43. Κυριακή ΚΕ' Επιστολών, Εφεσ. (4, 1-7)

Εφε. (4, 1-7)

«…Ἀδελφοί, παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς ἐγὼ ὁ δέσμιος ἐν Κυρίῳ ἀξίως περιπατῆσαι τῆς κλήσεως ἧς ἐκλήθητε, μετὰ πάσης ταπεινοφροσύνης καὶ πρᾳότητος, μετὰ μακροθυμίας, ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ, σπουδάζοντες τηρεῖν τὴν ἑνότητα τοῦ Πνεύματος ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης. ἓν σῶμα καὶ ἓν Πνεῦμα, καθὼς καὶ ἐκλήθητε ἐν μιᾷ ἐλπίδι τῆς κλήσεως ὑμῶν·εἷς Κύριος, μία πίστις, ἓν βάπτισμα· εἷς Θεὸς καὶ πατὴρ πάντων, ὁ ἐπὶ πάντων, καὶ διὰ πάντων, καὶ ἐν πᾶσιν ἡμῖν. Ἑνὶ δὲ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ...».

ΑΝΑΛΥΣΗ

 

Το παρόν ανάγνωσμα της παρούσας Κυριακής υπογραμμίζει την ανάγκη της ενότητας της Εκκλησίας και υποδεικνύει στους πιστούς τρόπους ζωής και συμπεριφοράς του ενός προς τον άλλον, οι οποίοι συντείνουν στη διατήρηση και αύξηση της ενότητας μεταξύ τους.  

                                                                   

«...Ἀδελφοί, παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς ἐγὼ ὁ δέσμιος ἐν Κυρίῳ ἀξίως περιπατῆσαι τῆς κλήσεως ἧς ἐκλήθητε...». στιχ. 1

Αυτό που συνιστά ο απόστολος προς τους Εφεσίους είναι «…αξίως περιπατήσαι της κλήσεως…», μιας κλήσεως στην οποία έχουμε προσκληθεί από τον Θεό «…ης εκλήθητε…».

Η σταθερή και συνεπής κατά Χριστόν ζωή είναι το «…περιπατείν αξίως της κλήσεως…», το οποίο αποτελεί κοινή υποχρέωση όλων των πιστών έναντι του Θεού Πατρός.

Επιμέρους χαρακτηριστικά γνωρίσματα του «…περιπατείν αξίως της κλήσεως…», είναι η ταπεινοφροσύνη, η πραότητα, η μακροθυμία και η ανοχή των αδερφών εν αγάπη, τα οποία απαριθμεί ο Παύλος στον επόμενο στίχο.

«...μετὰ πάσης ταπεινοφροσύνης καὶ πρᾳότητος, μετὰ μακροθυμίας, ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ...». στιχ. 2

1. «…Μετά πάσης ταπεινοφροσύνης…». Η ταπεινοφροσύνη αποτελεί κορυφαία αρετή της εν Χριστώ ζωής, «…το θεμέλιο κάθε αρετής…» κατά τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη.
2. Η «Πραότης» είναι ο πιστός να μην οργίζεται αλλά να παραμένει γαλήνιος και ήρεμος.
3. Μακροθυμία είναι η μεγαλοψυχία. Μακρόθυμος είναι ο άνθρωπος που είναι επιεικής, αυτός που συγκρατεί την οργή του και δεν παρασύρεται γρήγορα στο να εκδικηθεί τον άλλο. Μακροθυμώντας έναντι των αδερφών μας, μιμούμαστε τη μακροθυμία του Θεού απέναντι στον κόσμο. Πώς μπορούμε να είμαστε τώρα ανεκτικοί προς τους αδερφούς μας;
4.  «…Έν αγάπη…»!!! Όπου υπάρχει αγάπη τα πάντα είναι ανεκτά. Η εν Χριστώ αληθινή και ειλικρινής αγάπη μας δίνει τη δύναμη να δείχνουμε ανοχή και υπομονή μπροστά στις αδυναμίες και την κακή συμπεριφορά των αδερφών μας.

«...Σπουδάζοντες τηρεῖν τὴν ἑνότητα τοῦ Πνεύματος ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης…» στιχ. 3

Η «…ενότης του Πνεύματος…» είναι η ενότητα του σώματος της Εκκλησίας, η ενότητα των πιστών, η οποία αποτελεί κατά βάσιν έργο και δωρεά του αγίου Πνεύματος.

Την ενότητα όμως τραυματίζουν οι αιρέσεις, τα σχίσματα, οι διαιρέσεις που προκαλούν οι αμαρτίες των ανθρώπων. Γι’ αυτό και ο απόστολος προτρέπει να δείξουμε «…σπουδή…», δηλαδή να αγωνιζόμαστε και να προσπαθούμε να διατηρήσουμε την ενότητα του εκκλησιαστικού σώματος.

Η ενότητα της Εκκλησίας επιτυγχάνεται «…εν τω συνδέσμω της ειρήνης…». Η ειρήνη είναι η δύναμη που κατ’ εξοχή καλλιεργεί και διασφαλίζει την ενότητα των πιστών. Όταν οι χριστιανοί ζουν ενωμένοι με το δεσμό της εν Χριστώ αγάπης και ειρήνης, τότε εύκολα αποκρούουν καθετί που τους διχάζει και διαταράσσει την ενότητα που απεργάζεται η παρουσία του αγίου Πνεύματος μέσα στην Εκκλησία.

«...ἓν σῶμα καὶ ἓν Πνεῦμα, καθὼς καὶ ἐκλήθητε ἐν μιᾷ ἐλπίδι τῆς κλήσεως ὑμῶν...». στιχ. 4

Η Εκκλησία αποτελεί το σώμα το Χριστού και όλοι οι εις Χριστόν πιστεύσαντες, είμαστε μέλη αυτού του σώματος. Ανήκοντας οι χριστιανοί στο ένα σώμα της Εκκλησίας, είμαστε σε κοινωνία και αδιάσπαστη ενότητα τόσο με το Χριστό που είναι η κεφαλή του σώματος όσο και με τους αδελφούς μας με τους οποίους συγκροτούμε ως μέλη το ένα εκκλησιαστικό σώμα.

Η Εκκλησία είναι «εν (ΕΝΑ) σώμα» γιατί τη συνέχει και τη ζωογονεί το «εν (ΕΝΑ) Πνεύμα», το Πνεύμα το άγιο του Θεού. Ποια είναι αυτή η ελπίς της κλήσεως την οποία αναφέρει ο απόστολος;

Είναι η ελπίδα της αναστάσεως και της βασιλείας του Θεού. Η ανάσταση των νεκρών αποτελεί την κοινή προσδοκία όλων μας. Η είσοδος μας στη βασιλεία του Θεού, «…την ητοιμασμένην από καταβολής κόσμου…», συνιστά την «ζώσαν ελπίδα» την «επικείμενην ημίν εν τοις ουρανοίς».

«…εἷς Κύριος, μία πίστις, ἓν βάπτισμα…» στιχ. 5

Σ τον προηγούμενο στίχο ο απόστολος μας τόνισε πως συνιστάται η ενότητα της Εκκλησίας. Στον παρόν στίχο μας τονίζει την πηγή αυτής της ενότητας, «…εἷς Κύριος, μία πίστις, ἓν βάπτισμα…». Η Εκκλησία μας αναγνωρίζει ΕΝΑ Κύριο, τον Ιησού Χριστό, ο οποίος είναι η πηγή της ενότητας της. Κ Κυριότητα του Χριστού είναι καθολική και απόλυτη, διότι αυτός είναι ο Λυτρωτής και Σωτήρας όλων μας.

«…εἷς Θεὸς καὶ πατὴρ πάντων, ὁ ἐπὶ πάντων, καὶ διὰ πάντων, καὶ ἐν πᾶσιν ἡμῖν…» στιχ. 6

Συνεχίζοντας ο απόστολος την αναφορά του στην ενότητα της Εκκλησίας, προσθέτει ότι η πηγή αυτής της ενότητας είναι ο ένας Θεός και Πατέρας όλων. Το «επι παντων» αυτό ενδεικνύει ότι είναι επάνω απ’ όλους. Τέλος είναι και «εν πάσιν ημίν» δηλ. κατοικεί σε όλους μας.

«…Ἑνὶ δὲ ἑκάστῳ ἡμῶν ἐδόθη ἡ χάρις κατὰ τὸ μέτρον τῆς δωρεᾶς τοῦ Χριστοῦ…» στιχ. 7

Η ποικιλία των χαρισμάτων που δίνει ο Θεός στους πιστούς με σκοπό την οικοδομή ολόκληρης της Εκκλησίας αποτελεί ένα ακόμη παράγοντα που συνεργεί στην εκκλησιαστική ενότητα. «Η χάρις» που δίδεται «ένι εκάστω», δηλ. στον κάθε πιστό-μέλος της Εκκλησίας ξεχωριστά, είναι τα ποίκιλα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος.

Τα χαρίσματα δεν δίνονται αυθαίρετα και τυχαία, αλλά κατά το «μέτρον της δωρεάς του Χριστού», δηλ. σύμφωνα με το μέτρο που χρησιμοποιεί ο Χριστός στη διανομή τους. Προσερχόμενα όλα τα χαρίσματα από μια πηγή, τον Χριστό, αποσκοπούν, όπως αναφέρει πιο κάτω ο Απόστολος, «εις οικοδομήν του σώματος του Χριστού».

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

«…Ανεχόμενοι αλλήλων εν αγάπη…»! Η ανοχή ως στάση και συμπεριφορά απέναντι στους γύρω μας, αποτελεί μια σημαντική παράμετρο του χριστιανικού ήθους, της χριστιανικής μας κλήσεως για την οποία μίλησε ο απόστολος στο παρόν ανάγνωσμα.

Πιστεύουμε στον ένα Κύριο και Θεό ημών, ανήκουμε στο ένα σώμα της Εκκλησίας και εμφορούμαστε από την ίδια ελπίδα, εκμεταλλευόμενοι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μας δώρισε στον καθένα μας ξεχωριστά ο Κύριος. Έχοντας ο καθένας μας ξεχωριστούς χαρακτήρες, πεποιθήσεις, αντιλήψεις πρέπει ν’ αξιώσουμε να ζούμε αρμονικά και ειρηνικά αναμεταξύ μας και αυτό πετυχαίνετε φερόμενοι με ανεκτικότητα. Σεβόμενοι την προσωπικότητα και τις επιθυμίες των άλλων, στοιχεία τα οποία έχουν και διαφέρουν από μας. Πρέπει να δείχνουμε κατανόηση και υπομονή στις όποιες ανθρώπινες ατέλειες και αδυναμίες σκεφτόμενοι και φειδόμενοι και τα δικά μας λάθη.

Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε μόνο αν έχουμε αγάπη για τους άλλους. Η ανοχή πηγάζει από την αγάπη, την κορυφαία αυτή χριστιανική αρετή. Μόνο αν αγαπούμε ειλικρινά κάποιον, μπορούμε να φερόμαστε κατά τρόπο ανυπόκριτο και ανεκτικό απέναντί του.

Ως αδύνατοι και συχνά εμπίπτοντες στην αμαρτία καταφεύγουμε συχνά πυκνά με ταπείνωση στη μακροθυμία, την ανοχή και το έλεος του Θεού. Όμως δεν δικαιούμαστε να έχουμε μερίδιο σ’ αυτήν την μακροθυμία του Θεού αν κι εμείς δεν ανεχόμαστε τις αδυναμίες και τις ατέλειες των άλλων. Μόνο αυτός που ανέχεται τον άλλο «εν αγάπη» μπορεί να ελπίζει κι ο ίδιος στην ανοχή του Θεού. Γένοιτο.

42. Απόστολος Κυριακής ΚΔ΄– Εφεσ. (2, 14 – 22)

Εφεσ. (2, 14 – 22)

«…Ἀδελφοί, Χριστός εστίν η ειρήνη ημών, ο ποιήσας τα αμφότερα έν και το μεσότοιχον του φραγμού λύσας, την έχθραν, εν τη σαρκί αυτού τον νόμον των εντολών εν δόγμασι καταργήσας, ίνα τους δύο κτίση εν εαυτώ εις ένα καινόν άνθρωπον, ποιών ειρήνην, και αποκαταλλάξη τους αμφοτέρους εν ενί σώματι τω Θεώ δια του σταυρού, αποκτείνας την έχθραν εν αυτώ• και ελθών, ευηγγελίσατο ειρήνην υμίν, τοις μακράν και τοις εγγύς, ότι δι’ αυτού έχομεν την προσαγωγήν οι αμφότεροι εν ενί Πνεύματι προς τον πατέρα. Άρα ούν ουκέτι εστέ ξένοι και πάροικοι, αλλά συμπολίται των αγίων και οικείοι του Θεού, εποικοδομηθέντες επι τω θεμελίω των αποστόλων και προφητών, όντος ακρογωνιαίου αυτού Ιησού Χριστού, εν ώ πάσα η οικοδομή συναρμολογουμένη αύξει εις ναόν άγιον εν Κυρίω• εν ώ και υμείς συνοικοδομείσθε εις κατοικητήριον του Θεού εν Πνεύματι...».

ΑΝΑΛΥΣΗ

Το έργο που πραγματοποίησε ο Ιησούς Χριστός, υπήρξε κατ’ εξοχήν έργο ειρήνης και ενοποίησης. Ο Κύριος ειρήνευσε τους ανθρώπους με το Θεό. Συμφιλιωμένοι με το Θεό, ειρηνεύουμε και με τους άλλους ανθρώπους, αφού μαζί τους ενωθήκαμε με μια αδιάρρηκτη ενότητα και κοινωνία χάρη στο απολυτρωτικό έργο του Κυρίου.

Η πίστη και η εμπειρία αυτή του αποστόλου Παύλου, αποτυπώνεται και στο παρόν αποστολικό ανάγνωσμα. Μας βεβαιώνει πως δια του προσώπου και του έργου του Χριστού επιτεύχθηκε μια θαυμαστή ενότητα των εθνών και των Ιουδαίων. Καθετί που τους χώριζε παραμερίστηκε. Ανάμεσα τους εγκαθιδρύθηκε μια καινούρια σχέση, μια σχέση ειρήνης και ενότητας του Χριστού. Όλοι οι Ιουδαίοι και οι Εθνικοί, που έγιναν μέτοχοι της εν Χριστώ σωτηρίας, αποτελούν τα μέλη της μιας Εκκλησίας και συναπαρτίζουν τον «…ναόν άγιον εν Κυρίω…».

«...Ἀδελφοί, Χριστός εστίν η ειρήνη ημών, ο ποιήσας τα αμφότερα έν και το μεσότοιχον του φραγμού λύσας, την έχθραν, εν τη σαρκί αυτού...». στιχ. 14

Ο Χριστός δεν είναι απλώς ο ειρηνοποιός. Είναι «…η ειρήνη ημών…», όπως και η «…η ζωή ημών…» Κολ. (3, 4). Ο Χριστός μας με το απολυτρωτικό του έργο ειρήνευσε και συμφιλίωσε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Έκανε τα «…αμφότερα εν…», δηλ. ένωσε τους Ιουδαίους με τους Εθνικούς, τους αλλόθρησκους με τους πιστούς, αφού πρώτα κατέλυσε το «…μεσότοιχον του φραγμού…».

Το «…μεσότοιχον του φραγμού…» είναι ο παλαιός νόμος, του οποίου οι διατάξεις σαν άλλος φράκτης περιχαράκωνε και διαχώριζε τους Ιουδαίους από τους Εθνικούς. 

Ο Χριστός γκρέμισε «…μεσότοιχον του φραγμού…» «…εν τη σαρκί αυτού…». Η φράση αυτή σημαίνει τον σταυρικό θάνατο του Χριστού, με τον οποίο θανατώθηκε η έχθρα και πραγματοποιήθηκε η καταλλαγή αμφοτέρων, Ιουδαίων και Εθνικών, με τον Θεό.

«...τον νόμον των εντολών εν δόγμασι καταργήσας, ίνα τους δύο κτίση εν εαυτώ εις ένα καινόν άνθρωπον, ποιών ειρήνην…» στιχ. 15

Ο Χριστός καταλύοντας την έχθρα και καταργώντας τις εντολές του Νόμου, προχωρεί στη δημιουργία της «καινής κτίσεως». Ο Χριστός είναι ο κατ’ εξοχή «καινός άνθρωπος», η πραγματική εικόνα του Θεού, το πρότυπο και η απαρχή της καινούργιας ανθρωπότητας. «…Ποιών ειρήνη…». Ο Χριστός με το απολυτρωτικό του έργο έφερε την ειρήνη στους ανθρώπους, «προς το Θεό και προς αλλήλους», καθώς παρατηρεί ο ιερός Χρυσόστομος.

«...και αποκαταλλάξη τους αμφοτέρους εν ενί σώματι τω Θεώ δια του σταυρού, αποκτείνας την έχθραν εν αυτώ...». στιχ. 16

Το ρήμα αποκαταλλάσσω σημαίνει συμφιλιώνω. Η συμφιλίωση αμφοτέρων, όχι μόνο μεταξύ τους αλλά και με το Θεό, γίνεται «εν σώματι», δηλ. δια του σταυρικού θανάτου του Χριστού. Ο εν Χριστώ καινός άνθρωπος πραγματοποιείται μόνο μέσα στην Εκκλησία. Η Εκκλησία, σώμα του Χριστού και κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος, αποτελεί το μυστικό εργαστήρι στο οποίο συντελείται η καταλλαγή των ανθρώπων με το Θεό.

«…και ελθών, ευηγγελίσατο ειρήνην υμίν, τοις μακράν και τοις εγγύς…» στιχ. 17

Το χαρμόσυνο μήνυμα της ειρήνης του Χριστού απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους «…τοις μακράν και τοις εγγύς…». Οι «μακράν» υπονοεί τους Εθνικούς, ως ξένοι της λαβούσας διαθήκης, ενώ οι «οι εγγύς» είναι οι Ιουδαίοι ως γενόμενοι λαός του Θεού και λάβοντες το νόμο.  

«…ότι δι’ αυτού έχομεν την προσαγωγήν οι αμφότεροι εν ενί Πνεύματι προς τον πατέρα…» στιχ. 18

Η συμφιλίωση και η ειρήνευση που μας χαρίζει ο Χριστός μας επιτρέπει να πλησιάσουμε το Θεό Πατέρα. Προσαγωγή σημαίνει πλησίασμα, προσέγγιση, δυνατότητα επαφής και κοινωνίας. Άλλωστε ο Κύριος μας το έχει πει «…οὐδεὶς ἔρχεται πρὸς τὸν πατέρα εἰ μὴ δι᾿ ἐμοῦ…». Η προσαγωγή μας στο Θεό Πατέρα γίνεται και «…εν Πνεύματι…». Επιτελείται τόσο δια Χριστού όσο και δια του Αγίου Πνεύματος. Το Άγιο Πνεύμα συγκροτεί την Εκκλησία σ’ ένα σώμα, το σώμα του Χριστού, μέσα στο οποίο συνεχίζεται το έργο της καταλλαγής των ανθρώπων και επιτυγχάνεται η προσαγωγή τους στο Θεό Πατέρα.

Στο  έργο της εν Χριστώ καταλλαγής και της ενοποίησης των ανθρώπων στο ένα σώμα της Εκκλησίας συμμετέχουν και τα τρία θεία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος.

«…Άρα ούν ουκέτι εστέ ξένοι και πάροικοι, αλλά συμπολίται των αγίων και οικείοι του Θεού…» στιχ. 19

Οι χριστιανοί που προέρχονται από τις τάξεις των Εθνικών, την στιγμή που γίνονται όλοι ένα σώμα, αυτό της αγίας Εκκλησίας, δεν είναι «ξένοι και πάροικοι». «Ξένος» είναι ο αλλοδαπός, αυτός που δεν έχει τα δικαιώματα του πολίτη μιας χώρας ή μιας πόλης όπου κατοικεί προσωρινά. Ενώ «πάροικος» σε αντιδιαστολή με το «ξένο», είναι αυτός που γίνεται δεκτός ως κάτοικος ενός τόπου, αλλά δεν απολαμβάνει πλήρως τα δικαιώματα του πολίτη. 

Τώρα είναι «συμπολίται των αγίων και οικείοι του Θεού». Άγιοι είναι όλοι οι βαπτισμένοι χριστιανοί, που συναποτελούν το νέο λαό του Θεού.   

«…εποικοδομηθέντες επι τω θεμελίω των αποστόλων και προφητών, όντος ακρογωνιαίου αυτού Ιησού Χριστού…» στιχ. (20)

Εδώ ο απόστολος προσφεύγει στην εικόνα της οικοδομής, για να δείξει την ένταξη των χριστιανών στο σώμα της Εκκλησίας.

Οι Εθνικοί, που προσήλθαν στην καινούρια πίστη, χτίστηκαν («…εποικοδομηθέντες…») σαν άλλοι λίθοι, λίθοι ζώντες, στην  πνευματική οικοδομή της Εκκλησίας.

Οι απόστολοι και οι προφήτες, είναι το θεμέλιο αυτής της οικοδομής. Πίστεψαν πρώτοι και ετέθησαν πριν από όλους στην οικοδομή της Εκκλησίας. Ο λόγος τους, οι διδασκαλίες τους, το κήρυγμα τους, υπήρξε σημείο αναφοράς στη διάδοση της Ιεράς μας Παράδοσης και στη διασφάλιση της ιεράς παρακαταθήκης.

Ο Κύριος Ιησούς Χριστός και Θεός ημών, αποτελεί τον «…ακρογωνιαίο λίθο…» αυτής της οικοδομής. Ακρογωνιαίος λέγεται ο γωνιακός λίθος, το αγκωνάρι, που τοποθετείται στο κατώτερο σημείο συνάντηση δύο τοίχων, ώστε να τους ενώνει και να τους συγκρατεί και έτσι να στηρίζει ολόκληρο το οικοδόμημα. Εδώ ο απόστολος θέλει να μας τονίσει πως ο Χριστός, ως ακρογωνιαίος λίθος, ενώνει και συγκρατεί Εθνικούς και Ιουδαίους μέσα στην οικοδομή της Εκκλησίας.

«…εν ώ πάσα η οικοδομή συναρμολογουμένη αύξει εις ναόν άγιον εν Κυρίω…» στιχ. (21)

Η οικοδομή της Εκκλησίας θεμελιώνεται και στηρίζεται πάνω στον Χριστό «…εν ώ…». Εδώ ο απόστολος θέλει να εκφράσει τη συμπαγή και στερεή ενότητα της Εκκλησίας.

Το ρήμα «…αυξείν…» σε ενεστώτα χρόνο εκφράζει τη δυναμική πορεία της Εκκλησίας μέσα στον κόσμο προκειμένου να επιτύχει τον προορισμό της, να καταστεί  «…ναός άγιος εν Κυρίω…».

«…εν ώ και υμείς συνοικοδομείσθε εις κατοικητήριον του Θεού εν Πνεύματι…» στιχ. (22)

Οι πιστοί με την ενότητα που καλλιεργούν και την αγιότητα που επιδιώκουν ν’ αυξήσουν, αναδεικνύονται «ναός άγιος» και «κατοικητήριον»  στο οποίο κατοικεί ο Θεός.

Το «εν Πνεύματι» κατά τον άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο, σημαίνει «…την αρχιτεκτονία του Πνεύματος…». Στην οικοδομή της Εκκλησίας «…εις ναόν άγιον εν Κυρίω…», και στη «…συνοικοδόμηση…»  των πιστών, «…εις κατοικητήριον του Θεού…», είναι παρόν και ενεργεί και το Άγιο Πνεύμα.  

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

«…Χριστός εστίν η ειρήνη ημών…». Ο Χριστός μας είναι η αστείρευτη πηγή της ειρήνης. Είναι η ειρήνη όχι μόνο των χριστιανών, αλλά ολόκληρου του κόσμου. Με το αίμα της σταυρικής θυσίας Του, ειρηνοποίησε τα πάντα, «…δι᾿ αὐτοῦ εἴτε τὰ ἐπὶ τῆς γῆς εἴτε τὰ ἐν τοῖς οὐρανοῖς…» Κολ. (1, 20)

Ο Χριστός, συμφιλιώνοντάς μας με το Θεό και Πατέρα μας, ταυτόχρονα μας ενώνει και μεταξύ μας και ανακαινίζοντάς μας δημιουργεί μια νέα ανθρωπότητα. Συγκροτεί απ’ όλους μας ένα σώμα, το σώμα της Εκκλησίας, του οποίου Εκείνος είναι η κεφαλή. Μας εντάσσει ως «λίθους ζώντας» στη μια οικοδομή της Εκκλησίας, της οποίας ο Ίδιος είναι ο ακρογωνιαίος λίθος.

Η ενότητα με το Χριστό και η ένταξή μας στο χώρο της Εκκλησίας, μας χαρίζει το πολύτιμο δώρο της ειρήνης. Η ειρήνη του Θεού βασιλεύει στις καρδιές μας όταν παραμένουμε σε κοινωνία με το Χριστό. Και όταν στις καρδιές μας ενοικεί η ειρήνη του Θεού, είναι αυτή πως αυτή θα ακτινοβολεί και στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους.

Ο απ. Παύλος συναριθμεί την ειρήνη στους καρπούς του Αγίου Πνεύματος. Όσοι οι πιστοί αγωνιζόμαστε να γίνουμε «κατοικητήριον του Θεού εν Πνεύματι», τόσο και η ειρήνη του Χριστού θα κατοικεί και θα κατευθύνει τις καρδιές μας.

Ας αγωνιστούμε λοιπόν σ’ αυτήν την πρόσκαιρη ζωή, με όλο μας το είναι, με όλο μας τη δύναμη, ώστε η αγάπη του Θεού να βρει πρόσφορο έδαφος και να λάμψει στις καρδιές μας, και φωτισμένοι από την αγάπη Του, να μπορέσουμε να και εμείς ν’ αγαπήσουμε όπως Αυτός μας αγάπησε. Γένοιτο.

41. Απόστολος Κυριακής ΚΓ΄– Εφεσίους (2, 4 – 10)

Εφεσίους (2, 4 – 10)

«…Ἀδελφοί, ὁ δὲ Θεὸς πλούσιος ὢν ἐν ἐλέει, διὰ τὴν πολλὴν ἀγάπην αὐτοῦ ἣν ἠγάπησεν ἡμᾶς, καὶ ὄντας ἡμᾶς νεκροὺς τοῖς παραπτώμασι συνεζωοποίησε τῷ Χριστῷ· χάριτί ἐστε σεσωσμένοι· καὶ συνήγειρε καὶ συνεκάθισεν ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ἵνα ἐνδείξηται ἐν τοῖς αἰῶσι τοῖς ἐπερχομένοις τὸν ὑπερβάλλοντα πλοῦτον τῆς χάριτος αὐτοῦ ἐν χρηστότητι ἐφ᾿ ἡμᾶς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Τῇ γὰρ χάριτί ἐστε σεσωσμένοι διὰ τῆς πίστεως· καὶ τοῦτο οὐκ ἐξ ὑμῶν, Θεοῦ τὸ δῶρον, οὐκ ἐξ ἔργων, ἵνα μή τις καυχήσηται. Αὐτοῦ γάρ ἐσμεν ποίημα, κτισθέντες ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ ἐπὶ ἔργοις ἀγαθοῖς, οἷς προητοίμασεν ὁ Θεὸς ἵνα ἐν αὐτοῖς περιπατήσωμεν...».

ΑΝΑΛΥΣΗ

Η Έφεσος ήταν μια από τις μεγαλύτερες και λαμπρότερες πόλεις της ανατολικής Μεσογείου και η πιο ξακουστή πόλη των παραλίων της Μικράς Ασίας. Ο Παύλος παρέμεινε στην Έφεσο για 3 χρόνια κατά τη διάρκεια της 3^ης περιοδίας του, κατά την οποία θεμελιώθηκε και αναπτύχτηκε η χριστιανική κοινότητα της πόλεως.

Η σημερινή αποστολική περικοπή κινείται στο ύφος της επιστολής Παύλου προς Εφεσίους. Το κεντρικό θέμα της επιστολής είναι η ενότητα και η δόξα της Εκκλησίας, που είναι το σώμα του Χριστού. Στο σώμα της Εκκλησίας πραγματοποιείται η προ αιώνια βουλή του Θεού για τον κόσμο και την ανθρωπότητα. Ο απόστολος εξαίρει το γεγονός της σωτηρίας εν Χριστώ, αποκαλύπτοντας τον πρωταρχικό ρόλο της θείας χάριτος στην πραγματοποίηση αυτής της σωτηρίας.  

«...Ἀδελφοί, ὁ δὲ Θεὸς πλούσιος ὢν ἐν ἐλέει, διὰ τὴν πολλὴν ἀγάπην αὐτοῦ ἣν ἠγάπησεν ἡμᾶς, καὶ ὄντας ἡμᾶς νεκροὺς τοῖς παραπτώμασι συνεζωοποίησε τῷ Χριστῷ· χάριτί ἐστε σεσωσμένοι...». στιχ. (4-5)

Για να καταδείξει ο Παύλος τη σημασία της σωτηρίας που πραγματοποίησε ο Θεός, υπογραμμίζει την προγενέστερη κατάσταση των Εφεσίων, που ήσαν «…νεκροί…» εξαιτίας των παραπτωμάτων και των αμαρτιών, γιατί έζησαν μέσα στις επιθυμίες της σάρκας και ήταν «…εκ φύσεως παιδιά οργής…». Την κατάσταση αυτή μετέβαλε το σχέδιο της θείας Οικονομίας, η ενανθρώπηση του Λόγου του Θεού.

Αν και οι άνθρωποι ζούσαν με τρόπο που θα έπρεπε να προκαλεί την οργή του Θεού, εκείνος τους δείχνει το άπειρο έλεός και τη θεία αγάπη Του.

Σε τι συνιστάται το έργο της σωτηρίας;

Ο Παύλος μας το παρουσιάζει εδώ ως ζωοποίηση των ανθρώπων με το Χριστό. Ο Χριστός μας προσλαμβάνοντας την ανθρώπινη φύση μας, μετέβαλε τη νεκρότητα μας σε ζωή. Φύτεψε μέσα μας το σπέρμα μιας καινούριας ζωής. Μας μετέδωσε το πλήρωμα της δικής του ζωής.  

«…Χάριτί ἐστε σεσωσμένοι…». Η πρόταση αυτή είναι παρενθετική, θα την επαναλάβει και πιο κάτω. Ο Παύλος επιθυμεί να συνειδητοποιήσουν ότι αυτή είναι έργο της θείας Χάρης, δωρεά του Θεού και ΟΧΙ καρπός της δικής τους προσπάθειας.

«...καὶ συνήγειρε καὶ συνεκάθισεν ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ…» στιχ. 6

Η σωτηρία των ανθρώπων έχει συντελεστεί, απομένει ο καθένας να την οικειωθεί προσωπικά, να γίνει μέτοχος και ο ίδιος της θείας δωρεάς.

Ο Θεός Πατέρας ανέστησε τον Χριστό ως προς την ανθρώπινη φύση Του. Επειδή όμως ο Χριστός είναι «απαρχή» και κεφαλή δική μας, άρα κι εμείς έχουμε αναστηθεί μαζί μ’ Εκείνον. Το «εκάθισε» τον Χριστό στα δεξιά Του, αυτό συνεπάγει πως συνεκάθισε κι όλους εμάς που αποτελούμε το σώμα Του.

Είναι αφάνταστα μεγάλη η τιμή που μας επιφυλάσσει η αγαθότητα του Θεού ν’ αναδειχθούμε συμπάρεδροι του μονογενούς Υιού Του. «…Το να καθίσουμε στα δεξιά…», είναι απόδειξη τιμής που ξεπερνά κάθε άλλη τιμή και μετά απ’ αυτήν άλλη δεν υπάρχει, όπως μας διαμηνύει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

Η σωτηρία αποτελεί ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός, ωστόσο, όσο διαρκεί η παρούσα ζωή, οι χριστιανοί έχουμε απλώς τον «αρραβώνα της κληρονομίας ημών» Εφε. (1, 14) και ζούμε την απαρχή της απολυτρώσεως. Η νίκη του χριστιανικού αγώνα που τελείται στην παρούσα ζωή, είναι αυτή που μας εξασφαλίζει τη μετοχή στην αιώνια δόξα! «…῾Ο νικῶν, δώσω αὐτῷ καθίσαι μετ᾿ ἐμοῦ ἐν τῷ θρόνῳ μου, ὡς κἀγὼ ἐνίκησα καὶ ἐκάθισα μετὰ τοῦ πατρός μου ἐν τῷ θρόνῳ αὐτοῦ…» Αποκ. (3, 21).   

«...ἵνα ἐνδείξηται ἐν τοῖς αἰῶσι τοῖς ἐπερχομένοις τὸν ὑπερβάλλοντα πλοῦτον τῆς χάριτος αὐτοῦ ἐν χρηστότητι ἐφ᾿ ἡμᾶς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ...». στιχ. 7

 Εδώ ο Παύλος προσδιορίζει τον σκοπό της θείας Οικονομίας. Ο Θεός πραγματοποιεί τη σωτηρία των ανθρώπων για να δείξει στον μέλλοντα αιώνα τον ανέκφραστο πλούτο της χάριτος Του. Το άπειρο έλεος του Κυρίου θα γνωρίσουμε εξ ολοκλήρου και θα εκτιμήσουμε στη διάρκεια της μέλλουσας ζωής, γιατί τώρα οι πιστοί τα βλέπουν «…δι εσόπτρου εν αινίγματι…» Α’ Κορ. (13, 12)

«…Τῇ γὰρ χάριτί ἐστε σεσωσμένοι διὰ τῆς πίστεως· καὶ τοῦτο οὐκ ἐξ ὑμῶν, Θεοῦ τὸ δῶρον…» στιχ. 8

Αυτό το οποίο παρενθετικά επισήμανε νωρίτερα ο απόστολος, το ξανατονίζει επαναλαμβάνοντάς το. Αποτελεί μια από τις βασικότερες αλήθειες της πίστεώς μας, ότι η σωτηρία μας δεν είναι αποτέλεσμα των αγαθών έργων της αρετής μας, αλλά δωρεά και χάρισμα του Θεού.

Απαιτείται φυσικά από την πλευρά μας να πιστέψουμε. Είναι απαραίτητη η πίστη ως έκφραση και ανταπόκριση της ελεύθερης βούλησής μας. Αν δεν το θέλουμε, ο Θεός δεν μας σώζει παραβιάζοντας το αυτεξούσιο μας, που συνιστά ένα από τα μεγαλύτερα δώρα με τα οποία μας έχει προικίσει. Η πίστη πάραυτα δεν είναι μέσο της σωτηρίας, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος οικειώνεται τη σωτηρία που προσφέρει κατά χάρη ο Θεός.

Εν κατακλείδι το να πιστέψουμε και το να σωθούμε δια της πίστεως, ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ είναι δώρα Θεού!!!

«…οὐκ ἐξ ἔργων, ἵνα μή τις καυχήσηται…» στιχ. 9

Τα έργα των ανθρώπων αποτελούν αιτία εγωκεντρικής καυχήσεως και κάνουν τον άνθρωπο να εγκλωβίζεται στον εαυτό του, απομακρυνόμενος από την πραγματική πηγή της σωτηρίας.

Φυσικά ο Θεός δεν αποστράφηκε τους ανθρώπους όσοι τηρούσαν το θέλημά Του και είχαν αγαθά έργα. Ο Θεός αποστρέφεται αυτούς που τα έργα τους είναι πονηρά, ζουν διεφθαρμένα και παραμένουν αμετανόητοι.

«…Αὐτοῦ γάρ ἐσμεν ποίημα, κτισθέντες ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ ἐπὶ ἔργοις ἀγαθοῖς, οἷς προητοίμασεν ὁ Θεὸς ἵνα ἐν αὐτοῖς περιπατήσωμεν…» στιχ. 10

Η πρώτη δημιουργία του ανθρώπου και η ανακαίνιση του δια του Χριστού υπήρξε έργο του Θεού. Είμαστε «ποιήματα» του Θεού. Εκείνος είναι ο αίτιος της φυσικής υπάρξεώς μας, Εκείνος μας ανέπλασε και μας αναγέννησε.

Ο θεός δημιουργεί και ανακαινίζει τον άνθρωπο «επί έργοις αγαθοίς», για να εργάζεται το αγαθό και να εκπληρώνει το θέλημά Του. Τα αγαθά έργα είναι φυσική συνέχεια της ανακαινίσεώς μας.

Η έννοια του «…περιπατήσωμεν…» είναι πως καθόλην τη διάρκεια της ζωής μας, ο σκοπός θα είναι να πράττουμε το αγαθό και να επιδιώκουμε την αρετή. Η σωτηρία δεν είναι στατική κατάσταση, αλλά δυναμική πορεία. Μια πορεία που αρχίζει από το βάπτισμα και καταλήγει στη βασιλεία του Θεού.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

«…Χάριτι έστε σεσωσμένοι…»! Η σωτηρία είναι δώρο του Θεού, όχι κατόρθωμα δικό μας. Κανένας δεν μπορεί να ελπίζει πως θα σωθεί με τα έργα του και την αρετή του. Μοναδικός σωτήρας των ανθρώπων είναι ο Ιησούς Χριστός. Εκείνος μας χάρισε τη ζωή Του, ανακαινίζοντας τη φθαρμένη φύση μας, Εκείνος μας ανέστησε από την πτώση και την εξαθλίωσή μας.

Στη σωτηρία, ο άνθρωπος μετέχει δια της πίστεως. Ούτε χωρίς τη χάρη Θεού, μα ούτε χωρίς την πίστη σωζόμαστε.

Είναι σαν το εξής παράδειγμα. Μας περιβάλλει το φως (η χάρης του Θεού) αλλά είναι επιλογή μας αν θα μείνουμε στο φως ή προτιμήσουμε το σκοτάδι. Αλλά και περιβαλλόμενος από το φως πρέπει ν’ ανοίξω τα μάτια μου (δηλ. να πιστέψω), για να δω τη χαρά που με περιβάλλει. Διαφορετικά αν δεν ανοίξω τα μάτια μου (δηλ. δεν πιστέψω), σημαίνει πως δεν αφήνω τη χάρη του Θεού να με οδηγήσει στη σωτηρία μου και βαδίζω στα τυφλά παρότι γύρω μου απορρέει άφθονο το έλεος της θείας Χάριτος.

Η σωτηρία μας εξαρτάται από τα καλά μας έργα αλλά μόνο από τη χάρη του Θεού, στην οποία οφείλουμε να πιστέψουμε και να τη δεχτούμε. Όμως, ως καρπός της πίστεώς μας, τα καλά έργα είναι αναγκαία. Εδώ πρέπει να προσέξουμε να μην εργαζόμαστε ένα μόνο έργο, αλλά όλα. Όπως ακριβώς έχουμε 5 αισθήσεις, και πρέπει όλες σωστά να τις χρησιμοποιούμε, έτσι πρέπει να εργαζόμαστε και όλες τις αρετές. Διότι δεν αρκεί μια μόνο αρετή για να μας παραστήσει με παρρησία μπροστά στο βήμα του Χριστού, αλλά χρειαζόμαστε πολλές και κάθε είδους. Γένοιτο.