3. ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ’ ΛΟΥΚΑ

Ευαγγέλιο Κυριακής: Λουκά. (19, 1 – 10)

«…Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ διήρχετο ὃ Ἰησοῦς τὴν Ἱεριχῶ· καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ ὀνόματι καλούμενος Ζακχαῖος, καὶ αὐτὸς ἢν ἀρχιτελώνης, καὶ οὗτος ἢν πλούσιος, καὶ ἐζήτει ἰδεῖν τὸν Ἰησοῦν τίς ἐστι, καὶ οὐκ ἠδύνατο ἀπὸ τοῦ ὄχλου, ὅτι τῇ ἡλικίᾳ μικρὸς ἤν. Καὶ προδραμὼν ἔμπροσθεν ἀνέβη ἐπὶ συκοκομορέαν, ἵνα ἴδῃ αὐτόν, ὅτι δι’ ἐκείνης ἤμελλε διέρχεσθαι. Καὶ μόλις ἦλθεν ἐπὶ τὸν τόπον, ἀναβλέψας ὃ Ἰησοῦς εἶδεν αὐτὸν καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· Ζακχαῖε, σπεύσας καταβῆθι· σήμερον γὰρ ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ μὲ μείναι. Καὶ σπεύσας κατέβη, καὶ ὑπεδέξατο αὐτὸν χαίρων.

Καὶ ἰδόντες πάντες διεγόγγυζον λέγοντες ὅτι παρὰ ἁμαρτωλῷ ἀνδρὶ εἰσῆλθε καταλύσαι. Σταθεὶς δὲ Ζακχαῖος εἶπε πρὸς τὸν Κύριον· Ἰδοὺ τὰ ἤμιση τῶν ὑπαρχόντων μου, Κύριε, δίδωμι τοῖς πτωχοῖς καὶ εἴ τινος τὶ ἐσυκοφάντησα, ἀποδίδωμι εἰς τετραπλοῦν. Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς ὅτι σήμερον σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο, καθότι καὶ αὐτὸς υἱὸς Ἀβραάμ ἐστιν. Ἦλθε γὰρ ὃ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ζητήσαι καὶ σώσαι τὸ ἀπολωλός…».

ΑΝΑΛΥΣΗ

Στο σημερινό Ευαγγέλιο ο Χριστός διέρχεται εις την Ιεριχώ, για να βρει το «απολωλός πρόβατο», χάριν του οποίου θα προσφέρει τον εαυτό Του, θυσία στο σταυρό. Στην προκειμένη περίπτωση το «απολωλός πρόβατο» είναι ο Ζακχαίος, ο οποίος ζούσε «ερήμην Θεού», ικανοποιώντας τις επιθυμίες της σαρκικής φύσεώς του.

Απελπισμένος από τη ζωή που ζούσε, ο Χριστός μας, θα τον καλέσει σε μετάνοια και αυτός θ’ ανταποκριθεί, θα συναντήσει το Σωτήρα και θα τύχει σωτηρίας.

1. Στην οδό της καταδίκης

Πριν συναντήσει το Χριστό, ο Ζακχαίος βρισκόταν στην οδό της καταδίκης, γιατί ήταν όλος δοσμένος στον κόσμο και δεν είχε καμιά σχέση με το Θεό. Το μόνο θεό που θεωρούσε άξιο λατρείας ήταν το χρήμα. Η επιθυμία του πλούτου τον είχε αιχμαλωτίσει και τον τυραννούσε. Όλη η ζωή του, όλος ο αγώνας του, ήταν για χρήματα, δόξα, ηδονές της σάρκας. Για τον σκοπό αυτό επεδίωξε και ανέβηκε στο ψηλό αξίωμα του αρχιτελώνη, για να κερδίζει άφθονα χρήματα και να ικανοποιεί τα πάθη του, που ήσαν η φιλαργυρία, η φιληδονία, τη φιλοδοξία για περισσότερα πλούτη, η φιλαυτία γιατί αγαπούσε μόνο τον εαυτό του.

Το πιο μικρό εισόδημα, όχι μόνο το κατέγραφε, αλλά το υπερέβαλλε για να καρπωθεί περισσότερους φόρους, και να αποκτήσει περισσότερα έσοδα. Πατούσε επί πτωμάτων για να καλύψει την απληστία του. Η ζωή του ήταν γεμάτη με αρπαγές, αδικίες κα δάκρυα των πτωχών. Ο Ζακχαίος ως αρχιτελώνης, υπερέβαλλε τους τελώνες στην κακία και με το αξίωμα του, ακολουθούσε την οδό της καταδίκης του, γιατί επέφερε μια διάσπαση στη προσωπικότητά του.

Τόση ήταν η κακία των τελώνων, που ο Χριστός  τους κατατάσσει με τις πόρνες Ματθ. (21, 31). Και ο κόσμος επίσης του θεωρούσε πολύ αμαρτωλούς, για την πλεονεξία και την αδικία τους και δεν μπορούσε να νοήσει, γιατί ο Χριστός τους δεχόταν και τους έκανε μαθητές Του. Δεν μπορούσαν να δουν την προαίρεση του Ζακχαίου, αλλά ο Χριστός, «…ο ετάζων καρδίας και νεφρούς…», που διψά για την σωτηρία ολονών, έβλεπε την προαίρεση του αρχιτελώνη, γι’ αυτό θα τον προσεγγίσει και μέσω του διαλόγου μαζί του, θα αναδείξει την μεταστροφή της καρδίας του, θα δείξει στον κάθε δύσπιστο, την αγνή πλέον προαίρεση του και ότι η καρδιά του πλέον διψά τον Ενανθρωπήσαντα Θεό, διψά τη σωτηρία και τον αγώνα των θλίψεων, τον αγώνα που συνοδεύεται από τη ζωηφόρο Ανάσταση.

2. Η εσωτερική διάσπαση

Όταν ο άνθρωπος έχει αγαπητική σχέση και κοινωνία με το Θεό, βρίσκεται στη φυσιολογική του κατάσταση. Προκόβει διαρκώς στο αγαθό, λαμβάνει επιπρόσθετη χάρη και οδεύει προς το «καθ’ ομοίωσιν».

Εγκαταλείποντας το Θεό και τη σχέση μαζί Του, αντλεί δύναμη από τον υλικό κόσμο και τα αγαθά και οδεύει σε μια ψευδοθέωση, κατάλοιπο πλάνης του διαβόλου, που μας θέλει να «έσεσθε ως θεοί» Γεν (3, 5). Και είναι ψευδοθέωση, γιατί ΟΛΑ αυτά από τα οποία αντλεί ο άνθρωπος δύναμη, είναι ψεύτικα, παροδικά, καταδικασμένα στη φθορά και στο θάνατο. 

Αυτή η διάσπαση παρατηρείται και στην περίπτωση του Ζακχαίου, ο οποίος παραδιδόμενος στη μανία του πλουτισμού, στη αφθονία, ανέμενε να ζει σε πελάγια ευτυχίας, χαράς και γαλήνης. Υπήρχε όμως πλεονασμός στο σώμα, αλλά υπήρχε δε και άκρα πτωχεία πνευματική γι’ αυτό και δεν είχε ανάπαυση. Ενώ τα είχε όλα πεινούσε και διψούσε! Έλειπε ο «Άρτος της Ζωής»! Τα ταμεία του ήταν γεμάτα, αλλά η ψυχή του ήταν αδειανή. Μέσα του ζούσε την κόλαση, που επιφανειακά φαινόταν παράδεισος. Ποθούσε να βρει πηγή, που θα μπορούσε να τον ξεδιψάσει, να γεμίσει το κενό που είχε μέσα του.

Μέσα από αυτήν την αποτυχημένη πορεία του, θα γίνει η αφετηρία, για ν’ ανακαλύψει τον πραγματικό εαυτό του, να βρει την ελευθερία από τα πράγματα του κόσμου, στα οποία είχε υποδουλωθεί, και θα βρει την ΠΗΓΗ του «Ζώντος ύδατος», που θα του χαρίσει την πληρότητα ζωής, που διακαώς ποθούσε.

3. Ζητά να δει τον Ιησού

Ο Ζακχαίος είναι έτοιμος για μετάνοια, για αλλαγή τρόπου ζωής, «…ἐζήτει ἰδεῖν τὸν Ἰησοῦν…». Ενώ ποθούσε χρήματα, τώρα δεν θέλει ούτε να τα βλέπει. Αντί τα επίγεια τώρα ποθεί τα ουράνια. Ο έρωτας των χρημάτων, τώρα γίνεται έρωτας Χριστού.

Ο Ζακχαίος θέλει να μετανοήσει, αλλά είναι ακόμη στην αρχή. Κάνει προσπάθεια ν’ ανέβει στην συκομορέα (συκαμινιά) ν’ ατενίσει το Θεό. Η ανάβασή του αυτή είναι η πρώτη προσπάθεια να ανέβει υπέρ του κόσμου. Είναι η ανάβασης από τη λάσπη των παθών, ν’ ατενίσει και να βρει το Φως. Προσπαθεί να υπερβεί τα εγκόσμια για ν΄’ ατενίσει τα θεία. Το ανέβασμα στη συκομουριά ήταν μια καλή αρχή, όχι για το ύψος του δένδρου, αλλά για την ίδια την πράξη, ως γεύση σταυρού. Είναι μια υπέρβαση της υπερηφάνειας, που είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για τη θέα του Θεού. Δεν είναι ο πολύς κόσμος που εμπόδιζε να δει τον Χριστό αλλά οι αμαρτίες του. Μακάριοι δεν είναι οι αναβάτες στα δένδρα, αλλά οι «καθαροί τη καρδία» διότι αυτοί δύναται να δουν το Θεό/ Ματθ. (5, 8).Και το παν δεν είναι να δεις το Χριστό, αλλά να τον έχεις μέσα σου, να ενωθείς μαζί Του.

Για τον λόγο αυτό δεν υποκρίνεται μπροστά στον κόσμο, δεν εμφανίζεται με προσωπείο, αλλά τολμά να εμφανίζεται χειρότερος απ’ όσα των κατηγορούν! Έτσι βάζει θεμέλια για μετάνοια και ανακαίνιση. Κτίζει πάνω στη «ζωηφόρον νέκρωσιν» των παθών.

Ο Κύριος και Θεός ημών, με τη θεία σοφία του αναζήτησε το «πλανώμενον πρόβατό» Του. Είδε στην καρδία του αυτό το κάτι το μυστικό, που οι άλλοι δεν μπορούσαν να δουν. Είδε τον νέο σπόρο πνεύματος που άρχισε να φυτρώνει στην καρδιά του, τον ζήλο του και τον έρωτα της καρδιάς του για τον Ιησού.

Ο Χριστός θα τον κάνει συνοδοιπόρο στην πορεία του προς το πάθος. Και όχι μόνο θα τον σώσει κάνοντας τον πρόβατο της ποίμνης Του, αλλά θα τον αναδείξει και ποιμένα των προβάτων, ένα από τους 70 αποστόλους.

 4. Ολοκλήρωση της σωτηρίας

Ο Ζακχαίος δεν περίμενε να δεχθεί το Χριστό στο σπίτι του. Δεν περίμενε ότι θα του δινόταν μια τέτοια τιμή. Γι’ αυτό είναι και ολοπρόθυμος να υπακούσει σε όλα στον Χριστό. Ο νους του φωτίζεται, «επανέρχεται στην αρχική του φύση» (Γρηγ. Θεολ.) γιατί τον βάλει στην οδό του Χριστού, στην πορεία των «άνω».

Το αποτέλεσμα της θέας του Χριστού, είναι ανάλογο με «την εκάστου χώρησιν τε και δύναμιν» (αγ. Μακάριος). Στον Ζακχαίο εισέδυσε βαθιά η Χάρις από τη θεία θέα και έφερε πολύ θαυμαστά αποτελέσματα.

Ο Ζακχαίος αποστομώνει όλους τους κατήγορους του Χριστού, «ὅτι παρὰ ἁμαρτωλῷ ἀνδρὶ εἰσῆλθε καταλύσαι», όχι με λόγια, αλλά με έμπρακτη μετάνοια!

Α. «…Ἰδοὺ τὰ ἤμιση τῶν ὑπαρχόντων μου, δίδωμι τοῖς πτωχοῖς…» καὶ

Β. «…εἴ τινος τὶ ἐσυκοφάντησα, ἀποδίδωμι εἰς τετραπλοῦν…»

Μ’ αυτήν την επαναστατική του απόφαση, αποστομώνει κάθε κατήγορό του, ενώ εσωτερικά κατακοσμεί τον νυμφώνα του, για να συζήσει με το Χριστό. Εξομολογείται μπροστά στον Χριστό, αλλά και στους παρισταμένους του, «…ενώπιον Θεού και ανθρώπων…», τις αδικίες που έκανε στους πτωχούς, καθώς και όσους «…ἐσυκοφάντησε…». Δεν μιλά τυπικά, αλλά εκ καρδίας και ΔΕΝ αναβάλλει την εφαρμογή της απόφασής του. «…σήμερον σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο…», σήμερα, ΟΧΙ αύριο, ούτε μεθάυριο αλλά ΣΗΜΕΡΑ!!! Γιατί σήμερα έγινε και η εξομολόγηση και η επανόρθωση των αδικιών.

Ας το έχουμε αυτό κατά νου και ας προσπαθήσουμε επιτέλους ν’ αλλάξουμε τρόπο ζωής. Τώρα είναι καιρός μετανοίας, ΟΧΙ αύριο, ούτε μεθαύριο. Ας αναζητήσουμε επιτέλους το Θεό που όλοι μας έχουμε τόσο ανάγκη! Ας τον παρακαλέσουμε ως παιδιά του να μας συγχωρέσει, γιατί σφάλαμε και σφάλουμε και ας μας βρει ο θάνατος σε καιρόν μετανοίας! Γένοιτο.