41. Απόστολος Κυριακής ΚΓ΄– Εφεσίους (2, 4 – 10)

Εφεσίους (2, 4 – 10)

«…Ἀδελφοί, ὁ δὲ Θεὸς πλούσιος ὢν ἐν ἐλέει, διὰ τὴν πολλὴν ἀγάπην αὐτοῦ ἣν ἠγάπησεν ἡμᾶς, καὶ ὄντας ἡμᾶς νεκροὺς τοῖς παραπτώμασι συνεζωοποίησε τῷ Χριστῷ· χάριτί ἐστε σεσωσμένοι· καὶ συνήγειρε καὶ συνεκάθισεν ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ἵνα ἐνδείξηται ἐν τοῖς αἰῶσι τοῖς ἐπερχομένοις τὸν ὑπερβάλλοντα πλοῦτον τῆς χάριτος αὐτοῦ ἐν χρηστότητι ἐφ᾿ ἡμᾶς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Τῇ γὰρ χάριτί ἐστε σεσωσμένοι διὰ τῆς πίστεως· καὶ τοῦτο οὐκ ἐξ ὑμῶν, Θεοῦ τὸ δῶρον, οὐκ ἐξ ἔργων, ἵνα μή τις καυχήσηται. Αὐτοῦ γάρ ἐσμεν ποίημα, κτισθέντες ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ ἐπὶ ἔργοις ἀγαθοῖς, οἷς προητοίμασεν ὁ Θεὸς ἵνα ἐν αὐτοῖς περιπατήσωμεν...».

ΑΝΑΛΥΣΗ

Η Έφεσος ήταν μια από τις μεγαλύτερες και λαμπρότερες πόλεις της ανατολικής Μεσογείου και η πιο ξακουστή πόλη των παραλίων της Μικράς Ασίας. Ο Παύλος παρέμεινε στην Έφεσο για 3 χρόνια κατά τη διάρκεια της 3^ης περιοδίας του, κατά την οποία θεμελιώθηκε και αναπτύχτηκε η χριστιανική κοινότητα της πόλεως.

Η σημερινή αποστολική περικοπή κινείται στο ύφος της επιστολής Παύλου προς Εφεσίους. Το κεντρικό θέμα της επιστολής είναι η ενότητα και η δόξα της Εκκλησίας, που είναι το σώμα του Χριστού. Στο σώμα της Εκκλησίας πραγματοποιείται η προ αιώνια βουλή του Θεού για τον κόσμο και την ανθρωπότητα. Ο απόστολος εξαίρει το γεγονός της σωτηρίας εν Χριστώ, αποκαλύπτοντας τον πρωταρχικό ρόλο της θείας χάριτος στην πραγματοποίηση αυτής της σωτηρίας.  

«...Ἀδελφοί, ὁ δὲ Θεὸς πλούσιος ὢν ἐν ἐλέει, διὰ τὴν πολλὴν ἀγάπην αὐτοῦ ἣν ἠγάπησεν ἡμᾶς, καὶ ὄντας ἡμᾶς νεκροὺς τοῖς παραπτώμασι συνεζωοποίησε τῷ Χριστῷ· χάριτί ἐστε σεσωσμένοι...». στιχ. (4-5)

Για να καταδείξει ο Παύλος τη σημασία της σωτηρίας που πραγματοποίησε ο Θεός, υπογραμμίζει την προγενέστερη κατάσταση των Εφεσίων, που ήσαν «…νεκροί…» εξαιτίας των παραπτωμάτων και των αμαρτιών, γιατί έζησαν μέσα στις επιθυμίες της σάρκας και ήταν «…εκ φύσεως παιδιά οργής…». Την κατάσταση αυτή μετέβαλε το σχέδιο της θείας Οικονομίας, η ενανθρώπηση του Λόγου του Θεού.

Αν και οι άνθρωποι ζούσαν με τρόπο που θα έπρεπε να προκαλεί την οργή του Θεού, εκείνος τους δείχνει το άπειρο έλεός και τη θεία αγάπη Του.

Σε τι συνιστάται το έργο της σωτηρίας;

Ο Παύλος μας το παρουσιάζει εδώ ως ζωοποίηση των ανθρώπων με το Χριστό. Ο Χριστός μας προσλαμβάνοντας την ανθρώπινη φύση μας, μετέβαλε τη νεκρότητα μας σε ζωή. Φύτεψε μέσα μας το σπέρμα μιας καινούριας ζωής. Μας μετέδωσε το πλήρωμα της δικής του ζωής.  

«…Χάριτί ἐστε σεσωσμένοι…». Η πρόταση αυτή είναι παρενθετική, θα την επαναλάβει και πιο κάτω. Ο Παύλος επιθυμεί να συνειδητοποιήσουν ότι αυτή είναι έργο της θείας Χάρης, δωρεά του Θεού και ΟΧΙ καρπός της δικής τους προσπάθειας.

«...καὶ συνήγειρε καὶ συνεκάθισεν ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ…» στιχ. 6

Η σωτηρία των ανθρώπων έχει συντελεστεί, απομένει ο καθένας να την οικειωθεί προσωπικά, να γίνει μέτοχος και ο ίδιος της θείας δωρεάς.

Ο Θεός Πατέρας ανέστησε τον Χριστό ως προς την ανθρώπινη φύση Του. Επειδή όμως ο Χριστός είναι «απαρχή» και κεφαλή δική μας, άρα κι εμείς έχουμε αναστηθεί μαζί μ’ Εκείνον. Το «εκάθισε» τον Χριστό στα δεξιά Του, αυτό συνεπάγει πως συνεκάθισε κι όλους εμάς που αποτελούμε το σώμα Του.

Είναι αφάνταστα μεγάλη η τιμή που μας επιφυλάσσει η αγαθότητα του Θεού ν’ αναδειχθούμε συμπάρεδροι του μονογενούς Υιού Του. «…Το να καθίσουμε στα δεξιά…», είναι απόδειξη τιμής που ξεπερνά κάθε άλλη τιμή και μετά απ’ αυτήν άλλη δεν υπάρχει, όπως μας διαμηνύει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

Η σωτηρία αποτελεί ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός, ωστόσο, όσο διαρκεί η παρούσα ζωή, οι χριστιανοί έχουμε απλώς τον «αρραβώνα της κληρονομίας ημών» Εφε. (1, 14) και ζούμε την απαρχή της απολυτρώσεως. Η νίκη του χριστιανικού αγώνα που τελείται στην παρούσα ζωή, είναι αυτή που μας εξασφαλίζει τη μετοχή στην αιώνια δόξα! «…῾Ο νικῶν, δώσω αὐτῷ καθίσαι μετ᾿ ἐμοῦ ἐν τῷ θρόνῳ μου, ὡς κἀγὼ ἐνίκησα καὶ ἐκάθισα μετὰ τοῦ πατρός μου ἐν τῷ θρόνῳ αὐτοῦ…» Αποκ. (3, 21).   

«...ἵνα ἐνδείξηται ἐν τοῖς αἰῶσι τοῖς ἐπερχομένοις τὸν ὑπερβάλλοντα πλοῦτον τῆς χάριτος αὐτοῦ ἐν χρηστότητι ἐφ᾿ ἡμᾶς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ...». στιχ. 7

 Εδώ ο Παύλος προσδιορίζει τον σκοπό της θείας Οικονομίας. Ο Θεός πραγματοποιεί τη σωτηρία των ανθρώπων για να δείξει στον μέλλοντα αιώνα τον ανέκφραστο πλούτο της χάριτος Του. Το άπειρο έλεος του Κυρίου θα γνωρίσουμε εξ ολοκλήρου και θα εκτιμήσουμε στη διάρκεια της μέλλουσας ζωής, γιατί τώρα οι πιστοί τα βλέπουν «…δι εσόπτρου εν αινίγματι…» Α’ Κορ. (13, 12)

«…Τῇ γὰρ χάριτί ἐστε σεσωσμένοι διὰ τῆς πίστεως· καὶ τοῦτο οὐκ ἐξ ὑμῶν, Θεοῦ τὸ δῶρον…» στιχ. 8

Αυτό το οποίο παρενθετικά επισήμανε νωρίτερα ο απόστολος, το ξανατονίζει επαναλαμβάνοντάς το. Αποτελεί μια από τις βασικότερες αλήθειες της πίστεώς μας, ότι η σωτηρία μας δεν είναι αποτέλεσμα των αγαθών έργων της αρετής μας, αλλά δωρεά και χάρισμα του Θεού.

Απαιτείται φυσικά από την πλευρά μας να πιστέψουμε. Είναι απαραίτητη η πίστη ως έκφραση και ανταπόκριση της ελεύθερης βούλησής μας. Αν δεν το θέλουμε, ο Θεός δεν μας σώζει παραβιάζοντας το αυτεξούσιο μας, που συνιστά ένα από τα μεγαλύτερα δώρα με τα οποία μας έχει προικίσει. Η πίστη πάραυτα δεν είναι μέσο της σωτηρίας, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος οικειώνεται τη σωτηρία που προσφέρει κατά χάρη ο Θεός.

Εν κατακλείδι το να πιστέψουμε και το να σωθούμε δια της πίστεως, ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ είναι δώρα Θεού!!!

«…οὐκ ἐξ ἔργων, ἵνα μή τις καυχήσηται…» στιχ. 9

Τα έργα των ανθρώπων αποτελούν αιτία εγωκεντρικής καυχήσεως και κάνουν τον άνθρωπο να εγκλωβίζεται στον εαυτό του, απομακρυνόμενος από την πραγματική πηγή της σωτηρίας.

Φυσικά ο Θεός δεν αποστράφηκε τους ανθρώπους όσοι τηρούσαν το θέλημά Του και είχαν αγαθά έργα. Ο Θεός αποστρέφεται αυτούς που τα έργα τους είναι πονηρά, ζουν διεφθαρμένα και παραμένουν αμετανόητοι.

«…Αὐτοῦ γάρ ἐσμεν ποίημα, κτισθέντες ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ ἐπὶ ἔργοις ἀγαθοῖς, οἷς προητοίμασεν ὁ Θεὸς ἵνα ἐν αὐτοῖς περιπατήσωμεν…» στιχ. 10

Η πρώτη δημιουργία του ανθρώπου και η ανακαίνιση του δια του Χριστού υπήρξε έργο του Θεού. Είμαστε «ποιήματα» του Θεού. Εκείνος είναι ο αίτιος της φυσικής υπάρξεώς μας, Εκείνος μας ανέπλασε και μας αναγέννησε.

Ο θεός δημιουργεί και ανακαινίζει τον άνθρωπο «επί έργοις αγαθοίς», για να εργάζεται το αγαθό και να εκπληρώνει το θέλημά Του. Τα αγαθά έργα είναι φυσική συνέχεια της ανακαινίσεώς μας.

Η έννοια του «…περιπατήσωμεν…» είναι πως καθόλην τη διάρκεια της ζωής μας, ο σκοπός θα είναι να πράττουμε το αγαθό και να επιδιώκουμε την αρετή. Η σωτηρία δεν είναι στατική κατάσταση, αλλά δυναμική πορεία. Μια πορεία που αρχίζει από το βάπτισμα και καταλήγει στη βασιλεία του Θεού.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

«…Χάριτι έστε σεσωσμένοι…»! Η σωτηρία είναι δώρο του Θεού, όχι κατόρθωμα δικό μας. Κανένας δεν μπορεί να ελπίζει πως θα σωθεί με τα έργα του και την αρετή του. Μοναδικός σωτήρας των ανθρώπων είναι ο Ιησούς Χριστός. Εκείνος μας χάρισε τη ζωή Του, ανακαινίζοντας τη φθαρμένη φύση μας, Εκείνος μας ανέστησε από την πτώση και την εξαθλίωσή μας.

Στη σωτηρία, ο άνθρωπος μετέχει δια της πίστεως. Ούτε χωρίς τη χάρη Θεού, μα ούτε χωρίς την πίστη σωζόμαστε.

Είναι σαν το εξής παράδειγμα. Μας περιβάλλει το φως (η χάρης του Θεού) αλλά είναι επιλογή μας αν θα μείνουμε στο φως ή προτιμήσουμε το σκοτάδι. Αλλά και περιβαλλόμενος από το φως πρέπει ν’ ανοίξω τα μάτια μου (δηλ. να πιστέψω), για να δω τη χαρά που με περιβάλλει. Διαφορετικά αν δεν ανοίξω τα μάτια μου (δηλ. δεν πιστέψω), σημαίνει πως δεν αφήνω τη χάρη του Θεού να με οδηγήσει στη σωτηρία μου και βαδίζω στα τυφλά παρότι γύρω μου απορρέει άφθονο το έλεος της θείας Χάριτος.

Η σωτηρία μας εξαρτάται από τα καλά μας έργα αλλά μόνο από τη χάρη του Θεού, στην οποία οφείλουμε να πιστέψουμε και να τη δεχτούμε. Όμως, ως καρπός της πίστεώς μας, τα καλά έργα είναι αναγκαία. Εδώ πρέπει να προσέξουμε να μην εργαζόμαστε ένα μόνο έργο, αλλά όλα. Όπως ακριβώς έχουμε 5 αισθήσεις, και πρέπει όλες σωστά να τις χρησιμοποιούμε, έτσι πρέπει να εργαζόμαστε και όλες τις αρετές. Διότι δεν αρκεί μια μόνο αρετή για να μας παραστήσει με παρρησία μπροστά στο βήμα του Χριστού, αλλά χρειαζόμαστε πολλές και κάθε είδους. Γένοιτο.