4. ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ

Ευαγγέλιο Κυριακής: Ιωάν. ε΄1-15

1 Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἀνέβη ὁ  Ἰησοῦς εἰς  Ἱεροσόλυμα. 2 ἔστι δὲ ἐν τοῖς  Ἱεροσολύμοις ἐπὶ τῇ προβατικῇ κολυμβήθρᾳ, ἡ ἐπιλεγομένη ἑβραϊστὶ Βηθεσδά, πέντε στοὰς ἔχουσα. 3 ἐν ταύταις κατέκειτο πλῆθος πολὺ τῶν ἀσθενούντων, τυφλῶν, χωλῶν, ξηρῶν, ἐκδεχομένων τὴν τοῦ ὕδατος κίνησιν. 4 ἄγγελος γὰρ κατὰ καιρὸν κατέβαινεν ἐν τῇ κολυμβήθρᾳ, καὶ ἐταράσσετο τὸ ὕδωρ· ὁ οὖν πρῶτος ἐμβὰς μετὰ τὴν ταραχὴν τοῦ ὕδατος ὑγιὴς ἐγίνετο ᾧ δήποτε κατείχετο νοσήματι. 5 ἦν δέ τις ἄνθρωπος ἐκεῖ τριάκοντα καὶ ὀκτὼ ἔτη ἔχων ἐν τῇ ἀσθενείᾳ αὐτοῦ. 6 τοῦτον ἰδὼν ὁ  Ἰησοῦς κατακείμενον, καὶ γνοὺς ὅτι πολὺν ἤδη χρόνον ἔχει, λέγει αὐτῷ· θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι; 7 ἀπεκρίθη αὐτῷ ὁ ἀσθενῶν· Κύριε, ἄνθρωπον οὐκ ἔχω, ἵνα ὅταν ταραχθῇ τὸ ὕδωρ, βάλῃ με εἰς τὴν κολυμβήθραν· ἐν ᾧ δὲ ἔρχομαι ἐγώ, ἄλλος πρὸ ἐμοῦ καταβαίνει. 8 λέγει αὐτῷ ὁ  Ἰησοῦς· ἔγειρε, ἆρον τὸν κράβαττόν σου καὶ περιπάτει. 9 καὶ εὐθέως ἐγένετο ὑγιὴς ὁ ἄνθρωπος, καὶ ἦρε τὸν κράβαττον αὐτοῦ καὶ περιεπάτει. ἦν δὲ σάββατον ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ. 10 ἔλεγον οὖν οἱ  Ἰουδαῖοι τῷ τεθεραπευμένῳ· σάββατόν ἐστιν· οὐκ ἔξεστί σοι ἆραι τὸν κράβαττον. 11 ἀπεκρίθη αὐτοῖς· ὁ ποιήσας με ὑγιῆ, ἐκεῖνός μοι εἶπεν· ἆρον τὸν κράβαττόν σου καὶ περιπάτει. 12 ἠρώτησαν οὖν αὐτόν· τίς ἐστιν ὁ ἄνθρωπος ὁ εἰπών σοι, ἆρον τὸν κράβαττόν σου καὶ περιπάτει; 13 ὁ δὲ ἰαθεὶς οὐκ ᾔδει τίς ἐστιν· ὁ γὰρ  Ἰησοῦς ἐξένευσεν ὄχλου ὄντος ἐν τῷ τόπῳ. 14 μετὰ ταῦτα εὑρίσκει αὐτὸν ὁ  Ἰησοῦς ἐν τῷ ἱερῷ καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἴδε ὑγιὴς γέγονας· μηκέτι ἁμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηται. 15 ἀπῆλθεν ὁ ἄνθρωπος καὶ ἀνήγγειλε τοῖς  Ἰουδαίοις ὅτι  Ἰησοῦς ἐστιν ὁ ποιήσας αὐτὸν ὑγιῆ.

ΑΝΑΛΥΣΗ

Η σημερινή Κυριακή του Παράλυτου, όπως και οι δύο προηγούμενες. του Θωμά και των Μυροφόρων καθώς και οι δύο που θ’ ακολουθήσουν έχουν σχέση με την Ανάσταση του Χριστού, αλλά και με την ανάσταση του ανθρώπου.

Η δική μας ανάσταση είναι η νέκρωση των αμαρτωλών μας παθών, που φέρουν τον θάνατο και η επιστροφή μας στον Χριστό, στην αγαπητική σχέση και κοινωνία μαζί Του, που είναι η ανάστασή μας.

Ο άνθρωπος πρέπει να αγωνισθεί για τον καθαρισμό της ψυχής, γιατί ο αγιασμός του, είναι η ανάστασή του, η ελευθερία του από την αιχμαλωσία των παθών της αμαρτίας. Σ’ αυτήν την ανάσταση αποβλέπει και ο σωματικός πόνος, μεγάλος ή μικρός, ανάλογα με το μέτρο που θα παραχωρήσει ο Θεός. Αυτό θα δούμε στο σημερινό ευαγγέλιο με αφορμή τον παράλυτο της Βηθεσδά.

       1.   Παράλυτος

Ο Παράλυτος βρισκόταν στην κολυμβήθρα της Βηθεσδά μαζί με «…πλῆθος πολὺ τῶν ἀσθενούντων, τυφλῶν, χωλῶν, ξηρῶν,…» που ανέμεναν την «…ὕδατος κίνησιν…». Άγγελος Κυρίου κατέβαινε από τον ουρανό από καιρού εις καιρό και τάρασσε τα νερά της κολυμβήθρας. Ο πρώτος που έμπαινε μέσα στην κολυμβήθρα, λάμβανε την θεραπευτική Χάρη και γινόταν καλά, οποιαδήποτε και να ήταν η ασθένεια του.

Η υγεία μας είναι δώρο της Χάριτος. Η σωτηρία μας οφείλεται στην φιλανθρωπία του Θεού. Γι’ αυτό και οι ασθενείς της Βηθεσδά έδειχναν υπομονή και περίμεναν τον ερχομό του Αγγέλου.

Αυτός που αντιμετώπιζε το μεγαλύτερο δράμα ήταν ένας παράλυτος, όχι μόνο γιατί ήταν ακίνητος αλλά γιατί η ασθένεια του ήταν «χρόνια», 38 ολόκληρα χρόνια.

Όπως αναφέρει το Ευαγγέλιο ήταν «…κατακειμένος…», δηλ. ξαπλωμένος στο κρεβάτι, ούτε καν στην καρέκλα δεν ήταν. Ήταν ως «…άλλος νεκρός μπροστά στις πύλες του θανάτου…».

«…Άταφον νεκρόν…» τον ονομάζει ο Υμνωδός της Εκκλησίας και σε άλλο τροπάριο τον παρουσιάζει «…η κλίνη τύμβος μοι εγένετο…» δηλ. το κρεβάτι έγινε γι’ αυτό τάφος.

Οι άλλοι ίσως να υπέφεραν λιγότερο και να μπορούσαν να κινηθούν λίγο, ο παράλυτος όμως κανένας. Αυτός ήταν ο μεγάλος καημός του. Η ανθρώπινη εγκατάλειψη! Δεν είχε συμπαράσταση από κανένα. Ήταν έρημος από κάθε βοήθεια. ΔΕΝ βρισκόταν ένας άνθρωπος που να μην ήταν φίλαυτος, που θα θυσίαζε κάποιο είδος αγάπης του εαυτού του για τον πλησίον του, να δείξει την ελάχιστη στοργή, να τον σπρώξει στο νερό για να τερματισθεί το μαρτύριό του.

Στο τέλος δεν θα μπορέσει να μπει στο ιαματικό νερό, αλλά θα έρθει κοντά του το «ύδωρ το ζων», η πηγή της ζωής, ο «ιατρός των ψυχών και των σωμάτων» για να δώσει το μισθό της ΥΠΟΜΟΝΗΣ και της ΕΛΠΙΔΑΣ.

       2.   Η επίσκεψη του Χριστού

Ο Χριστός που βρίσκεται πάντα κοντά στον πονεμένο άνθρωπο, που κατευθύνει τα πάντα και προνοεί και για τα πιο ασήμαντα, αφού και οι τρίχες της κεφαλή μας αριθμούνται όπως μας διαβεβαίωσε στο κατά Λουκά Ευαγγέλιο (12, 7), χορηγεί δύναμη στο πλάσμα Του για να βαστάξει τον πόνο, που Εκείνος παραχωρεί, ώστε και αυτός να συμβάλει στην σωτηρία του. Όταν ο άνθρωπος είναι αδύνατος και αδυνατεί να βαστάξει τη δοκιμασία ο Θεός δεν τη στέλνει.

Ο Χριστός σαν προνοητής που είναι, έκρινε ότι τώρα έγκειτο η ώρα της ίασης. Ο Χριστός θα το στεφανώσει για το μεγάλο του άθλημα, για την πάλη του με τον πόνο για 38 χρόνια, για την αρετή  της υπομονής, της πίστεως, της ελπίδας.

Πηγαίνει κατ’ ευθείαν σ’ αυτόν που έχει περισσότερη ανάγκη, τον «κατακείμενον», που δεν έχει βοήθεια από κανένα και τον ρωτά «…θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι;…» στιχ. 6 Δεν κάνει την ερώτηση από άγνοια αλλά για να φανεί η καρτερία του παράλυτου, η υπομονή του, η θέλησή του και η επιθυμία του να θεραπευθεί. Με την ερώτησή του ο Χριστός θέλει να τονίσει την μεγάλη σημασία που δίνει στη δική μας θέληση και συγκατάθεση. ΑΝ αρνηθούμε την σωστική Χάρη Του, ο Θεός δεν μας αναγκάζει, σέβεται ο Θεός τον άνθρωπο, την ανθρώπινη βούληση, αλλά εμείς αν μείνουμε χωρίς την Χάρη του Θεού αυτοκαταδικαζόμαστε στη φθορά και στο θάνατο.

Όσοι θέλησαν και είπαν ναι στην πρόσκληση του Θεού έγιναν άγιοι, ανεξάρτητα από τις αμαρτίες τους. Όλες οι αμαρτίες συγχωρούνται, όταν ο άνθρωπος θέλει να δεχθεί με την μετάνοιά του, τη Χάρη του Θεού.

Η ερώτηση του Χριστού έγινε για ν’ ακουσθεί το «…ἄνθρωπον οὐκ ἔχω, ἵνα ὅταν ταραχθῇ τὸ ὕδωρ, βάλῃ με εἰς τὴν κολυμβήθραν…». Η σκληρότητα και η αδιαφορία των ανθρώπων οφείλεται στην απουσία μέσα τους της Χάριτος του Θεού. Στο πόνο των άλλων ούτε λυπούμαστε, ούτε συμπονούμε. Το πάθος του ατομισμού και του εγωκεντρισμού μας τυφλώνει. Μας λείπει η Χάρις του Θεού, που αγαπά ακόμη και τους εχθρούς.

        3.   Πιστεύει, υπακούει, θεραπεύεται

Το πρώτο και μεγάλο βραβείο για τον Παράλυτο είναι που αξιώθηκε να κάνει διάλογο με τον Χριστό, όπως λέγει και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Και ΜΟΝΟ αυτό αξίζει κάθε θυσία. Πόσοι θα ζήλευαν μια τέτοια ευλογία.

Ο Χριστός λέγει σ’ αυτόν «…ἔγειρε, ἆρον τὸν κράβαττόν σου καὶ περιπάτει…» στιχ. 9. Πόσο παράλογο φάνηκε αυτό στους ανθρώπους, που  ήξεραν πως ο παράλυτος έπρεπε να μπει στην κολυμβήθρα για να σωθεί. Παρά όλα αυτά παίρνει εντολή όχι μόνο να σηκωθεί αλλά και να σηκώσει το ίδιο του το κρεβάτι να το βάλει στους ώμους του και να πάει σπίτι του. Και όλα αυτά ύστερα από ακινησία 38 χρόνων. Που εδώ και ο καλύτερος γιατρός του κόσμου θα έλεγε και θα συνιστούσε πως θα ήταν παράλογο να γίνουν όλα αυτά σε μια στιγμή, χωρίς γυμναστική, φυσιοθεραπείες, χωρίς άσκηση των μελών.

Ο Παράλυτος γνωρίζοντας την ασθένεια του θα μπορούσε να το θεωρήσει αστείο και να γελάσει αλλά δεν το πράττει. Φαίνεται ότι γιατρεύτηκε και η ψυχή του από την δική της παράλυση και κινήθηκε προς το Χριστό με την πίστη. Και επειδή πίστεψε σ’ αυτό το παράδοξο, έκανε υπακοή και σώθηκε.

Ο Χριστός δεν ενδιαφέρεται μόνο για ένα μέρος του ανθρώπου, αλλά για ολόκληρο τον άνθρωπο. Και ο Παράλυτος ηγέρθη ολόκληρος και κατά το σώμα από την κλίνη και κατά την ψυχή από τα πάθη της αμαρτίας.

       4.   «…Μηκέτι ἁμάρτανε…»

Ο παράλυτος ήταν «εν ασθενεία» και έγινε «εν δυνάμει» γιατί συνάντησε το Χριστό. Αφού ταπεινώθηκε δια της χρόνιας πάθησής του, νέκρωσε της επιθυμίες της σαρκός, συνάντησε το Χριστό ως Ανάσταση, ως έλεος και Χάρη. Ο πολύχρονος πόνος του έγινε χαρά διηνεκής, «πένθος χαροποιόν».

Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι να βαδίζει «ορθώς τας τριβούς του Κυρίου», γι’ αυτό και ο Κύριος όταν τον συνάντησε στο ναό του είπε «…μηκέτι ἁμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηται…». Αυτό μπορεί να γίνει συμπέρασμα για όλους μας, ότι η αμαρτία είναι η μεγαλύτερη παράλυση, που μας εμποδίζει να κινηθούμε προς το Θεό, που είναι ο προορισμός μας.

Όπως βλέπουμε ο Κύριος τον συνάντησε στο Ναό και ΟΧΙ σε τόπους διασκεδάσεως ούτε και σε προσπάθεια να κερδίσει περισσότερα, για να καλύψει όσα έχασε κατά το χρόνο της ασθενείας του. Ο μακρόθυμος πόνος του τον βοήθησε να επανέλθει στο Θεό, να συνδεθεί μαζί Του. Η επανασύνδεση με το Θεό, η επανεύρεση με το Θεό είναι το «περισσόν της ζωής» Ιω. (10, 10), η ζωή του Αγίου Πνεύματος, που δεν την διαδέχεται θάνατος.

        5.   Μέσα από τον πόνο η χαρά

Ο Θεός έκανε τον άνθρωπο για τη χαρά και ΟΧΙ για τον πόνο, ούτε για το θάνατο. Τον έπλασε για μια ζωή απαλλαγμένη από φροντίδων και αγωνίας, εφ’ όσον θα απορρέει από τη σχέση μαζί Του. Ο άνθρωπος προτίμησε κάτι που είναι μάταιο, μακριά από το Θεό, χωρίς τη σχέση και κοινωνία μαζί Του. Εκτόπισε τον Θεό από την καρδιά του και πίστεψε, πως θα καλύψει το κενό  με την αφθονία των υλικών απολαύσεων. Αυτή είναι η πτώση του, το «αίσχιστο νόσημα» της ψυχής του, η αιτία του κάθε πόνου, που έγινε αιτία θανάτου της ψυχής και ακολούθησαν οι ασθένειες του σώματος, που έφεραν και αυτού το θάνατο.

Η γεμάτη με παράπονο κραυγή του παράλυτου, «άνθρωπον ουκ έχω», δηλώνει ακόμη ότι ΚΑΝΕΝΑΣ άνθρωπος δεν δύναται να μας σώσει. Γι’ αυτό ο Θεός έγινε άνθρωπος, δέχθηκε όλο τον ανθρώπινο πόνο επάνω Του, μεταποιώντας τον σε Ζωή σχέσεως, αγάπης και κοινωνίας με το Θεό, δηλαδή σε Ανάσταση.

Για να νικηθεί ο πόνος πρέπει να νικηθεί η αιτία του, η αμαρτία. Για να νικήσουμε την αμαρτία πρέπει να ταπεινωθούμε, γιατί στους ταπεινούς δίδεται η Χάρις που νικά την αμαρτία. Η Χάρις δίδεται όχι για τον πόνο που βαστάζουμε, αλλά για την ταπείνωση που γεννάται από τον πόνο.

Ο Θεός παραχωρεί να συναντήσουμε στη ζωή μας τον πόνο, - είτε με σοβαρή ασθένεια, είτε μια άλλη προσωπική δοκιμασία – για να ταπεινωθούμε, να συντριβούμε, να εγκαταλείψουμε τις σαρκικές ηδονές, να επιστρέψουμε στο Θεό και να τον αναζητήσουμε μέσω της προσευχής. Αν αυτό γίνει τότε ο πόνος γίνεται μέσω σωτηρίας, συνάντηση με το Θεό, Ανάσταση.

Οι άγιοι πόνεσαν στη ζωή τους. Εκείνο που επιθυμούσαν και επιδίωκαν δεν ήταν να απαλλαγούν από το πόνο αλλά να βρίσκονται συνεχώς με το Χριστό. Με τον πόνο τους συνέπασχαν με το Χριστό, γίνονταν κοινωνοί στα άγια Πάθη Του και στη συνέχει κοινωνοί στην Ανάστασή Του. Έτσι η λύπη τους γινόταν χαρμολύπη και το πένθος χαροποιόν. Ενώ για τους ΜΗ πιστούς ο ΠΟΝΟΣ είναι ΚΑΤΑΡΑ.

Αληθινή ζωή είναι αυτή που κοινωνείτε, που διαμοιράζεται, που κάνει και τους άλλους μετόχους σ’ αυτή.

«…όταν πληθυνθή (=αυξηθεί) η υπομονή εν ταις ψυχαίς ημών, σημείον έστι (=σημάδι), ότι ελάβομεν την Χάριν της παρακλήσεως (=της παρηγοριάς)…» (αββάς Ισαάκ). Ο Θεός τότε μας ενισχύει με την Χάρη Του, μυστικά και αθέατα. «…Κάμνουσα ψυχή (=αυτή που υποφέρει) εγγύς εστί (=είναι κοντά) Θεού…» Γρηγ. Θεολ.

«…Όταν το σώμα ασθενεί, δυναμώνει η ψυχή, που είναι μεν κρυμμένος ο άνθρωπος, αλλά ο κυριότερος και αληθέστερος…» (Μ. Βασίλειος)

Ο ψαλμωδός στο 38^ο ψαλμό ερωτά «…τις η υπομονή μου;…» και απαντά «…ουχί Κύριος…» στιχ. 8 δηλ. Ποια είναι η υπομονή μου και η ελπίδα μου; Δεν είσαι συ ΜΟΝΟΣ Κύριε; 

Ασφαλώς και είναι! Όταν λείπει η ανθρώπινη παρηγοριά, έρχεται η Χάρις και η Δύναμις του Θεού. Ο Χριστός έρχεται στην καρδιά μας και γλυκαίνει κάθε πόνο και μεταποιεί και το θάνατο σε ζωή και ανάσταση.