1. ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΓ’ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Ευαγγέλιο Κυριακής: Ματθαίον (19, 16-26)

Είπεν ο Κύριος, την παραβολὴν ταύτην.

«…Ἄνθρωπός τις ἦν οἰκοδεσπότης, ὅστις ἐφύτευσεν ἀμπελῶνα καὶ φραγμὸν αὐτῷ περιέθηκε καὶ ὤρυξεν ἐν αὐτῷ ληνὸν καὶ ᾠκοδόμησε πύργον, καὶ ἐξέδοτο αὐτὸν γεωργοῖς καὶ ἀπεδήμησεν.

Ὅτε δὲ ἤγγισεν ὁ καιρὸς τῶν καρπῶν, ἀπέστειλε τοὺς δούλους αὐτοῦ πρὸς τοὺς γεωργοὺς λαβεῖν τοὺς καρποὺς αὐτοῦ. Καὶ λαβόντες οἱ γεωργοὶ τοὺς δούλους αὐτοῦ ὃν μὲν ἔδειραν, ὃν δὲ ἀπέκτειναν, ὃν δὲ ἐλιθοβόλησαν.

Πάλιν ἀπέστειλεν ἄλλους δούλους πλείονας τῶν πρώτων, καὶ ἐποίησαν αὐτοῖς ὡσαύτως.

Ὕστερον δὲ ἀπέστειλε πρὸς αὐτοὺς τὸν υἱὸν αὐτοῦ λέγων· ἐντραπήσονται τὸν υἱόν μου.

Οἱ δὲ γεωργοὶ ἰδόντες τὸν υἱὸν εἶπον ἐν ἑαυτοῖς· οὗτός ἐστιν ὁ κληρονόμος· δεῦτε ἀποκτείνωμεν αὐτὸν καὶ κατάσχωμεν τὴν κληρονομίαν αὐτοῦ. Καὶ λαβόντες αὐτὸν ἐξέβαλον ἔξω τοῦ ἀμπελῶνος, καὶ ἀπέκτειναν.

Ὅταν οὖν ἔλθῃ ὁ κύριος τοῦ ἀμπελῶνος, τί ποιήσει τοῖς γεωργοῖς ἐκείνοις;

Λέγουσιν αὐτῷ· κακοὺς κακῶς ἀπολέσει αὐτούς, καὶ τὸν ἀμπελῶνα ἐκδώσεται ἄλλοις γεωργοῖς, οἵτινες ἀποδώσουσιν αὐτῷ τοὺς καρποὺς ἐν τοῖς καιροῖς αὐτῶν.

Λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· οὐδέποτε ἀνέγνωτε ἐν ταῖς γραφαῖς, λίθον ὃν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες, οὗτος ἐγενήθη εἰς κεφαλὴν γωνίας· παρὰ Κυρίου ἐγένετο αὕτη, καὶ ἔστι θαυμαστὴ ἐν ὀφθαλμοῖς ἡμῶν;…»

ΑΝΑΛΥΣΗ

Στο σημερινό Ευαγγέλιο ο Χριστός μάς διδάσκει με παραβολές. Μέσα από τις παραβολές κρύβονται μυστήρια, κρυμμένα στους απίστους αλλά φανερά σε όσους πιστεύουν στον Χριστό, μετανοούν και είναι πρόθυμοι ν΄ ακολουθήσουν τον καινούριο τρόπο ζωής, που Αυτός έφερε.

Στη σημερινή Παραβολή του «Αμπελώνος και των κακών γεωργών», ο Χριστός μας μιλά για κάποιον οικοδεσπότη που φύτεψε αμπέλι, έβαλε γύρω απ’ αυτό φραγμό για να το προστατεύσει. Μέσα έσκαψε και έβαλε και ληνό δηλ. πατητήρι για το πάτημα των σταφυλιών, έκτισε και ένα ψηλό πύργο για να μένουν οι φύλακες. Και αφού τα ετοίμασε όλα τα παρέδωσε (εμπιστεύθηκε) σε γεωργούς να το καλλιεργούν και ο ίδιος αναχώρησε σε άλλο μέρος.

Όταν ήλθε ο καιρός της καρποφορίας έστειλε τους υπηρέτες του να πάρουν τους καρπούς από τους γεωργούς. Αυτοί συμπεριφέρθηκαν άσχημα, κακομεταχειρίστηκαν τους υπηρέτες, άλλον σκότωσαν, άλλον λιθοβόλησαν και άλλον έδειραν.

Παρόλα ταύτα ο Οικοδεσπότης δείχνει μεγαλοψυχία, και στέλνει ακόμα μια φορά τους υπηρέτες του. Οι γεωργοί δεν συνετίστηκαν κάνοντας τα ίδια.

Και πάλι η μεγαλοψυχία και μακροθυμία του Οικοδεσπότη δεν χάθηκε. Έστειλε τον ίδιο τον γιο Του, με τη σκέψη πως θα ντραπούν και θα του δώσουν τους καρπούς. Αλλά αυτοί σκέφτηκαν πονηρά. Σκέφθηκαν πως αν φονεύσουν τον κληρονόμο θα μείνει η κληρονομιά του αμπελώνος δική τους. Και τούτο εποίησαν.

Ο Χριστός τότε γυρίζει προς τους Γραμματείς και Φαρισαίους και πρεσβυτέρους που άκουγαν το κήρυγμά Του και τους ρωτάει «…Όταν έρθει ο οικοδεσπότης τι πρέπει να κάνει στους γεωργούς αυτούς;…»

Αυτοί απάντησαν πως αφού έδειξαν τόση κακία, θα πρέπει να τους θανατώσει και να εκμισθώσει το αμπέλι σ’ άλλους γεωργούς.

Ο Χριστός τότε συνέχισε με παραβολικό τρόπο να μιλά ρωτώντας τους ιδίους «…Δεν διαβάσατε ποτέ τις γραφές, ότι την πέτρα που θεώρησαν οι κτίστες ως ακατάλληλη για την οικοδομή και την πέταξαν έγινε «εις κεφαλήν γωνίας» που συνέδεε δύο τοίχους για να στηρίζετε η οικοδομή;…». Ας δούμε το κάθε σημείο ένα προς ένα για να αποδώσουμε όσο δύναται το βαθύτερο νόημα.

    1.   Ο Οικοδεσπότης και ο Αμπελώνας

Ο Οικοδεσπότης της παραβολής δεν είναι άλλος από Εκείνον που δεσπόζει όχι μόνο του Αμπελώνος, αλλά πάντων των επιγείων και ουρανίων.

Ο Αμπελώνας που «φυτεύει η δεξιά Του» είναι ο περιούσιος Λαός Του, για να προεικονίσει και να προετοιμάσει τον ερχομό της «Αληθινής Αμπέλου» του Χριστού και της Εκκλησίας Του, που θα προσφέρει στον νεκρωμένο άνθρωπο, «…Άρτον ζωοποιόν και Αίμα αφθαρσίας και αθανασίας…».

Οι Εβραίοι ως άλλος αμπελώνας του Θεού θα έπρεπε να παραμείνουν προσηλωμένοι και αφοσιωμένοι σ’ Αυτόν, όχι μόνο εξωτερικά και τυπικά, αλλά αληθινά και εσωτερικά, με τη συμμετοχή της καρδίας και όλου του είναι τους. Με τον τρόπο αυτό η ψυχή του κάθε Ισραηλίτη θα γινόταν ένα πνευματικό κλήμα, που θα συνδεόταν με τον οικοδεσπότη της Αμπέλου και θα λάμβανε την Χάρη και την ευλογία Του.

Ο Θεός τους δίνει τον Νόμο Του στο όρος Σινά, ώστε με την τήρησή Του να συντηρούν την αγάπη και σχέση μαζί Του. Ο Νόμος θα τους προστάτευε από τον διάβολο και ξένες επιδράσεις, όπως ο φραγμός στην παραβολή θα προστάτευε από διάφορους εχθρούς.

Ο Θεός τους παραγγέλλει να κτίσουν τον Ναό που σαν άλλος ψηλός πύργος, (όπως λέει και η παραβολή), θα τους προστάτευε από τους εχθρούς. Με τη λατρεία και τις προσευχές τους στον Ναό, θα κρατούσαν τους εαυτούς τους ψηλότερα από τα γήινα και δεν θα προσκολλιόνταν σ’ αυτά. Έτσι θα ετοίμαζαν την οδόν του Κυρίου που είναι ο πραγματικός Ναός. Ζώντας «εν Αυτώ», θα αξιώνονταν της Χάριτος να ζει και Αυτός «εν αυτοίς».

Ο «ληνός» που έσκαψε ο Οικοδεσπότης μέσα στο αμπέλι, είναι το σύμβολο του θυσιαστηρίου του Ναού, όπου οι Εβραίοι θα έκαναν τις ζωοθυσίες. Ο Θεός είναι πνεύμα και δεν αρέσκεται σε τέτοιας φύσις ενέργειες. Συγκαταβαίνει στην αδυναμία του Λαού Του και ανέχεται τις θυσίες αυτές για να προετοιμάσουν το Λαό να αποδεχθεί τη μοναδική θυσία του Γολγοθά, που θα λυτρώσει τον κόσμο.   Ο «ληνός» είναι ακόμη το σύμβολο της μυστικής παρουσίας του Χριστού, που ως άλλος «Αμνός του Θεού», θα σηκώσει πάνω Του τις αμαρτίες του κόσμου. Ο «ληνός» είναι σύμβολο της παρουσίας του Ερχομένου και της σταυρικής θυσίας Του. Ο προφήτης Ησαΐας περιγράφοντας την ανάληψη του Κυρίου, παρουσιάζει του αγγέλους να ρωτάνε τον Χριστό: «…ίνα τί Σου ερυθρά τα ιμάτια, ως από πατητού ληνού;…»

Ο Χριστός επομένως βρισκόταν «μυστικώς» στο μέσο του λαού Του, του νοητού Αμπελώνος, γιατί χωρίς Αυτόν ο λαός θα ήταν ακέφαλος.

Αν ο λαός του Ισραήλ ανταποκριθεί και φέρει εις πέρας το ρόλο που του ανέθεσε ο Θεός θα αξιωθεί να εγκεντρισθεί στην «αληθινόν Άμπελόν», στο Χριστό. Θα αποτελέσει την Εκκλησία Του, μαζί με πλήθος άλλων εθνών, που θα πιστέψουν. Το έργο της σωτηρίας ξεκινά από το Ισραήλ αλλά ο Θεός δεν αφήνει κανένα έθνος εκτός σωτηρίας. «…πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι…» όπως λέει ο απόστολος Πέτρος αλλά και «…εν παντί έθνει ο φοβούμενος (σεβόμενος) τον Θεό και εργαζόμενος δικαιοσύνην, δεκτός Αυτώ έστι…» Πράξεις (10, 35)

Οι περισσότεροι Ισραηλίτες έμειναν «κατά σάρκα» ως προς την καταγωγή και όχι «κατά πνεύμα», γιατί σταύρωσαν Αυτόν που τους έφερε το πνεύμα.

    2.   Οι γεωργοί και ο φραγμός της παραβολής

 

Ήταν οι θρησκευτικοί ηγέτες του Ισραήλ, Αρχιερείς, Γραμματείς και οι πρεσβύτεροι. Σ’ αυτούς ο Θεός εμπιστεύθηκε την καθοδήγηση του λαού. Έπρεπε οι ίδιοι να παραμείνουν «πρώτων πυλών» και να εμπνέουν το λαό του Θεού, να αναμένει Λυτρωτή, με την αποχή από την αμαρτία, τηρώντας το Λόγο του Θεού.

Δυστυχώς οι γεωργοί αποδείχθηκαν κακοί, γιατί τίποτα δεν έκαναν. Έκλεισαν οφθαλμούς και ώτα για να μη βλέπουν και να μην ακούουν, όσα τους έκανε ο Θεός και όσα τους έλεγε στο Νόμο Του. Λησμόνησαν το Θεό τον Δεσπότη του Αμπελώνα και έγιναν ξένοι προς Αυτόν.

Όταν ο Θεός έστειλε τους δούλους Του, τους προφήτες, για να πάρουν τους καρπούς της Μετανοίας, αυτοί δεν σεβάστηκαν, ούτε τους απεσταλμένους αλλά ούτε και το Θεό. «…ἔδειραν, ὃν δὲ ἀπέκτειναν, ὃν δὲ ἐλιθοβόλησαν...».

Ο Θεός που πάντοτε είναι φιλάνθρωπος και γι’ αυτό μακρόθυμος, στέλνει για δεύτερη φορά και άλλους προφήτες, για να ζητήσουν τους καρπούς της Μετανοίας. Οι κακοί γεωργοί δεν είχαν τέτοιους καρπούς γιατί ποτέ δεν πίστευσαν πως έκαναν αμαρτίες και πως έχουν ανάγκη μετανοίας. Θεωρούσαν τους εαυτούς τους δικαίους γιατί ήξεραν να ερμηνεύουν τον Νόμο. 

Ο «φραγμός» του Αμπελώνα έπεσε, γιατί ο Νόμος αδράνησε για τους άρχοντες του Ισραήλ. Αδράνησε γιατί τηρείτο τυπικά χωρίς αγάπη για το Θεό αλλά ούτε και στον άνθρωπο.

    3.   «…Προσέκοψαν τω Λίθω…»

Οι «γεωργοί» συνέχιζαν τη ζωή τους χωρίς σχέση με το Θεό, μέχρι και την ημέρα του Κυρίου στη γη. Ο Θεός έστειλε τον Υιό Του τον αγαπητό, με τη σκέψη πως θα τον σεβαστούν και θα αποδώσουν σ’ Αυτούς τους καρπούς του Αμπελώνα. Αλλά μήτε και τον Υιό σεβάστηκαν που ζητούσε θεάρεστους καρπούς γιατί ποτέ τους δεν απόκτησαν.

Εισήλθαν εν του «Αμπελώνος» άσωτοι, τελώνες, πόρνες, αμαρτωλοί που μετανοούσαν και με δάκρυα ζητούσαν άφεσιν αμαρτιών γιατί λύπησαν το Θεό Πατέρα, και οι θεωρητικοί γνώστες του Νόμου, οι ηγέτες του Ισραήλ, έμειναν έξω, εγκλωβισμένοι στο «εγώ» τους και τη φιλαυτία τους.

Τον αποδοκίμασαν και τον καταδίκασαν σε θάνατο σταυρικό, ατιμωτικό.

Τον αποδοκίμασαν όπως οι οικοδόμοι περιφρονούν μια πέτρα, ως ακατάλληλη για την οικοδομή και την πετάνε ως άχρηστη, ενώ είναι η πιο εκλεκτή πέτρα.

Αυτή η πέτρα θα τεθεί «…εἰς κεφαλὴν γωνίας…» που θα συνδέσει δύο τοίχους για να στηρίξει την οικοδομή. Χάρη στον ακρογωνιαίο λίθο που είναι ο Χριστός και την συναποτελούν όλες οι ζωντανές πέτρες (πιστοί), θα ενωθεί με τους Ιουδαίους και εθνικιστές (ειδωλολάτρες) «εις ένα καινόν άνθρωπον», σε μια Εκκλησία, που είναι «Σώμα Χριστού», στο οποίο ο Ίδιος είναι η Κεφαλή. Έτσι ο Λίθος έγινε ο πιο εκλεκτός και σωτήρας όλων.

Οι ηγέτες του Ισραήλ «προσέκοψαν τω Λίθω» και συνετρίβησαν.

    4.   Συμπεράσματα

Ο καθένας είμαστε και ένα κλήμα του Αμπελώνος του Χριστού, που είναι η Εκκλησία. Όλα τα κλήματα μαζί συνθέτουμε την αγία Άμπελο, τον Χριστό Ιωα. (15, 1)

Όπως το κλήμα που είναι συνδεδεμένο με τη ρίζα και τον κορμό της Αμπέλου, ζει και καρποφορεί, έτσι και εμείς όταν ζούμε «εν κοινωνία» με τον Χριστό, παίρνουμε ζωοποιούς χυμούς και ζούμε πνευματικά και θεάρεστα.

Η Βασιλεία του Θεού δεν είναι μακριά μας, δεν ανήκει σ΄ έναν απώτερο μέλλον, αλλά «…εντός ημών εστί…». Ο Χριστός είναι Βασιλιάς και Βασιλεία.