10. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΒΑΙΩΝ – πρός Φιλιππησίους (4, 4 – 9)

Φιλιπ. (4, 4 – 9)

«...Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε· πάλιν ἐρῶ, χαίρετε. τὸ ἐπιεικὲς ὑμῶν γνωσθήτω πᾶσιν ἀνθρώποις. ὁ Κύριος ἐγγύς.

Μηδὲν μεριμνᾶτε, ἀλλ’ ἐν παντὶ τῇ προσευχῇ καὶ τῇ δεήσει μετὰ εὐχαριστίας τὰ αἰτήματα ὑμῶν γνωριζέσθω πρὸς τὸν Θεόν.

Καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν φρουρήσει τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ τὰ νοήματα ὑμῶν ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ.

Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθε·

ἃ καὶ ἐμάθετε καὶ παρελάβετε καὶ ἠκούσατε καὶ εἴδετε ἐν ἐμοί, ταῦτα πράσσετε· καὶ ὁ Θεὸς τῆς εἰρήνης ἔσται μεθ’ ὑμῶν...».

Νεοελληνική απόδοση

«…Χαίρετε στον Κύριο πάντοτε! Πάλι θα πω: χαίρετε! Η επιείκειά σας ας γίνει γνωστή σε όλους τους ανθρώπους. Ο Κύριος είναι κοντά.

Για τίποτα μη μεριμνάτε, αλλά για καθετί με την προσευχή και με τη δέηση, μαζί με ευχαριστία, τα αιτήματά σας ας γίνονται γνωστά προς το Θεό.

Και η ειρήνη του Θεού που υπερέχει κάθε νου θα φρουρήσει τις καρδιές σας και τα διανοήματά σας στο Χριστό Ιησού.

Λοιπόν, αδελφοί, όσα είναι αληθινά, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, όσα προσφιλή, όσα έχουν καλή φήμη, αν υπάρχει κάποια αρετή και αν υπάρχει κάποιος έπαινος, αυτά να συλλογίζεστε.

Και αυτά που μάθατε και παραλάβατε και ακούσατε και είδατε σ’ εμένα, αυτά να πράττετε. και ο Θεός της ειρήνης θα είναι μαζί σας…».

ΑΝΑΛΥΣΗ

Η πρώτη ευρωπαϊκή πόλη που άκουσε το κήρυγμα του Ευαγγελίου από τον απ. Παύλο, ήταν η αρχαία Μακεδονική πόλη των Φιλίππων.

Η θέση και η εμπορική κίνησή της συνέτειναν στην ανάπτυξη της πόλεως, πράγμα που επέτρεπε και την εύκολη διακίνηση των θρησκευτικών ιδεών. Εδώ ο Παύλος θα ιδρύσει την πρώτη ευρωπαϊκή εκκλησία επί ευρωπαϊκού εδάφους.

Η επιστολή του Παύλου προς Φιλιππησίους Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η επιστολή της χαράς. Η χαρά που αποπνέει από τη βεβαιότητα της εν Χριστώ σωτηρίας. Η νίκη του Χριστού αποτελεί το εχέγγυο της αναστάσιμης χαράς και της εσχατολογικής προσδοκίας των χριστιανών.

Η ακλόνητη ελπίδα της έλευσης του Χριστού και τα γνωρίσματα της νέας ζωής, αποτελούν τα θέματα που θίγονται στη σημερινή αποστολική περικοπή.

Η σημερινή Κυριακή μας υπενθυμίζει την τελευταία και θριαμβευτική είσοδο του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα και έχει έντονο πανηγυρικό χαρακτήρα. Αποτελεί προανάκρουσμα της νίκης του Χριστού επί του θανάτου, και ενώ βρισκόμαστε στην αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας, η ελπίδα της αναστάσεως αποτελεί ακλόνητη βεβαιότητα και αφορμή χαράς για τους πιστούς.

===========================================================

«...Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε· πάλιν ἐρῶ, χαίρετε...». στιχ. 4

Η χαρά είναι το κεντρικό θέμα της επιστολής προς Φιλιππησίους. Η χαρά είναι σημείο αναφοράς στη ζωή των χριστιανών. Η χαρά των χριστιανών είναι «…εν Κυρίω…», πηγάζει δηλαδή από τον Κύριο. Είναι καρπός της αδιάκοπης επικοινωνίας μαζί Του. Η χαρά τότε είναι γνήσια, αυθεντική, είναι ευφρόσυνη! Αυτή η χαρά διαπερνά το «είναι» μας, μας περιλούζει και μας διέπει και στη θλίψη αλλά και στον μεγαλύτερο πόνο. Η χριστιανική χαρά είναι συνεχής! Διαποτίζει ολόκληρη τη ζωή των πιστών. Γι’ αυτό και ο απόστολος συνιστά όχι μόνο οι Φιλιππήσιοι αλλά και όλοι οι πιστοί να χαίρονται «…πάντοτε…».

Και ο απόστολος δεν ομιλεί θεωρητικά, αλλά με τη βαθύτατη προσωπική του εμπειρία, «…χαίρει εν τοις παθήμασί του…» Κολ. (1, 24).

Ο Παύλος επαναλαμβάνει το «…πάλιν ἐρῶ, χαίρετε…», για να μας τονίσει πως όποια και να είναι η θλίψη μας, όποιος και να είναι ο πειρασμός ή η δοκιμασία, ο χριστιανός οφείλει να έχει μέσα του αδιάπτωτη τη χαρά του Χριστού.

«... τὸ ἐπιεικὲς ὑμῶν γνωσθήτω πᾶσιν ἀνθρώποις. ὁ Κύριος ἐγγύς....». στιχ. 5

Το «…ἐπιεικὲς…» κατά τον Ζιγαβηνό είναι το ανεξίκακον, το πράον, που οι χριστιανοί οφείλουμε να επιδεικνύουμε «…πᾶσιν ἀνθρώποις…». Όχι μόνο σε πιστούς αλλά και άπιστους καθώς επίσης και στους πολεμίους μας.

Η ηπιότητα, η συγκατάβαση, η καλοσύνη, αποτελούν βασικά γνωρίσματα της χριστιανικής συμπεριφοράς.

«...Μηδὲν μεριμνᾶτε, ἀλλ’ ἐν παντὶ τῇ προσευχῇ καὶ τῇ δεήσει μετὰ εὐχαριστίας τὰ αἰτήματα ὑμῶν γνωριζέσθω πρὸς τὸν Θεόν...» στιχ. 6

Η ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ του Παύλου ότι «…ὁ Κύριος ἐγγύς…», έρχεται να μας συστήσει ακόμη το «…μηδέν μεριμνάτε…»! Ο ερχομός του Κυρίου είναι αδιαμφισβήτητη αλήθεια και εμείς ως χριστιανοί καλούμαστε να παραμείνουμε σταθεροί στην πίστη μας από την αγωνιώδη μέριμνα και τις ατελείωτες βιοτικές φροντίδες που κλονίζουν την πίστη στην πρόνοια του Θεού.

Αποκλείοντας τη μέριμνα, ο Παύλος συμβουλεύει τους πιστούς να κάνουν γνωστά στο Θεό τα αιτήματά τους με προσευχή και με δέηση. Η προσευχή πρέπει να γίνεται «…ἐν παντὶ…» δηλ. σε κάθε στιγμή και πράγμα.

Μας προτρέπει επίσης όχι μόνο να γνωστοποιούμε τα αιτήματά μας αλλά και να ευχαριστούμε για όλα το Θεό. Γιατί όταν τον ευχαριστούμε όταν όλα πάνε κατ’ ευχή τότε είναι κάτι το φυσικό, αλλά όταν τον ευχαριστούμε και όταν όλα πάνε στραβά, τότε αυτό είναι αποτέλεσμα ευγνώμονος ψυχής.

Ο Θεός ξέρει τις ανάγκες μας καλύτερα από μας, γι’ αυτό και η αναφορά στην προσευχή των προβλημάτων βοηθά εμάς τους ίδιους. Μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε την ανθρώπινη αδυναμία μας και να αισθανόμαστε βαθύτερα την ανάγκη εξάρτησή μας από την αγάπη και τη στοργική φροντίδα Του.

«...Καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν φρουρήσει τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ τὰ νοήματα ὑμῶν ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ...» στιχ. 7

Η «…ειρήνη του Θεού…» δεν είναι άλλη κατά την θεολογική προσέγγιση του αποστόλου από την ίδια τη λύτρωση. Ο λυτρωμένος άνθρωπος είναι αυτός που έχει μέσα του ειρήνη, «ειρήνη Θεού».

Η «…ειρήνη του Θεού…» «…ὑπερέχει πάντα νοῦν…» δηλ. ξεπερνά τις δυνατότητες του ανθρώπινου νου. Ο λόγος; Είναι ΔΩΡΕΑ του Θεού και όχι κάποιο ανθρώπινο επίτευγμα. Είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος και θα διαφυλάξει τις καρδιές και τις σκέψεις μας σε κοινωνία με τον Ιησού Χριστό.

«...Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθε...» στιχ. 8

Εδώ έχουμε το γενικό συμπέρασμα του αποστόλου που καλεί τους παραλήπτες της επιστολής του να σκέπτονται και να προσέχουν. Ο άγιος Νικόδημος  αναφέρει εδώ πως ο απόστολος λέει λογίζεσθε και όχι συλλογίζεσθε γιατί από τους καλούς συλλογισμούς γεννιούνται και τα καλά λόγια και έργα καθώς και εκ του εναντίου, από τους κακούς συλλογισμούς γεννούνται και τα κακά λόγια και έργα. Ρίζα κάθε αποτελέσματος είναι ο λογισμός του ανθρώπου, οι κλάδοι και καρποί είναι τα έργα και οι πράξεις.

To, «…ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ…» είναι όσα εκπορεύονται από το Θεό και εμπεριέχονται στην αποκάλυψή Του, που έγινε δια του Ιησού Χριστού. Ο Κύριος μας είπε πως είναι ο ίδιος η «…αλήθεια…» Ιωα. (14, 6).

Το, «…σεμνά…» είναι τα γνωρίσματα της χριστιανικής ζωής που προκαλεί τον σεβασμό των γύρω μας. Σεμνός κατά την Κ.Δ. είναι αυτός που έχει αγία ζωή.

Το, «…όσα δίκαια…» είναι αυτά που εκφράζουν τη δικαιοσύνη του Θεού και καλύπτουν τις σχέσεις μας όχι μόνο με τους συνανθρώπους μας αλλά και με το Θεό. «…Αγνά…» είναι τα καθαρά, αυτά που δεν έχουν προσβληθεί από την αμαρτία. Τα, «…προσφιλή…» είναι τα ευάρεστα στο Θεό, είτε ακόμη και τα αγαπητά στους ανθρώπους, πράγμα που συντελεί στην υπέρβαση των συγκρούσεων με τους άλλους. Τα, «…εύφημα…» είναι τα επαινετά, αυτά που έχουν καλή φήμη.

«…ἃ καὶ ἐμάθετε καὶ παρελάβετε καὶ ἠκούσατε καὶ εἴδετε ἐν ἐμοί, ταῦτα πράσσετε· καὶ ὁ Θεὸς τῆς εἰρήνης ἔσται μεθ’ ὑμῶν…»

Ο απόστολος μας προτρέπει όχι μόνο να λογιζόμαστε αλλά και να πράττουμε, να εφαρμόζουμε αυτά που μάθαμε και εντρυφούμε. Θεμελιώδης προϋπόθεση για να ενοικήσει μέσα μας ο Θεός της ειρήνης, είναι η τήρηση των εντολών Του. Χωρίς αυτήν την προϋπόθεση δεν μπορούμε να ειρηνεύσουμε με το Θεό, ούτε με τους άλλους ανθρώπους αλλά και με τον ίδιο τον εαυτό μας.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το Ευαγγέλιο δεν είναι αφηρημένες ιδέες και αρχές, αλλά η ζωντανή αλήθεια που μας κήρυξε ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός. Μας τη φανέρωσε για να φωτίσει την επίγεια πορεία μας. Για να τη μετουσιώσουμε σε καθημερινή πράξη, μαρτυρία και ζωή! Αυτό διδάσκει και το σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα.

Μας συνιστά να δείχνουμε επιείκεια σε όλους τους ανθρώπους, γιατί μέσω της επιείκειας διαφαίνεται και η ευγένεια, η γλυκύτητα, η ηπιότητα του χαρακτήρα μας μπροστά στις ατέλειες και στην άγνοια των άλλων. Ο επιεικής άνθρωπος πολλές φορές θυσιάζει τη προσωπική του ευχαρίστηση, για χάριν της αγάπης, της ειρήνης και της ενότητας.

Πρότυπο αυτής της επιείκειας και πραότητας για όλους μας είναι ο αρχηγός της πίστεως μας Ιησούς Χριστός, Ψαλ. (85, 5). Ακολουθώντας τα ίχνη του Κυρίου, οφείλουμε να δείχνουμε επιείκεια παντού και προς όλους τους ανθρώπους.

Ας εντρυφήσουμε το λόγο του ιερού Χρυσοστόμου «…οὐδέν ἐπιεικείας ἰσχυρότερον καί οὐδέν ταύτης δυνατώτερον…» και ας πορευθούμε με «ειρήνη Θεού» τώρα και πάντοτε. Γένοιτο!