47. Κυριακής ΚΘ’, προς Κολ. (3, 4 - 11)

Κολ. (3, 4 - 11)

«…Αδελφοί, ὅταν ὁ Χριστὸς φανερωθῇ, ἡ ζωὴ ὑμῶν, τότε καὶ ὑμεῖς σὺν αὐτῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ. Νεκρώσατε οὖν τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, πορνείαν, ἀκαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν κακήν, καὶ τὴν πλεονεξίαν, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρία, δι᾿ ἃ ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας, ἐν οἷς καὶ ὑμεῖς περιεπατήσατέ ποτε, ὅτε ἐζῆτε ἐν αὐτοῖς· νυνὶ δὲ ἀπόθεσθε καὶ ὑμεῖς τὰ πάντα, ὀργήν, θυμόν, κακίαν, βλασφημίαν, αἰσχρολογίαν ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν· μὴ ψεύδεσθε εἰς ἀλλήλους, ἀπεκδυσάμενοι τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν νέον τὸν ἀνακαινούμενον εἰς ἐπίγνωσιν κατ᾿ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν, ὅπου οὐκ ἔνι ῞Ελλην καὶ ᾿Ιουδαῖος, περιτομὴ καὶ ἀκροβυστία, βάρβαρος, Σκύθης, δοῦλος, ἐλεύθερος, ἀλλὰ τὰ πάντα καὶ ἐν πᾶσι Χριστός...».

ΑΝΑΛΥΣΗ

Η γέννηση του Θεανθρώπου, αποτελεί τον πιο μεγάλο σταθμό της θείας Οικονομίας. Είναι η αφετηρία της επίγειας παρουσίας του Χριστού και η απαρχή του λυτρωτικού του έργου. Με τη γέννηση Του, η σωτηρία του ανθρώπινου γένους έχει δυνάμει συντελεστεί. Στο Πρόσωπό Του, η θεότητα και η ανθρωπότητα έχουν ενωθεί αξεχώριστα.

Η σημασία του γεγονότος της ενανθρωπήσεως του Χριστού, προσδιορίζει τη θέση και τη σπουδαιότητα της εορτής των Χριστουγέννων.

Η Κυριακή των Προπατόρων, ορίστηκε ως η Κυριακή πριν την εορτή των Χριστουγέννων και έχει ως σκοπό, να τιμήσει και να προβάλλει τους κατά σάρκα προγόνους του Χριστού.

Γιατί επιλέχθηκε αυτή η συγκεκριμένη αποστολική περικοπή λίγο πριν την εορτή των Χριστουγέννων;

Είναι ένεκα της χρήσης του ρήματος «…φανερούμαι…» σε χρόνο μέλλοντα, φυσικά το φανερούμαι εδώ δεν αναφέρεται στην κατά σάρκα παρουσία Του, αλλά στη δεύτερη και ένδοξη παρουσία Του. Η ακουστική εντύπωση που προάγει η λέξη αυτή αποτέλεσε το 1^ον κριτήριο.

Το 2^ον κριτήριο είναι το περιεχόμενο που ταιριάζει άριστα με τους στόχους της προεόρτιας αυτής περιόδου των Χριστουγέννων, την πνευματική προετοιμασία των πιστών για την επικείμενη εορτή.

Και 3^ον κριτήριο είναι η ενότητα των ανθρώπων μέσα στην καινούρια ανθρωπότητα που συνέστησε ο Χριστός με το απολυτρωτικό Του έργο, καταργώντας κάθε διάκριση και διαφοροποίηση με τον παλαιό νόμο που υπήρχε στον προχριστιανικό κόσμο.

«...Αδελφοί, ὅταν ὁ Χριστὸς φανερωθῇ, ἡ ζωὴ ὑμῶν, τότε καὶ ὑμεῖς σὺν αὐτῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ...». στιχ. 4

Ο Παύλος στο στίχο αυτό περιγράφει, τις εκδηλώσεις του νέου εν Χριστώ ανθρώπου και αναφέρει διάφορες προτροπές που χαρακτηρίζουν την ζωή των πιστών.

Η καινούρια ζωή του χριστιανού εκπορεύεται από ένα μοναδικό και συγκλονιστικό γεγονός – τη συμμετοχή στο θάνατο και την ανάσταση του Χριστού – . Ο πιστός «συναποθνήσκει» και «συνανίσταται» μαζί με το Χριστό. Η ζωή αυτή ξεκινά από τον παρόντα κόσμο, ξεκινά με το βάπτισμα και είναι ζωή κρυμμένη από τα μάτια του κόσμου και ορατή μόνο σ’ αυτούς που ζουν «συν τω Χριστώ», με τη δύναμη της πίστεως.

Ο Χριστός είναι η ζωή των πιστών, είναι «η ζωή ημών», υπογραμμίζει με έμφαση ο απόστολος Παύλος. Στο πρόσωπό του Θεανθρώπου Χριστού, βρίσκεται η αρχή και το τέλος, η αιτία και ο σκοπός της ζωής όλων μας.

Ο Χριστός θα φανερωθεί και πάλι,  «…ἐν τῇ δόξῃ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων τῶν ἁγίων…» Μαρ. (8, 38) και όταν θα φανερωθεί ο Χριστός, τότε κι εμείς θα φανερωθούμε μαζί Του. Πώς θα γίνει αυτό;

«…Εν δόξη…»! απαντά ο απόστολος. Η συμμετοχή μας στο πλήρωμα της ζωής και της δόξας του Χριστού, προϋποθέτει τη νέα φανέρωσή Του. Η ελπίδα μας είναι να γίνουμε και εμείς κοινωνοί της άρρητης δόξας Του. Είναι επομένως αναγκαίο οι χριστιανοί μέχρι την ώρα εκείνη να ετοιμαζόμαστε και να γρηγορούμε, σύμφωνα με την κλήση που μας απήυθυνε ο Θεός.

«...Νεκρώσατε οὖν τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, πορνείαν, ἀκαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν κακήν, καὶ τὴν πλεονεξίαν, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρία…» στιχ. 5

Θεμελιώδης γνώρισμα αυτής της ζωής είναι η νέκρωση των διαφόρων παθών, τα οποία γεννιούνται μέσα στην καρδιά μας, γιατί όσο ζούμε στον παρόντα αιώνα, εξακολουθούμε να υπόκειμαι κάτω από την επήρεια και την επίδραση του πονηρού.

Για να γίνει σαφέστερος ο απόστολος προχωρεί στην απαρίθμηση 5 συγκεκριμένων αμαρτημάτων, που σχετίζονται με το ανθρώπινο σώμα και που η νέκρωσή τους συνιστά βασικό αίτημα του χριστιανικού βίου για ηθική καθαρότητα και αγιασμό του σώματος.

1^ον αμάρτημα που αναφέρει ο απόστολος είναι η «πορνεία» και 2^ην την «ακαθαρσίαν». Η «ακαθαρσία» είναι η ηθική ρυπαρότητα, ο μολυσμός που προέρχεται από την υποδούλωση του ανθρωπίνου σώματος στις άνομες ορέξεις της σαρκός. Ως 3^ην αμαρτία αναφέρει την «κακή επιθυμία», ότι ενσπείρει στην καρδιά του ανθρώπου, η ελκτική δύναμη της αμαρτίας. Ως τελευταία αμαρτωλή εκδήλωση μνημονεύεται η «πλεονεξία», η οποία και χαρακτηρίζεται σαν ειδωλολατρία.

Πλεονεξία είναι η άμετρη και ασυγκράτητη προσκόλληση της καρδιάς του ανθρώπου στα υλικά του παρόντος κόσμου. Ο άνθρωπος που αιχμαλωτίζεται από την επιθυμία της απόκτησης όλο και περισσότερων υλικών απομακρύνεται από το Θεό και αφοσιώνεται σ’ αυτά με τα οποία τον υποκαθιστά, ειδωλοποιώντας τα και λατρεύοντάς τα.

«...δι᾿ ἃ ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας...». στιχ. 6

Για τ’ αμαρτήματα που προανάφερε ο απόστολος, στη συνέχεια μας διδάσκει πως προκαλούν την οργή του Θεού. Οι «υιοί της απειθείας», είναι εκείνοι που καταδυναστεύονται από τα πάθη που εμνημόνευσε, επειδή δεν θητεύουν σ’ αυτά από άγνοια αλλά από ηθελημένη και ευσυνείδητη ανυπακοή στις εντολές του Θεού. Η οργή του Θεού μπορεί να ξεσπάσει και στον παρόντα αιώνα. Όπως είδαμε μέσα από το ρου της ιστορίας, η σαρκολατρία, κατάστρεψε ολόκληρους λαούς και αφάνισε πολιτισμούς από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα. Όταν οι άνθρωποι καταντούν μόνο σάρκες, περιφρονώντας το Θεό, παραβαίνοντας χωρίς συστολή τους νόμους Του, τότε έρχεται η οργή του Θεού για να τους αφυπνίσει από το λήθαργο της αμαρτίας και να τους οδηγήσει σε μετάνοια.  

«…ἐν οἷς καὶ ὑμεῖς περιεπατήσατέ ποτε, ὅτε ἐζῆτε ἐν αὐτοῖς…» στιχ. 7

Στη προσπάθεια ν’ ακολουθήσουμε με συνέπεια τη χριστιανική ζωή είναι ωφέλιμο να θυμόμαστε την περίοδο της ζωής που ζήσαμε μακριά από το Χριστό. Η μνήμη αυτή ανανεώνει  τη συντριβή για τις πτώσεις  μας και μας προφυλάσσει από το να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη.

«…νυνὶ δὲ ἀπόθεσθε καὶ ὑμεῖς τὰ πάντα, ὀργήν, θυμόν, κακίαν, βλασφημίαν, αἰσχρολογίαν ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν…» στιχ. 8 

Στο στίχο 5 ο Παύλος συνέστησε την απαλλαγή 2 τυραννικών παθών, την επιθυμία της σαρκός και την επιθυμία του πλούτου. Εδώ έρχεται να υποδείξει την αποφυγή και άλλων αμαρτημάτων.

Τα 3 πρώτα πάθη που αναφέρει, οργή, θυμό, κακία, συνδέονται περισσότερο με την καρδία του ανθρώπου, τα δυο επόμενα που αναφέρει, βλασφημία, αισχρολογία με τη γλώσσα του. Η συσχέτιση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί, όπως μας διδάσκει ο Κύριός μας, «…ἐκ γὰρ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας τὸ στόμα λαλεῖ…» Ματθ. (12, 34).

Η γλώσσα του αγαθού ανθρώπου, βγάζει από το αγαθό περιεχόμενο της καρδίας του, αντίθετα η γλώσσα του εμπαθούς από το κακό που έχει μέσα του βγάζει λόγους κακούς.

«…μὴ ψεύδεσθε εἰς ἀλλήλους, ἀπεκδυσάμενοι τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν νέον τὸν ἀνακαινούμενον εἰς ἐπίγνωσιν κατ᾿ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν…» στιχ. 9-10

Ένα άλλο αμάρτημα, του οποίου ο απόστολος παραγγέλλει την αποφυγή, είναι το ψεύδος «…εις αλλήλους…». Το ψεύδος αναιρεί την αγάπη και κλονίζει την εμπιστοσύνη που αποτελούν τη συνεκτική δύναμη, η οποία συνενώνει τα μέλη της Εκκλησίας μεταξύ τους.

Ο «…νέος ανακαινισμένος…» άνθρωπος, είναι εκείνος που αναγεννήθηκε με το βάπτισμα του Χριστού και ανεδείχθη καινούρια ύπαρξη. Ο «νέος άνθρωπος» ανανεώνεται συνεχώς «κατ’ εικόνα του κτίσαντος αυτόν».  

Το αποτέλεσμα επίσης του ανακαινισμένου ανθρώπου είναι να έρθει εις επίγνωση του ιδίου του Θεού και στην επίγνωση του μυστηρίου του Ευαγγελίου Του, εν αντιθέσει προς τον «παλαιόν άνθρωπον» που βρίσκεται σε άγνοια και ο νους του είναι σκοτισμένος.

«…ὅπου οὐκ ἔνι ῞Ελλην καὶ ᾿Ιουδαῖος, περιτομὴ καὶ ἀκροβυστία, βάρβαρος, Σκύθης, δοῦλος, ἐλεύθερος, ἀλλὰ τὰ πάντα καὶ ἐν πᾶσι Χριστός…» στιχ. 11

Η εν Χριστώ αναγεννημένοι άνθρωποι αποτελούν τη νέα ανθρωπότητα που είναι η Εκκλησία, μέσα στην οποία καταργείται κάθε είδους εγκόσμια διάκριση, που είναι αποτέλεσμα της αμαρτίας και εγκαθιδρύεται μια καινούρια ενότητα που πηγάζει από το Χριστό και συνδέει άρρηκτα τους ανθρώπους.

Οι διακρίσεις που καταργούνται είναι εθνικότητας (περί φυλής), θρησκευτικές  (περί περιτομής), πολιτιστικές και μορφωτικές, δούλοι και ελεύθεροι.

Τώρα τα «…τὰ πάντα καὶ ἐν πᾶσι Χριστός…»! Πηγή ενότητας είναι ο Χριστός. Δια του Χριστού μας καταργείται κάθε διάκριση και δια του Χριστού μας επιτυγχάνεται η αληθινή ενότητα μεταξύ μας. Ο Χριστός γίνεται για μας τα πάντα και «αξίωμα και γένος», όπως μας διδάσκει ο Χρυσόστομος.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

«…Νεκρώσατε οὖν τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς…»!!!

Ο απόστολος δεν μας ζητά να σκοτώσουμε το σώμα, αλλά μήτε και να αχρηστεύσουμε τα επιμέρους όργανά μας. Ο Παύλος μας παραγγέλλει να νεκρώσουμε ότι γήινο υπάρχει μέσα μας, αυτό που αλλού ονομάζει επιθυμία ή φρόνημα της σαρκός, το οποίο μας μεταβάλλει σε δεσμώτες της σάρκας και όργανα ακολασίας.

Χαρακτηριστικά είναι και τα λόγια γέροντα μέσα από το Μέγα Γεροντικό που λέει «…ημείς ουκ εδιδάχθημεν είναι σωματοκτόνοι, αλλά παθοκτόνοι…».

Τη νέκρωση ακολουθεί η ζωοποίηση, η συμμετοχή μας στο πλήρωμα της ζωής του Χριστού. Αποτελεί δωρεά του Θεού. Είναι ο καρπός της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος.

Ο απόστολος στην σημερινή περικοπή μας την παρουσιάζει σαν μια πορεία συνεχούς ανανεώσεως και αυξήσεως πνευματικής, με μέτρο και πρότυπο το Χριστό, ώστε να φθάσουμε στην επίγνωση του Θεού και του θελήματός Του και να γίνουμε ζωντανά μέλη του εκκλησιαστικού σώματος που αποτελεί την καινούρια ανθρωπότητα, όπου «…τα πάντα και εν πάσι Χριστός…».

Ο ύψιστος σκοπός της υπάρξεώς μας είναι να ζήσουμε την καινούρια ζωή του Χριστού, που για να γίνει αυτό πρέπει πρώτα να νεκρωθούμε από τα πάθη. Ο Χριστός αναστήθηκε αφού πρώτα πέθανε. Κι εμείς για να γίνουμε μέτοχοι της ζωής και κληρονόμοι της άρρηκτης δόξας Του, πρέπει πρώτα να συμμετέχουμε στο πάθος και τον θάνατό Του. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει! Γένοιτο.

ΟΥΤΟΣ ΕΝΗΝΘΡΩΠΗΣΕΝ ΙΝΑ ΗΜΕΙΣ ΘΕΟΠΟΙΗΘΩΜΕΝ

(Μ. Αθανάσιος)