42. Απόστολος Κυριακής ΚΔ΄– Εφεσ. (2, 14 – 22)

Εφεσ. (2, 14 – 22)

«…Ἀδελφοί, Χριστός εστίν η ειρήνη ημών, ο ποιήσας τα αμφότερα έν και το μεσότοιχον του φραγμού λύσας, την έχθραν, εν τη σαρκί αυτού τον νόμον των εντολών εν δόγμασι καταργήσας, ίνα τους δύο κτίση εν εαυτώ εις ένα καινόν άνθρωπον, ποιών ειρήνην, και αποκαταλλάξη τους αμφοτέρους εν ενί σώματι τω Θεώ δια του σταυρού, αποκτείνας την έχθραν εν αυτώ• και ελθών, ευηγγελίσατο ειρήνην υμίν, τοις μακράν και τοις εγγύς, ότι δι’ αυτού έχομεν την προσαγωγήν οι αμφότεροι εν ενί Πνεύματι προς τον πατέρα. Άρα ούν ουκέτι εστέ ξένοι και πάροικοι, αλλά συμπολίται των αγίων και οικείοι του Θεού, εποικοδομηθέντες επι τω θεμελίω των αποστόλων και προφητών, όντος ακρογωνιαίου αυτού Ιησού Χριστού, εν ώ πάσα η οικοδομή συναρμολογουμένη αύξει εις ναόν άγιον εν Κυρίω• εν ώ και υμείς συνοικοδομείσθε εις κατοικητήριον του Θεού εν Πνεύματι...».

ΑΝΑΛΥΣΗ

Το έργο που πραγματοποίησε ο Ιησούς Χριστός, υπήρξε κατ’ εξοχήν έργο ειρήνης και ενοποίησης. Ο Κύριος ειρήνευσε τους ανθρώπους με το Θεό. Συμφιλιωμένοι με το Θεό, ειρηνεύουμε και με τους άλλους ανθρώπους, αφού μαζί τους ενωθήκαμε με μια αδιάρρηκτη ενότητα και κοινωνία χάρη στο απολυτρωτικό έργο του Κυρίου.

Η πίστη και η εμπειρία αυτή του αποστόλου Παύλου, αποτυπώνεται και στο παρόν αποστολικό ανάγνωσμα. Μας βεβαιώνει πως δια του προσώπου και του έργου του Χριστού επιτεύχθηκε μια θαυμαστή ενότητα των εθνών και των Ιουδαίων. Καθετί που τους χώριζε παραμερίστηκε. Ανάμεσα τους εγκαθιδρύθηκε μια καινούρια σχέση, μια σχέση ειρήνης και ενότητας του Χριστού. Όλοι οι Ιουδαίοι και οι Εθνικοί, που έγιναν μέτοχοι της εν Χριστώ σωτηρίας, αποτελούν τα μέλη της μιας Εκκλησίας και συναπαρτίζουν τον «…ναόν άγιον εν Κυρίω…».

«...Ἀδελφοί, Χριστός εστίν η ειρήνη ημών, ο ποιήσας τα αμφότερα έν και το μεσότοιχον του φραγμού λύσας, την έχθραν, εν τη σαρκί αυτού...». στιχ. 14

Ο Χριστός δεν είναι απλώς ο ειρηνοποιός. Είναι «…η ειρήνη ημών…», όπως και η «…η ζωή ημών…» Κολ. (3, 4). Ο Χριστός μας με το απολυτρωτικό του έργο ειρήνευσε και συμφιλίωσε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Έκανε τα «…αμφότερα εν…», δηλ. ένωσε τους Ιουδαίους με τους Εθνικούς, τους αλλόθρησκους με τους πιστούς, αφού πρώτα κατέλυσε το «…μεσότοιχον του φραγμού…».

Το «…μεσότοιχον του φραγμού…» είναι ο παλαιός νόμος, του οποίου οι διατάξεις σαν άλλος φράκτης περιχαράκωνε και διαχώριζε τους Ιουδαίους από τους Εθνικούς. 

Ο Χριστός γκρέμισε «…μεσότοιχον του φραγμού…» «…εν τη σαρκί αυτού…». Η φράση αυτή σημαίνει τον σταυρικό θάνατο του Χριστού, με τον οποίο θανατώθηκε η έχθρα και πραγματοποιήθηκε η καταλλαγή αμφοτέρων, Ιουδαίων και Εθνικών, με τον Θεό.

«...τον νόμον των εντολών εν δόγμασι καταργήσας, ίνα τους δύο κτίση εν εαυτώ εις ένα καινόν άνθρωπον, ποιών ειρήνην…» στιχ. 15

Ο Χριστός καταλύοντας την έχθρα και καταργώντας τις εντολές του Νόμου, προχωρεί στη δημιουργία της «καινής κτίσεως». Ο Χριστός είναι ο κατ’ εξοχή «καινός άνθρωπος», η πραγματική εικόνα του Θεού, το πρότυπο και η απαρχή της καινούργιας ανθρωπότητας. «…Ποιών ειρήνη…». Ο Χριστός με το απολυτρωτικό του έργο έφερε την ειρήνη στους ανθρώπους, «προς το Θεό και προς αλλήλους», καθώς παρατηρεί ο ιερός Χρυσόστομος.

«...και αποκαταλλάξη τους αμφοτέρους εν ενί σώματι τω Θεώ δια του σταυρού, αποκτείνας την έχθραν εν αυτώ...». στιχ. 16

Το ρήμα αποκαταλλάσσω σημαίνει συμφιλιώνω. Η συμφιλίωση αμφοτέρων, όχι μόνο μεταξύ τους αλλά και με το Θεό, γίνεται «εν σώματι», δηλ. δια του σταυρικού θανάτου του Χριστού. Ο εν Χριστώ καινός άνθρωπος πραγματοποιείται μόνο μέσα στην Εκκλησία. Η Εκκλησία, σώμα του Χριστού και κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος, αποτελεί το μυστικό εργαστήρι στο οποίο συντελείται η καταλλαγή των ανθρώπων με το Θεό.

«…και ελθών, ευηγγελίσατο ειρήνην υμίν, τοις μακράν και τοις εγγύς…» στιχ. 17

Το χαρμόσυνο μήνυμα της ειρήνης του Χριστού απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους «…τοις μακράν και τοις εγγύς…». Οι «μακράν» υπονοεί τους Εθνικούς, ως ξένοι της λαβούσας διαθήκης, ενώ οι «οι εγγύς» είναι οι Ιουδαίοι ως γενόμενοι λαός του Θεού και λάβοντες το νόμο.  

«…ότι δι’ αυτού έχομεν την προσαγωγήν οι αμφότεροι εν ενί Πνεύματι προς τον πατέρα…» στιχ. 18

Η συμφιλίωση και η ειρήνευση που μας χαρίζει ο Χριστός μας επιτρέπει να πλησιάσουμε το Θεό Πατέρα. Προσαγωγή σημαίνει πλησίασμα, προσέγγιση, δυνατότητα επαφής και κοινωνίας. Άλλωστε ο Κύριος μας το έχει πει «…οὐδεὶς ἔρχεται πρὸς τὸν πατέρα εἰ μὴ δι᾿ ἐμοῦ…». Η προσαγωγή μας στο Θεό Πατέρα γίνεται και «…εν Πνεύματι…». Επιτελείται τόσο δια Χριστού όσο και δια του Αγίου Πνεύματος. Το Άγιο Πνεύμα συγκροτεί την Εκκλησία σ’ ένα σώμα, το σώμα του Χριστού, μέσα στο οποίο συνεχίζεται το έργο της καταλλαγής των ανθρώπων και επιτυγχάνεται η προσαγωγή τους στο Θεό Πατέρα.

Στο  έργο της εν Χριστώ καταλλαγής και της ενοποίησης των ανθρώπων στο ένα σώμα της Εκκλησίας συμμετέχουν και τα τρία θεία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος.

«…Άρα ούν ουκέτι εστέ ξένοι και πάροικοι, αλλά συμπολίται των αγίων και οικείοι του Θεού…» στιχ. 19

Οι χριστιανοί που προέρχονται από τις τάξεις των Εθνικών, την στιγμή που γίνονται όλοι ένα σώμα, αυτό της αγίας Εκκλησίας, δεν είναι «ξένοι και πάροικοι». «Ξένος» είναι ο αλλοδαπός, αυτός που δεν έχει τα δικαιώματα του πολίτη μιας χώρας ή μιας πόλης όπου κατοικεί προσωρινά. Ενώ «πάροικος» σε αντιδιαστολή με το «ξένο», είναι αυτός που γίνεται δεκτός ως κάτοικος ενός τόπου, αλλά δεν απολαμβάνει πλήρως τα δικαιώματα του πολίτη. 

Τώρα είναι «συμπολίται των αγίων και οικείοι του Θεού». Άγιοι είναι όλοι οι βαπτισμένοι χριστιανοί, που συναποτελούν το νέο λαό του Θεού.   

«…εποικοδομηθέντες επι τω θεμελίω των αποστόλων και προφητών, όντος ακρογωνιαίου αυτού Ιησού Χριστού…» στιχ. (20)

Εδώ ο απόστολος προσφεύγει στην εικόνα της οικοδομής, για να δείξει την ένταξη των χριστιανών στο σώμα της Εκκλησίας.

Οι Εθνικοί, που προσήλθαν στην καινούρια πίστη, χτίστηκαν («…εποικοδομηθέντες…») σαν άλλοι λίθοι, λίθοι ζώντες, στην  πνευματική οικοδομή της Εκκλησίας.

Οι απόστολοι και οι προφήτες, είναι το θεμέλιο αυτής της οικοδομής. Πίστεψαν πρώτοι και ετέθησαν πριν από όλους στην οικοδομή της Εκκλησίας. Ο λόγος τους, οι διδασκαλίες τους, το κήρυγμα τους, υπήρξε σημείο αναφοράς στη διάδοση της Ιεράς μας Παράδοσης και στη διασφάλιση της ιεράς παρακαταθήκης.

Ο Κύριος Ιησούς Χριστός και Θεός ημών, αποτελεί τον «…ακρογωνιαίο λίθο…» αυτής της οικοδομής. Ακρογωνιαίος λέγεται ο γωνιακός λίθος, το αγκωνάρι, που τοποθετείται στο κατώτερο σημείο συνάντηση δύο τοίχων, ώστε να τους ενώνει και να τους συγκρατεί και έτσι να στηρίζει ολόκληρο το οικοδόμημα. Εδώ ο απόστολος θέλει να μας τονίσει πως ο Χριστός, ως ακρογωνιαίος λίθος, ενώνει και συγκρατεί Εθνικούς και Ιουδαίους μέσα στην οικοδομή της Εκκλησίας.

«…εν ώ πάσα η οικοδομή συναρμολογουμένη αύξει εις ναόν άγιον εν Κυρίω…» στιχ. (21)

Η οικοδομή της Εκκλησίας θεμελιώνεται και στηρίζεται πάνω στον Χριστό «…εν ώ…». Εδώ ο απόστολος θέλει να εκφράσει τη συμπαγή και στερεή ενότητα της Εκκλησίας.

Το ρήμα «…αυξείν…» σε ενεστώτα χρόνο εκφράζει τη δυναμική πορεία της Εκκλησίας μέσα στον κόσμο προκειμένου να επιτύχει τον προορισμό της, να καταστεί  «…ναός άγιος εν Κυρίω…».

«…εν ώ και υμείς συνοικοδομείσθε εις κατοικητήριον του Θεού εν Πνεύματι…» στιχ. (22)

Οι πιστοί με την ενότητα που καλλιεργούν και την αγιότητα που επιδιώκουν ν’ αυξήσουν, αναδεικνύονται «ναός άγιος» και «κατοικητήριον»  στο οποίο κατοικεί ο Θεός.

Το «εν Πνεύματι» κατά τον άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο, σημαίνει «…την αρχιτεκτονία του Πνεύματος…». Στην οικοδομή της Εκκλησίας «…εις ναόν άγιον εν Κυρίω…», και στη «…συνοικοδόμηση…»  των πιστών, «…εις κατοικητήριον του Θεού…», είναι παρόν και ενεργεί και το Άγιο Πνεύμα.  

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

«…Χριστός εστίν η ειρήνη ημών…». Ο Χριστός μας είναι η αστείρευτη πηγή της ειρήνης. Είναι η ειρήνη όχι μόνο των χριστιανών, αλλά ολόκληρου του κόσμου. Με το αίμα της σταυρικής θυσίας Του, ειρηνοποίησε τα πάντα, «…δι᾿ αὐτοῦ εἴτε τὰ ἐπὶ τῆς γῆς εἴτε τὰ ἐν τοῖς οὐρανοῖς…» Κολ. (1, 20)

Ο Χριστός, συμφιλιώνοντάς μας με το Θεό και Πατέρα μας, ταυτόχρονα μας ενώνει και μεταξύ μας και ανακαινίζοντάς μας δημιουργεί μια νέα ανθρωπότητα. Συγκροτεί απ’ όλους μας ένα σώμα, το σώμα της Εκκλησίας, του οποίου Εκείνος είναι η κεφαλή. Μας εντάσσει ως «λίθους ζώντας» στη μια οικοδομή της Εκκλησίας, της οποίας ο Ίδιος είναι ο ακρογωνιαίος λίθος.

Η ενότητα με το Χριστό και η ένταξή μας στο χώρο της Εκκλησίας, μας χαρίζει το πολύτιμο δώρο της ειρήνης. Η ειρήνη του Θεού βασιλεύει στις καρδιές μας όταν παραμένουμε σε κοινωνία με το Χριστό. Και όταν στις καρδιές μας ενοικεί η ειρήνη του Θεού, είναι αυτή πως αυτή θα ακτινοβολεί και στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους.

Ο απ. Παύλος συναριθμεί την ειρήνη στους καρπούς του Αγίου Πνεύματος. Όσοι οι πιστοί αγωνιζόμαστε να γίνουμε «κατοικητήριον του Θεού εν Πνεύματι», τόσο και η ειρήνη του Χριστού θα κατοικεί και θα κατευθύνει τις καρδιές μας.

Ας αγωνιστούμε λοιπόν σ’ αυτήν την πρόσκαιρη ζωή, με όλο μας το είναι, με όλο μας τη δύναμη, ώστε η αγάπη του Θεού να βρει πρόσφορο έδαφος και να λάμψει στις καρδιές μας, και φωτισμένοι από την αγάπη Του, να μπορέσουμε να και εμείς ν’ αγαπήσουμε όπως Αυτός μας αγάπησε. Γένοιτο.