38. Η ΑΧΑΡΙΣΤΙΑ

Αγαπητοί μου φίλοι και αναγνώστες, χαιρετώ εν Κυρίω!

Σήμερα θα μιλήσουμε για την ΑΧΑΡΙΣΤΙΑ (αγνωμοσύνη)! Ένα θέμα πάντα επίκαιρο! Ένα πάθος, που η υπερνίκησή του απαιτεί φοβερούς πνευματικούς αγώνες αλλά και θεία διάκριση ώστε να το εντοπίζουμε, όταν εμφωλεύει μέσα μας!

Για να σας δώσω να καταλάβετε μερικά παραδείγματα αχαριστίας που οι πλείστοι από μας επιπίπτουμε διαρκώς στη ζωή μας είναι:

• 1.  Πόσοι από μας λέμε ένα απλό ευχαριστώ στους γονείς μας, που ανησυχούν καθημερινά για την προκοπή μας αλλά και στηρίζοντάς τις κάθε λογής δοκιμασίες μας, λες και αυτοί δεν έχουν τις δικές τους προσωπικές δοκιμασίες;
• 2.    Πόσοι από μας πήγαμε έστω από μόνοι μας ν’ ανάψουμε ένα κερί, σε κάποιο φίλο μας, σε κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο, ή στην γιαγιά ή στον παππού μας που έφυγε από τη ζωή, επιβλέποντας και λίγο στην καθαριότητα του τάφου του; Αν πάτε στα κοιμητήρια θα δείτε τάφους  παραμελημένους, που έχουν βγάλει αγκάθια και κάθε μορφής «ζιζάνια» έχουν φυτρώσει εκεί…
• 3.    Πόσες φορές ως εργοδοτούμενοι είπαμε ευχαριστώ στον προϊστάμενό ή εργοδότη μας, αλλά θεωρήσαμε τη δωρεά του προς το άτομό μας, έως δικαιωματικό προνόμιο της δικής μας προσφοράς; Ένας αρχαίος ποιητής ο Μένανδρος (4ος αιώ.  π.Χ), είπε την εξής φράση «…μετά την δόσιν τάχιστα γηράσκει χάρις…» δηλ. μετά τη δωρεά, η χάρη ξεχνιέται πολύ γρήγορα.
• 4.  Πόσοι από μας, θ’ αποδώσουμε δόξα στο Θεό με το τέλος αυτής της πανδημίας; Μήπως θα γίνουμε και εμείς οι «ακάθαρτοι» λεπροί, που κύριο μέλημά μας είναι να γυρίσουμε γρήγορα και εν τάχει στην προηγούμενη  ζωή μας ή θ’ αλλάξουμε τρόπο ζωής, σκέψης και πλεύσης, στο πως μέχρι πρότινος ζούσαμε;

Τα πιο πάνω είναι παραδείγματα λεπτής μορφής αχαριστίας! Υπάρχουν φυσικά και άνθρωποι που ποτέ και με τίποτα δεν μπορείς να τους ευχαριστήσεις, ακόμα και τη ψυχή σου να τους χαρίσεις. Αυτοί είναι οι αχάριστοι, οι αγνώμονες άνθρωποι, που πάνω απ’ όλα βάζουν το «εγώ» τους και φοβούνται να δώσουν το παραμικρό.

Ο μοναχός Ιωσήφ Βρυέννιος (14^ος αιώ) γράφει ότι στην κοινωνία κυριαρχούν οι αλαζόνες, οι φίλαυτοι, οι φιλάργυροι και οι αχάριστοι «…πασών των άλλων αίσχιστοι αυτοί…»[1]. O ιερός Χρυσόστομος, θεωρούσε την αγνωμοσύνη, αμαρτία χειρότερη από την πορνεία, ενώ ο Άγιος Γρηγόριος ο επίσκοπος Νεοκαισαρείας τονίζει ότι η αχαριστία δεν είναι «δεινόν αλλά πάνδεινον».

Αν νομοθετούσαμε την αχαριστία ανάλογα με τη θέση μας στην κοινωνία, ποιος πιστεύετε θα έμενε ατιμώρητος από αυτήν την νομοθεσία; Τόσα μέτρα νομοθετήσαμε που αγκυλώνουν την αλήθεια, χωρίς να πρυτανεύει η λογική, τι θα πείραζε να νομοθετήσουμε και την αχαριστία! Την αχαριστία την ακολουθεί η αναισχυντία (η ξεδιαντροπιά) και όλα τα συνεπόμενα «αισχρά» κακά, κάθε μηχανορραφία και κάθε βρωμιά, από τη διαστροφή της αλήθειας ως τη συκοφαντία. Ακόμη πιστεύετε πως δεν θα ήταν φρόνιμο να τιμωρείται;

Αν ποινικοποιείτο η αχαριστία ο τόπος μας θα έμενε ακέφαλος. Αν ζούσε στη σημερινή εποχή ο Διογένης ο Κύων και έμπαινε πάλι με τα ξυπόλυτα (και βρώμικα) πόδια του, σε κάποιο από τ’ αρχοντικά που κτίζονται θα έλεγε πάλι το περίφημο «πατώ τον του Πλάτωνος τύφον (ματαιοδοξία)».[2]

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι ονόμαζαν τον αχάριστο και αδιάντροπο, άνθρωπο χωρίς φιλότιμο, ευαισθησία, ευγένεια, ειλικρίνεια. Ένα άνθρωπο χωρίς περιεχόμενο. Ένας αγιορείτης ασκητής έλεγε τον αχάριστο, πιθάρι τρύπιο, που όσο και να το γεμίσει ο Θεός, ότι κι αν του δώσουν οι άνθρωποι, το ξεχνά, το χάνει και πάλι άδειο μένει. Πολλοί πατέρες της Εκκλησίας μας, σημειώνουν ότι ο αχάριστος πέφτει σε επίπεδο κατώτερο και από αυτό του ζώου. Το σκυλάκι πάντοτε ευχαριστεί εκείνον που το τρέφει και πολλά από τα ζώα ανταποδίδουν την ευεργεσία.

Η αχαριστία προκαλεί γκρίνια και η γκρίνια αναπαράγει και άλλη γκρίνια. Η κακομοιριά και ο γογγυσμός προκαλούν περισσότερη κακομοιριά, περισσότερο γογγυσμό. Ο ξεπεσμός του ανθρώπου διαιωνίζεται ασταμάτητα και γκρεμίζει οτιδήποτε πνευματικά έκτισε.

Ο γέροντας Παΐσιος έλεγε πως η αγνωμοσύνη, είναι μια μεθόδευση του άσπονδου εχθρού, ώστε να κάνει τον άνθρωπο να μην τον ευχαριστεί τίποτα. Όταν ο άνθρωπος αποκόπτεται από τη δοξολογία του Θεού, ο γίνεται ευάλωτος και έρμαιος του διαβόλου των οργάνων του, πιστεύοντας και εφαρμόζοντας οτιδήποτε μέσα σε πλάνη του σερβίρουν.

Κατά την Αγία Γραφή, οι πρωτόπλαστοι εξέπεσαν λόγω και της αγνωμοσύνης τους προς τον Θεό, Ψαλ. (77, 11-12), «…καὶ ἐπελάθοντο τῶν εὐεργεσιῶν αὐτοῦ καὶ τῶν θαυμασίων αὐτοῦ, ὧν ἔδειξεν αὐτοῖ…».

Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα αχαριστίας μέσα στην Αγ. Γραφή πλην των 10 λεπρών που προαναφέραμε, είναι ο λαός του Ισραήλ, που ενώ εισέπραξε από τον Κύριο, το μάννα εξ ουρανού στην έρημο, γλιτώνοντας από ασιτία και από βέβαιο θάνατο, ανταπόδωσαν στο Χριστό, με χολή και σταυρικό θάνατο!

Στην Παλαιά Γραφή στο Ησ. (1, 3) «…ἔγνω  βοῦς τὸν κτησάμενον καὶ ὄνος τὴν φάτνην τοῦ κυρίου αὐτοῦ· Ἰσραὴλ δέ με οὐκ ἔγνω καὶ ὁ λαός με οὐ συνῆκεν…» δηλ. το βόδι γνωρίζει τον ιδιοκτήτη του και ο όνος γνωρίζει την φάτνη, ιδιοκτησίας του κυρίου του· ο ισραηλιτικός όμως λαός δεν μπορούσε ν’ αναγνωρίσει τον Κύριό Του.

Την Ε’ Κυριακή του Ματθαίου κεφ. 8, (28-34), η ευαγγελική περικοπή αναφέρεται στην αχαριστία που επέδειξαν οι κάτοικοι των Γεργεσηνών, μετά την ίαση των δυο δαιμονισμένων, γιατί αυτό υπήρξε η αιτία να χαθεί η αγέλη με τους χοίρους. Παρά το γεγονός που οι κάτοικοι λυτρώνονται από την ενοχλητική παρουσία των δαιμονισμένων, που είχαν κυριευθεί από δαίμονες με το όνομα «λεγεών», προκαλώντας τρόμο και φόβο στην περιοχή, δεν τρέχουν να ευχαριστήσουν τον Κύριο, αλλά τρέχουν να τον παρακαλέσουν να φύγει γρήγορα γιατί η παρουσία Του, τους στοίχισε τους χοίρους που δεν άντεξαν την παρουσία του διαβόλου και έπεσαν στον γκρεμό. Το αντιλαμβάνεσθε αυτό; Η παρουσία των χοίρων άξιζε για αυτούς περισσότερο από την παρουσία του Θεού!! Φοβερό!!!

Όταν αφήσουμε το «δόξα Σοι ο Θεός» και το αντικαταστήσουμε με γογγυσμό και με συνεχή νεύρα, τότε προκοπή δεν πρόκειται να δούμε! Το «Δόξα Σοι» πλουτίζει τον άνθρωπο, η γκρίνια τον φτωχαίνει. Μπορεί να ‘χει τα πάντα, αλλά να γκρινιάζει συνεχώς και προκοπή να ΜΗΝ κάνει, ενώ κάποιος που έχει λίγα με την δοξολογία να προκόβει και να μην του λείπει τίποτα!

Δεν γίνεται να τρώμε για πρωινό δημητριακά και να σκεφτόμαστε τί χαβιάρι μπορεί άραγε να τρώει κάποιος γνωστός μας εφοπλιστής, αντί να ευχαριστούμε το Θεό για τις δωρεές που ο ίδιος μας δίνει.

Θεραπεία της αχαριστίας, η ευγνωμοσύνη. Γονείς της μεγάλης αυτής αρετής, η ταπείνωση και η αγάπη. Όσο περισσότερο ταπεινώνεται ο άνθρωπος, άλλο τόσο αισθάνεται την ευεργεσία και ευχαριστεί. Όσο αγαπά, τόσο ευγνωμονεί. Έτσι ο ευγνώμων άνθρωπος δεν διώχνει το Χριστό. Διατηρώντας ως κορωνίδα στη ζωή του το Θεό και συνάνθρωπό του, καλλιεργόντας και διατηρόντας μια συνεχή ευχαριστία προς το Θεό, βιώνοντας από τώρα την ευφροσύνη της ουράνιας πολιτείας.

Αδερφοί μου, ως πότε ο χαμαικοιτόμενος Χριστός θα τριγυρνά μέσα στις ελληνορθόδοξες πόλεις μας, ψάχνοντας να βρει κάποιο κατάλυμα για να ξεκουραστεί και να γευματίσει μαζί μας; Ως πότε θα προσπαθεί να βρει άνθρωπο; Ως πότε η ελευθερία, η δικαιοσύνη, και η αδελφοσύνη θα παραμένουν άπιαστα ιδανικά;

Ας ανασυνταχθούμε, ας προβληματιστούμε και ας προσευχηθούμε να μας απαλλάξει ο Θεός από την γκρίνια, γεμίζοντας μας, με ανέκφραστη χαρά, που θα μεταποιεί τη θλίψη σε ευχαριστία και δοξολογία, τη θλίψη σε χαμόγελο, γιατί σ’ Αυτόν πρέπει τιμή και δόξα πάντοτε, από του νυν έως του αιώνος.

---

[1] Ο Απ. Παύλος συμπεριλαμβάνει την αγνωμοσύνη μεταξύ των μεγάλων κακών λέγοντας: "Εις καιρούς χαλεπούς έσονται οι άνθρωποι φίλαυτοι, φιλάργυροι, αλαζόνες, υπερήφανοι, βλάσφημοι, γονεύσιν απειθείς, αχάριστοι, ανούσιοι, άστοργοι" (Β΄Τιμ. γ΄2).

[2] Πηγή: iefimerida.gr - https://www.iefimerida.gr/news/126384/oi-spartaristes-atakes-toy-diogeni-toy-kynikoy-toy-protoy-anarhikoy-performer-tis