω Θεώ, αλλ᾿ οι ποιηταί του νόμου δικαιωθήσονται.  Όταν γαρ έθνη τα μη νόμον έχοντα φύσει τα του νόμου ποιή, ούτοι νόμον μη έχοντες εαυτοίς είσι νόμος, οίτινες ενδείκνυνται το έργον του νόμου γραπτόν εν ταις καρδίαις αυτών, συμμαρτυρούσης αυτών της συνειδήσεως και μεταξύ αλλήλων των λογισμών κατηγορούντων ή και απολογουμένων  εν ημέρα ότε κρινεί ο Θεός τα κρυπτά των ανθρώπων κατά το ευαγγέλιον μου διά Ιησού Χριστού....».

ΑΝΑΛΥΣΗ

Στην σημερινή Κυριακή, την 2^η μετά την Πεντηκοστή, έχουμε μια ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερα σημαντική, από άποψη περιεχομένου, επιστολή (απόσπασμα) του Παύλου προς τους Ρωμαίους. Από αυτήν την επιστολή προέρχονται και τα αποστολικά αναγνώσματα των Κυριακών Β΄ - Ζ΄ καθώς και της Τυροφάγου.

Θέμα του σημερινού αποστολικού αναγνώσματος είναι η «δικαιοκρισία του Θεού», κρίνοντας «κατ’ αλήθεια» και αποδίδοντας «εκάστω κατά τα έργα αυτού».

Ο Θεός θα κρίνει τους Ιουδαίους και όλους αυτούς που γνώρισαν τον Μωσαϊκό νόμο, με βάση τις διατάξεις του νόμου και τους εθνικούς που τον αγνοούσαν με βάση τον έμφυτο ηθικό νόμο της συνειδήσεώς τους.

===========================================================

«...Αδελφοί, δόξα δε και τιμή και ειρήνη παντί τω εργαζομένω το αγαθόν, Ιουδαίω τε πρώτον και Έλληνι...». στιχ. 10

Ο απόστολος διακρίνει τους ανθρώπους σε δύο (2) κατηγορίες και προλέγει ποιά θα είναι η ανάλογη αμοιβή με την οποία ο Θεός θα τους ανταμείψει.

Όσοι με υπομονή εργάζονται κάθε αγαθό έργο και επιδιώκουν δόξα, τιμή και αφθαρσία, ο Θεός θα αποδώσει αιώνια ζωή. Αντίθετα όλοι αυτοί που με εγωισμό αντιστέκονται στην αλήθεια και υπηρετούν την αδικία, θα επέλθει η οργή και ο θυμός του.

Η δόξα και οι τιμές τούτου του κόσμου συνοδεύονται με πολέμους και συγκρούσεις, ενώ η ουράνια δόξα, που λαμβάνει ο εργάτης του Θεού, την συνοδεύει η «ειρήνη» του Θεού· θησαυρός αναφαίρετος και πηγή ενότητας του ανθρώπου τόσο με τους άλλους όσο και με τον εαυτό του.

«…Ιουδαίω τε πρώτον και Έλληνι…», λέει ο Παύλος και πρέπει να το προσέξουμε καλά αυτό. Όσοι είχαν την ευλογία να γνωρίσουν το Μωσαϊκό νόμο έχουν και το βάρος μεγαλύτερης ευθύνης να το διαφυλάξουν, ενώ εν αντίθεση με τους εθνικούς που πολιτεύονται μόνο με τον «έμφυτο νόμο».

Αυτό που δικαιώνει τον κάθε άνθρωπο είναι η πίστη στον Ιησού Χριστό.

 «...ου γαρ εστί προσωποληψία παρά τω Θεώ...». στιχ. 11

Την απροσωπόληπτη κρίση του Θεού συναντάμε συχνά στην Αγία Γραφή. Τονίζεται συχνά στα χωρία για να μας καταδείξει και ειδικά στου Ιουδαίους, λόγω του νόμου και των επαγγελιών που έλαβαν, πως η σωτηρία είναι μόνο γι’ αυτούς. Για ν’ αποδείξει λοιπόν ο Παύλος ότι και οι «…μη έχοντες νόμον…» μπορούν να γίνουν και αυτοί μέτοχοι της βασιλείας Του, επικαλείται την αρχή της απροσωποληψίας.

Ο Θεός στη κρίση του δεν λαμβάνει υπόψη του πρόσωπα, αλλά εξετάζει κατά τον Ζιγαβηνό, ποιότητα. Δεν σώζει τους ανθρώπους σύμφωνα με τα εξωτερικά προνόμιά τους, αλλά σύμφωνα με τη διάθεση της καρδίας και τα έργα τους. Επομένως ούτε οι Ιουδαίοι θα σωθούν επειδή έλαβαν το νόμο, αλλά μήτε και οι εθνικοί θ’ απολεσθούν γιατί δεν τους δόθηκε ο νόμος.

«...Όσοι γαρ ανόμως ήμαρτον, ανόμως και απολούνται· και όσοι εν νόμω ήμαρτον, διά νόμου κριθήσονται...». στιχ. 12

Ως προς την ανταμοιβή του αγαθού Ιουδαίοι και Εθνικοί (ειδωλολάτρες) είναι ισότιμοι απέναντι στο Θεό. Οι Ιουδαίοι θα κριθούν αυστηρότερα επειδή είχαν το προνόμιο να λάβουν το γραπτό νόμο. Το προνόμιο δηλαδή της γνώσεως του θελήματος του Θεού μέσω του Μωσαϊκού νόμου, αυτό ορίζει και το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης τους.

• «…Όσοι γαρ ανόμως ήμαρτον, ανόμως και απολούνται…». Ο Παύλος εδώ αναφέρεται στους εθνικούς μιας και το «ανόμως» σημαίνει χωρίς τη γνώση και τη χειραγωγία του νόμου. Αυτοί που αμάρτησαν χωρίς να έχουν γνώση του νόμου, θα καταδικαστούν σε απώλεια χωρίς να έχουν για κατήγορό τους το γραπτό νόμο. Αντίθετα οι Ιουδαίοι «…δια νόμου κριθήσονται…».

Ο τόπος που εκδηλώνεται η ενέργεια της συνειδήσεως είναι η καρδιά του ανθρώπου. Εκεί στέκεται σαν άγρυπνος φρουρός του φυσικού νόμου, σαν αδέκαστος κριτής των ανθρωπίνων πράξεων.

«…εν ημέρα ότε κρινεί ο Θεός τα κρυπτά των ανθρώπων κατά το ευαγγέλιον μου διά Ιησού Χριστού…» στιχ. 16

Η «ημέρα» είναι ο χρόνος της καθολικής κρίσεως, η έσχατη εκείνη ημέρα, όπως την ονομάζουν τα Ευαγγέλια. Κατά την ημέρα αυτή ο Θεός θα κρίνει τα «…κρυπτά των ανθρώπων…». Οι άνθρωποι όπως μας εξηγεί ο ερμηνευτής των ιερών γραφών Οικουμένιος, τα φανερά κρίνουσιν, ο δε Θεός και των κρυπτών εστί εξεταστής. Κάθε πράξη, όσο κρυφά και αν έγινε, όσο κρυφά και αν διαπράχθηκε, όσο άγνωστη και αν παρέμεινε, εκείνη τη ημέρα θα φανερωθεί και θα κριθεί.

Την κρίση των ανθρώπων θα την κάνει ο Θεός, δια του Ιησού Χριστού, καθώς ο Ίδιος είπε «…ο Πατήρ κρίνει ουδένα, αλλά την κρίσιν πάσαν δέδωκε τω Υιώ…». Ιωα. (5, 22).

Επίσης να σημειώσουμε κάτι εδώ, όταν ο Πάυλος λέει «…κατά το ευαγγέλιον μου…», εννοεί το αποστολικό του κήρυγμα και συγκεκριμένα τη διδασκαλία του ότι ο Χριστός μέλλει να κρίνει τους ανθρώπους δια του Ιησού Χριστού.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η συνείδηση είναι μια πανανθρώπινη πραγματικότητα και κανείς δεν μπορεί ν’ αρνηθεί την ύπαρξή της. Όλοι την αισθανόμαστε την παρουσία της στα βάθη της ψυχής μας. Είναι νόμος έμφυτος, γραμμένος στις πλάκες της καρδιάς μας. Είναι η φωνή του Θεού μέσα μας, φωνή ιερή και επιβλητική, που άλλοτε μας προτρέπει και άλλοτε μας επιβάλλει ν’ απομακρυνθούμε.

Ο ιερός Χρυσόστομος ονομάζει τη συνείδηση «…δικαστήριο αδέκαστον…» και δεν υπάρχει δικαστής ανθρώπινος άγρυπνος, όπως είναι για τον καθένα μας η συνείδηση. Όπως μας λέει και ο άγιος Μάρκος ο ασκητής, η συνείδηση, είναι «φυσική Βίβλος», στην οποία ο κάθε άνθρωπος μπορεί να διαβάσει τι είναι καλό και τι κακό, τι δίκαιο και τι άδικο.

Όταν πράττουμε το καλό η συνείδησή μας είναι ήρεμη και γαλήνια, ενώ όταν παρασυρόμαστε από το κακό και καταπατούμε το νόμο του Θεού, η συνείδησή μας αναστατώνεται, την βασανίζουν οι ενοχές. Η αμαρτία γεννά μέσα μας τις τύψεις, το φόβο, την αμφιβολία. Η αμαρτία επίσης διαστρέφει τη συνείδηση. Τη μεταβάλλει από αγαθή σε πονηρή. Την συσκοτίζει και την καθιστά αναίσθητη.

Ως χριστιανοί έχουμε υποχρέωση να διαφυλάξουμε τη «συνείδησή» μας αγαθή και να την κρατήσουμε καθαρή. Ακόμα και όταν μολυνθεί, ας μην το ξεχνούμε, ο Κύριος μας μπορεί να την καθαρίσει. Για να λειτουργεί σωστά πρέπει να τη φωτίζουμε με το φως του νόμου του Θεού δηλ. η συνεχής τριβή των Λόγων του Θεού και άλλων πνευματικών βιβλίων.

Μόνο η αγαθή συνείδηση προσφέρει στον άνθρωπο τη χαρά και την πραγματική ειρήνη. Και θα πρέπει να χαιρόμαστε βαθιά πάσας τας ημέρας της ζωή μας, ακόμη και να καυχιόμαστε, γιατί αυτό δεικνύει την αγαθή μαρτυρία της συνείδησής μας· «...η γὰρ καύχησις ἡμῶν αὕτη ἐστί, τὸ μαρτύριον τῆς συνειδήσεως ἡμῶν…» Β΄ Κορ. 1,12. Γένοιτο.