11. Η Μ. ΕΒΔΟΜΑΔΑ - ΤΑ ΑΓΙΑ ΠΑΘΗ - Ο ΣΤΑΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

1.     Η ανάβαση εις τα Ιεροσόλυμα

Ο Ιησούς με τους μαθητές Του «…ήσαν εν τη οδώ αναβαίνοντες εις Ιεροσόλυμα…» Μαρ. (10, 32). Για ποιο σκοπό;

Γιατί «…ελήλυθεν Αυτού η ώρα…» Ιω. (13,1). Τόσο η «οδός» και η «ώρα» του Ιησού είναι τα πάθη και ο Σταυρός. Είναι η «ώρα» της «υψώσεως» και της «δόξης».

Το ότι «…εκένωσεν εαυτόν μορφήν δούλου λαβών…» και ως άνθρωπος επείνασε, εδίψασε, κουράστηκε, καταδιώκτηκε, εκήρυξε για τη Βασιλεία Του, γέμισε την Ιουδαία με θαύματα και έκανε όσα ήταν αναγκαία για να πιστέψουν οι άνθρωποι στον αληθινό Θεό, αυτά όλα, ήταν αγάπη προς τους «ιδίους» (=δικούς Του) αλλά όχι «εις τέλος». Θα γίνει «εις τέλος», όταν καταργηθεί ο θάνατος, για να ζήσει ο άνθρωπος. Αυτός δε που μπορεί να τον καταργήσει νεκρώνοντας τον είναι ο Ίδιος, που είναι η Αυτοζωή.

Ο θάνατος ως φορέας της αμαρτίας, δεν έχει θέση στον Χριστό, που είναι απόλυτα αναμάρτητος. Γι’ αυτό κανένας δε μπορεί να τον επιβάλει στον Χριστό, γιατί είναι πηγή της ζωής.

Χριστός παρόλο ότι μπορούσε να αποφύγει το Σταυρό, θα τον υποστεί εκουσίως, «δια φιλανθρωπία δι’ ημάς τους ανθρώπους και δια την ημετέραν σωτηρίαν», ώστε ο άνθρωπος να ξαναβρεί την «εν Θεώ» ζωή.

Όταν «πάντες ζήσωμεν εν Αυτώ», αυτή είναι η αγάπη Του «εις τέλος». Είναι η «μείζων» αγάπη (=η πιο μεγάλη) κατά την οποία, αυτός που αγαπά, θυσιάζει και την ζωή του «υπέρ των φίλων αυτού». Ιω. (15, 13).

Επειδή ο θάνατός Του θα καταστεί «…θανάτου νέκρωσις…», «…σπέρμα ζωής αιωνίου…», γι’ αυτόν τον ονομάζει «δόξαν» και «ύψωσιν». Αν μπορούσε να το ήξερε ο διάβολος, δεν θα Τον θανάτωνε.

Η «εις τέλος» αγάπη του Χριστού για να ολοκληρωθεί, πρέπει να διέλθει δια θανάτου. Είναι ανάγκη να «απέλθη» Ιω. (16, 7) και να «μεταβή στον Πατέρα» Του, για να του παρουσιάσει την ανθρώπινη φύση, που βρισκόταν στο σκοτάδι της αμαρτίας και των παθών, φωτισμένη, αποστράπτουσα, αναστημένη, σωσμένη, μέσα από σταυρό και θάνατο, νικήτρια του θανάτου και γι’ αυτό δοξασμένη και θεωμένη. Θα μπορεί ο άνθρωπος στο πρόσωπο του Χριστού να βλέπει δια παντός το πρόσωπο του Θεού και να βλέπεται από τον Θεό.

Για τον σκοπό αυτό, ο Κύριος, είναι Αρχιερέας μας προς τον Πατέρα, αλλά και παράκλητος για τον καθένα μας και «ιλασμός περί των αμαρτιών ημών».

     2.       Το Σώμα Του και το Πνεύμα Του

Η είδηση του Χριστού για αποδημία στον Πατέρα Του, λυπεί τους μαθητές Του που τον είχαν πάντα κοντά Τους, γιατί όλα τους τα προβλήματα, όλες τους οι δυσκολίες, τα επίλυνε ο Διδάσκαλός τους, μ’ ένα Του νεύμα, μ’ ένα του Λόγο.

Ο Κύριος τους καθησυχάζει, τους παρηγορεί «…δεν θα σας αφήσω ορφανούς, έρχομαι προς υμάς…». Ιω. (14, 18). Θα βρίσκεται κοντά τους αλλά όχι σωματικά, θα τους στείλει το Άγιο Πνεύμα τον Παράκλητο, το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος. που ο Θεός «εξαποστέλλει εις τας καρδίας ημών» Γαλ. (4, 6). Η Χάρις του Αγίου Πνεύματος είναι η παρουσία του Θεού μέσα στις καρδιές των Μαθητών, αλλά και οποιουδήποτε άλλου που το λαμβάνει.

Χωρίς το Άγιο Πνεύμα στις καρδιές μας, δεν μπορούμε να δούμε τον Χριστό, όπως συνέβαινε και με τους συγχρόνους του, που έβλεπαν στο πρόσωπό Του έναν απλό άνθρωπο.. Ο Χριστός είναι η Αλήθεια, αλλά και το Άγιο Πνεύμα είναι «Πνεύμα της Αληθείας». Όσοι λάβουν τη Χάρη, γίνονται «κατά χάριν υιοί».

Η δειλία και ο φόβος που είχαν οι Μαθητές αλλά και όλοι οι άλλοι πιστοί, μεταποιείται δια του Αγίου Πνεύματος, σε ευτολμία, σε δύναμη υπερφυσική, όπως φαίνεται περίτρανα και στους Μάρτυρες. Γίνονται «άνδρες άλλοι» (Α΄ Βασιλ. 10, 6) γιατί ξεπερνούν τα ανθρώπινα μέτρα.

Η «εις τέλος» αγάπη του Χριστού αφήνει στους Μαθητές και σ’ όλους τους «ιδίους» και κάτι άλλο πολύτιμο, μια άλλη «παρακαταθήκη», το ίδιο το Σώμα Του, τον ίδιο δηλαδή τον Εαυτό Του, τη θεανθρώπινη σάρκα Του.

Ενώ έτρωγαν, τους παραδίδει για πρώτη φορά το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας «…λάβετε φάγετε· τοῦτό μού ἐστι τὸ σῶμα τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον· τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν…» (Α’ Κορ. 11, 24). Αυτός ο Άρτος που τους προσφέρει είναι ο «ζων και ζωήν διδούς τω κόσμω» Ιω. (6, 34 & 51) Είναι το Σώμα που πήρε από την Παναγία και ενώθηκε με τη θεότητα. Το προσφέρει στον κόσμο και κατασκευάζει «ναούς Θεού» και ουρανίους ανθρώπους.

   3.    «Νυν κρίσις εστί του κόσμου»

Λίγο πριν από το πάθος Του o Κύριος μας είπε: «…Νυν κρίσις εστί του κόσμου τούτου. Νυν ο άρχων το κόσμου τούτου εκβληθήσεται έξω…» Ιω. (12, 31)

Κρίσις θα πει εκδίκησις. Θα δικασθεί αυτός, που αδίκησε τον κόσμο, ο διάβολος. Εισέβαλε στον κόσμο, χωρίς να του ανήκει και έσπειρε «πάσης αμαρτίας τα σπέρματα».

Ο Κύριος δεν ήρθε για να κρίνει τον κόσμο αλλά για να τον σώσει. Ιω. (12, 47). Ήλθε για τα λογικά Του πρόβατα, «…ίνα ζωήν έχωσι και περισσόν έχωσι…» Ιω. (10, 10). Το δε «περισσόν» της ζωής θα πει το πλέον, το ανώτερο, που είναι η «του Πνεύματος μέθεξις». Μετοχή δηλ. στη ζωή του Αγίου Πνεύματος. Αυτή είναι η ζωή των «εν πίστει τετελειωμένων», που ονομάζεται και Βασιλεία των ουρανών. Αυτό που είχαμε και χάσαμε αλλά όμως ξαναβρήκαμε δια του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

    4.     «Τας ασθενείας ημών έλαβε και τας νόσους εβάστασε»

Όταν ο Χριστός μας έφθασε στον κήπο της Γεσθημανής, «ήρξατο λυπείσθαι και αδημονείν» και λέγει στους Πέτρο, Ιάκωβο και Ιωάννη «…περίλυπος εστίν η ψυχή μου εώς θανάτου…» Ματθ. (26, 37). Έφθασε η ώρα της μάχης που θα εκσπάσει πάνω Του όλο το μίσος, η λύσσα των ανθρώπων του σκότους.

Των ανθρώπων που έπλασε για να ζουν μέσα στο φως της αγάπης. Και ως άνθρωπος φέρει όλα αυτά στο νου Του γι’ αυτό ταράσσεται, αν δεν ελυπάτο και αν δεν εδειλία, δεν θα ήταν αληθινός άνθρωπος.

Η πιο μεγάλη όμως λύπη του Χριστού, ήταν για τον άνθρωπο, που αρνείτο να δεχθεί την σωτηρία και γινόταν σύμμαχος του διαβόλου. Η λύπη, η αγωνία, ο φόβος, η ταραχή, ο ιδρώτας αλλά και ο φυσικός θάνατος είναι τα αποτελέσματα της φυγής μας από τον Θεό, όταν αρνηθήκαμε την κυριότητά Του επάνω μας και δεχθήκαμε να γίνουμε δούλοι της αμαρτίας και του διαβόλου.

Ο Χριστός μας καταφεύγει στην προσευχή, στην κοινωνία με το Θεό Πατέρα. Και όσο πλησιάζει εκείνη η ώρα επιτείνει την προσευχή. Πέφτει με το πρόσωπο καταγής και αναφωνεί στο Θεό «…πάτερ μου ει δυνατόν έστι, παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο…». Εδώ εκφράζει την επιθυμία της ανθρώπινης φύσεως, που δεν θέλει να πεθάνει, γιατί δεν έγινε για να πεθάνει. Αν ναι, αυτό που επιθυμεί και ζητεί ως άνθρωπος, συμφωνεί και ο Θεός, θα γίνει. Αν όμως είναι διαφορετικό, το θέλημα του Θεού, υποχωρεί το ανθρώπινο.

Αυτή τη γραμμή μας συνιστά για παράδειγμα Του ο Θεάνθρωπος Χριστός. Το υπερφυσικό να κυριαρχεί πάνω στο φυσικό. Έτσι θεραπεύεται το φυσικό με το «…ουχ ως εγώ θέλω, αλλ’ ως συ…». Ταυτίζοντας το δικό του θέλημα με εκείνο του Πατέρα, βρίσκεται «εν δυνάμει».

Αυτή πρέπει να είναι και η δική μας στάση. Πολλές φορές θα βρεθούμε, σε στιγμές δύσκολες, «εν ταπεινώσει», «ονειδιζόμενοι», «εμπτυσσόμενοι», «λυδορούμενοι», και όλα αυτά για να τηρήσουμε το θέλημα του Πατρός μας. Αυτή η στάση που μπορεί να φαινομενικά να φαίνεται «εν εσχάτη ασθενεία», αυτή όμως η «ασθενεία» θα είναι «πανσθενουργία». Τότε είναι που θα πει και ο εχθρός «…κατελύθη μου η εξουσία…».

Αν η άρνηση του θελήματος του Θεού έφερε τον θάνατο, η αποδοχή του φέρει το «περισσόν» της ζωής, τη ζωή της Χάριτος.  

Τώρα δεν χρειάζονται στρατιώτες, ούτε όπλα σε όσους θα ‘ρθούν «μετά μαχαίρων και ξύλων» να Τον συλλάβουν. Δεν υπάρχει πλέον φόβος. Η παράδοσή Του στο θέλημα του Πατρός Του, είναι ανεξάντλητη πηγή δυνάμεως. Η προηγούμενη «δειλία» μεταμορφώθηκε σε ευτολμία και ανδρεία. Η απόφασή Του να πιει το «ποτήριον» άρχισε να κλονίζει το κράτος του εχθρού.

Ο Μέγας Αθανάσιος δίνει μια υπέροχη ερμηνεία επεξηγώντας την αρχική αυτή δειλία του Χριστού μας. Ο διάβολος εξ αρχής ήθελε να μάθει αν είναι πραγματικός «Υιός Θεού» ή απλώς άνθρωπος. Αν είναι «υιός Θεού», θα διακόψει το πρόγραμμα για τα πάθη και τον σταυρό γιατί δεν θα τα βγάλει πέρα. Γι’ αυτό ο Χριστός μας για να μπερδέψει και να συγχύσει το διάβολο δείχνει αυτή τη «δειλία», την αγωνία, την εγκατάλειψη από τον Πατέρα Του, ώστε να φανεί ότι πρόκειται για ένα αδύνατο άνθρωπο, εγκαταλελειμμένο από το Θεό, ώστε να ορμήσει καταπάνω Του με όλες τις σκοτεινές του δυνάμεις για να Τον θανατώσει και έτσι να συντριβεί από τον Παντοδύναμο Θεό Λόγο.

    5.    Η σύλληψη

Ο Χριστός μας παραδίδεται στον λυσσασμένο όχλο, που ήρθε να τον αιχμαλωτίσουν, αντιτάσσοντας το πιο δυνατό όπλο, που μόνο Αυτός γνωρίζει τη δύναμή Του, το θέλημα του Πατρός Του.

Ο Χριστός μας δεν το βάζει στα πόδια, μήτε και τα βάζει μαζί τους. Δεν τους ρίχνει νεκρούς μπροστά στα πόδια Του, αφού «πάντα δύναται», γιατί δεν τους βλέπει με έχθρα. Δεν έχει εχθρούς ανθρώπους, αλλά την κακία, την αμαρτία, τον διάβολο. Αυτά ήλθε να πολεμήσει και να νεκρώσει.

Η δειλία της ανθρώπινης φύσεως μεταποιείται υπό της δυνάμεως του Λόγου εις ανδρεία. Προχωρεί πρόθυμα στην πραγματοποίηση του θείου σχεδίου.

Ο πόνος, η θλίψη που Τον διαβάλλει είναι ο πόνος που εμείς  Του δημιουργήσαμε με τις αμαρτίες μας. Αυτόν τον πόνο πρέπει να τον βαστάξει, να τον σηκώσει, για να καταλύσει έτσι τον θάνατό μας και να τον μεταποιήσει σε ζωή παραδεισίας αθανασίας.

Συλλαμβάνεται και παραδίδεται «εκών» (=με τη θέλησή Του) και όχι εξ αιτίας της δυνάμεως των στρατιωτών. Συλλαμβάνεται ως ένας ληστής από τους ανθρώπους, που τόσο ευεργέτησε.

Παραταύτα, παρόλο το μίσος εναντίον Του, κάνει ακόμη ένα θαύμα. Όταν ζήτησαν τον «Ιησού τον Ναζωραίο», ο Χριστός μας απάντησε «…Εγώ ειμί…». Με τις λέξεις «…εγώ ειμί…» πέσανε όλοι κάτω «…απήλθον εις τα οπίσω και έπεσαν χαμαί…» Ιω. (18, 6). Με τον πράο λόγο Του σωριάζονται «χαμαί».

Αν στην πραότητα ο άνθρωπος ανtιδρά έτσι, στο θυμό Του; «…τις αντισήσσεται από της οργής Σου, Κύριε;…» Ψαλ. (75, 8).

Και μετά από αυτό το θαύμα, οι απεσταλμένοι των αρχιερέων, δεν μεταμελούνται. Το «πεσείν χαμαί», ή «κατά κράτος» ήττα, είναι το αποτέλεσμα όσων μάχονται κατά του Θεού, σε όλες τις εποχές. Είναι το ίδιο το τέλος του «όφεως» που θέλησε να τα βάλει με το Θεό.

Ο Πέτρος κατά την διάρκεια της σύλληψης, αντιδρά, αντιτάσσεται και κόπτει το αυτί κάποιου αρχιερέως το δούλο. Για το κακό που έκαναν οι στρατιώτες, αυτός θέλει να εκδικηθεί. Να δείξει τη δική του δύναμη. Νομίζει πως ο διάβολος νικάται με τη δύναμη του μαχαιριού. Αν δεν έλθει η Χάρις του Αγίου Πνεύματος να τον καθαρίσει από τη φθορά της αμαρτίας, είναι αδύνατον να μπει στο μυστήριο του Πάθους. «…Βάθος σοφίας θεϊκής και γνώσεως…» είναι αδύνατο να συλλάβει και να εξερευνήσει. Το μέγα μυστήριο ότι «…ο θάνατος θανατώνεται δια θανάτου…» είναι αδύνατο να νοηθεί. Αυτή είναι η σοφία η θεϊκή, που ΜΟΝΟ όσοι γίνουν «μωροί» δια Χριστόν, μπορούν να καταλάβουν. Για να γίνει αυτό, απαιτείται νήψη, εγρήγορση, επαγρύπνηση, η παράδοση στο θέλημα του Θεού, ώστε να συντριβούν οι παγίδες του εχθρού.

Ο Κύριος επιτιμά τον Πέτρο. Το κακό δεν θεραπεύεται με άλλο κακό. Εκείνοι κάνουν το κακό γιατί ζουν «εκτός Θεού» και ενεργούν κάτω από την εξουσία της αμαρτίας. Αν κάνει και ο Πέτρος κάτι ανάλογο, γίνεται και αυτός δούλος του εχθρού. Ο Κύριος όμως δεν ήλθε για ν’ αυξήσει τους δούλους της αμαρτίας, αλλά να κτυπήσει και να καταργήσει το κράτος αυτό και να φέρει τους ανθρώπους στη σχέση με το Θεό, δημιουργώντας μια κοινωνία αγαπωμένων προσώπων.

       6.      Κατακρίνεται και σταυρούται

Για τους άρχοντες των Ιουδαίων, ο Χριστός ήταν ένας άχρηστος, γιατί ήταν αντίθετος στα πονηρά τους σχέδια και έργα. Φιλόκοσμοι και φιλήδονοι, ζητούσαν δόξα από τους ανθρώπους και απολαύσεις για τη σαρκική φύση τους και τίποτε το πνευματικό.

Έφτιαξαν ένα πλαστό δικαστήριο, στο οποίο οι ίδιοι ήσαν δικαστές, κατήγοροι αλλά και δήμιοι. Ο Χριστός υπομένει την άδικη κρίση και γίνεται το ιερό και άμωμο θύμα της αδίκου σφαγής σιωπά, όπως σιωπούσε και στο συνέδριο. Αν μιλούσε ποιος είναι σε θέση να τον καταλάβει;

«…Την γενεάν αυτού τις διηγήσεται…». Το γένος των αγίων, ποιος μπορεί να γνωρίσει και να διηγηθεί, όταν είναι δούλος των παθών; Χωρίς κάθαρση εσωτερική, χωρίς να δώσουν την πρώτη αγάπη στο Θεό, πως θα ανοιχθούν τα «ώτα» της ψυχής, για να μπορέσουν ν’ «ακούσουν» λόγια γεμάτα μυστήριο; Γι’ αυτό σιωπά!

Όταν τον ρωτά ο Πιλάτος, αν είναι βασιλιάς, ο Χριστός δεν αρνείται. Αλλά ποιός αυτούς είναι σε θέση να ξεπεράσει τα βασίλεια της γης και να καταλάβει τη φύση της δικής Του βασιλείας;

Μια βασιλεία που για να την προσεγγίσει κανείς πρέπει να απαρνηθεί τον εαυτό του! Δεν μπορεί ο Πιλάτος και οι άρχοντες των Ιουδαίων να καταλάβουν την αλήθεια γιατί είπεν ο Κύριος «…πας ο ων εκ της αληθείας ακούει μου της φωνής…». Ο Πιλάτος δε διαθέτει πνευματική όραση, γι’ αυτό δε μπορεί να δει το Φως που είναι κοντά του.

Ο Κύριος μας «…βαστάζων τον σταυρόν αυτού εξήλθε εις τον λεγόμενον κρανίου τόπον, όπου αυτόν εσταύρωσαν…» Ιω. (19, 17-18), με όλη την ωμότητα που μπορούσε να εφεύρει ο διεστραμμένος από την αμαρτία ανθρώπινος νους.

Με το «τετέλεσται» τελείωσε και το μέτρο της ασέβειας επάνω Του. Πεθαίνει επί σταυρού, εν μέσω ληστών, κακούργων και φονέων. Συγκατακρίνεται με κακούργους, ο «μη γνους αμαρτίαν». Ανεξάντλητη η αγάπη Του. Ενώ εμείς προκειμένου να κάνουμε κάποια θυσία για το Χριστό, θεωρούμε αφόρητο τον κόπο, την άσκηση, τη θυσία.

Ο Χριστός χάρη στην αναμαρτησία Του, κατέλυσε του θανάτου το κράτος. Νίκησε και θριάμβευσε τις αρχές και εξουσίες του σκότους, τις οποίες καθήλωσε στο ξύλο του Σταυρού. Μας δικαίωσε και χάρη στη θυσία Του μετέχουμε στα ουράνια αγαθά, τα οποία χάσαμε με την πτώση.

Γι’ αυτό και εμείς αναφωνούμε «…Προσκυνούμεν σου τα πάθη Χριστέ! Δείξον ημίν και την ένδοξόν Σου Ανάστασιν…».