4. ΚΥΡΙΑΚΗ Δ’ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Ευαγγέλιο Κυριακής: Ματθ. (8, 5-13)

«…Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, 5 ἐλθόντι τῷ Ἰησοῦ εἰς Καπερναοὺμ προσῆλθεν αὐτῷ ἑκατόνταρχος παρακαλῶν αὐτὸν καὶ λέγων· 6 Κύριε, ὁ παῖς μου βέβληται ἐν τῇ οἰκίᾳ παραλυτικός, δεινῶς βασανιζόμενος. 7 καὶ λέγει αὐτῷ ὁ  Ἰησοῦς· ἐγὼ ἐλθὼν θεραπεύσω αὐτόν. 8 καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἑκατόνταρχος ἔφη· Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς· ἀλλὰ μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου. 9 καὶ γὰρ ἐγὼ ἄνθρωπός εἰμι ὑπὸ ἐξουσίαν, ἔχων ὑπ᾿ ἐμαυτὸν στρατιώτας, καὶ λέγω τούτῳ, πορεύθητι, καὶ πορεύεται, καὶ ἄλλῳ, ἔρχου, καὶ ἔρχεται, καὶ τῷ δούλῳ μου, ποίησον τοῦτο, καὶ ποιεῖ. 10 ἀκούσας δὲ ὁ  Ἰησοῦς ἐθαύμασε καὶ εἶπε τοῖς ἀκολουθοῦσιν· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐδὲ ἐν τῷ  Ἰσραὴλ τοσαύτην πίστιν εὗρον. 11 λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι πολλοὶ ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἥξουσι καὶ ἀνακλιθήσονται μετὰ  Ἀβραὰμ καὶ  Ἰσαὰκ καὶ  Ἰακὼβ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, 12 οἱ δὲ υἱοὶ τῆς βασιλείας ἐκβληθήσονται εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων. 13 καὶ εἶπεν ὁ  Ἰησοῦς τῷ ἑκατοντάρχῳ· ὕπαγε, καὶ ὡς ἐπίστευσας γενηθήτω σοι. καὶ ἰάθη ὁ παῖς αὐτοῦ ἐν τῇ ὥρᾳ ἐκείνῃ.…»

ΑΝΑΛΥΣΗ

Στο σημερινό Ευαγγέλιο μας μιλά για τον Ρωμαίο εκατόνταρχο (αξιωματικό του στρατού), που είχε το δούλο του άρρωστο, παράλυτο, και κατάκοιτο ανήμπορο. Κατέφυγε όμως στο Χριστό, τον παρακάλεσε, και αφού ο Κύριος θαύμασε την πίστη του, θεράπευσε τον δούλο του, αλλά και φανέρωσε στον κόσμο το μεγάλο θησαυρό της πίστεως, που έκρυβε ο εκατόνταρχος μέσα του.

Ας μελετήσουμε και αναλύσουμε τον άνθρωπο αυτό, γιατί το παράδειγμά του θα παραδειγματίσει και μας, στον «εν Χριστώ» αγώνα μας.

      1.   Ο εκατόνταρχος ήταν «εθνικός»

Ο εκατόνταρχος δεν προερχόταν από το λαό των Ιουδαίων (δηλ. ήταν απ’ αυτούς που δέχθηκαν τον Νόμο, τα κηρύγματα των Προφητών, αλλά ήταν ξένος προς τον λαό αυτό. Ήταν εθνικός δηλ. ειδωλολάτρης και εργαζόταν ως αξιωματικός στο Ρωμαϊκό στρατό.

Ο Θεός όμως δεν ξεχωρίζει γένη, δεν ξεχωρίζει εθνικότητες, δεν ξεχωρίζει χρώματα. Είναι Θεός όλου του κόσμου και «θέλει πάντας σωθήναι». Αν ο Θεός έκανε διακρίσεις τότε δεν θα μιλούσαμε για τέλειο Θεό, αλλά για Θεό συμφεροντολόγο, Θεό ταγμένο μόνο για ορισμένους. Ο Θεός όμως δεν είναι έτσι! Είναι Πατέρας όλων των ανθρώπων, μηδενός εξαιρουμένου! Δεν θυσιάστηκε για ορισμένους, αλλά υπέρ όλου του κόσμου.

Ο απ. Πέτρος διαλαλεί «…ἐν παντὶ ἔθνει ὁ φοβούμενος αὐτὸν καὶ ἐργαζόμενος δικαιοσύνην δεκτὸς αὐτῷ ἐστι…»

Ο εκατόνταρχος βλέπουμε παρόλο που δεν έχει διδαχθεί τον Λόγο του Θεού, εν τούτοις η καρδιά του κτυπά για το Χριστό. Αναγνωρίζει τη θεότητά Του, γνωρίζει την κυριαρχία Του και την εξουσία Του πάνω στις δυνάμεις της φύσης «…και οι άνεμοι και οι θάλασσα υπακούουσιν αυτώ…» (Ματθ. 7, 29 & 8, 27). Τον αναγνωρίζει ως Θεό των ανθρώπων και όλης της πλάσης.

Πως όμως; Τι είναι αυτό που τον έκανε να ξεχωρίσει την θεότητα του Χριστού; Τι ήταν αυτό που τον έκανε να δει την Αλήθεια;

Ίσως να ήταν από εκείνους, που ενώ δεν κατέχουν τον Νόμο του Θεού, κάνουν το θέλημά Του, γιατί τον νόμο τον έχει εκ φύσεως ο άνθρωπος γραμμένο στην καρδιά του. Και αυτό που μετράει για το Χριστό, είναι το περιεχόμενο της καρδιάς και όχι τα εξωτερικά σχήματα.

      2.   Η πίστη του εκατόνταρχου

Η πίστη του εκατόνταρχου είναι πρωτοφανής. Όλοι οι άλλοι συνήθιζαν να φέρουν τους ασθενείς στον Χριστό για να τους θεραπεύσει, ο εκατόνταρχος δεν το έπραξε. Ο ιερός Χρυσόστομος μας διαβεβαιώνει πως αυτό δεν έγινε ένεκα της παράλυσης του δούλου του, αλλά δια της μεγάλης πίστης του εκατόνταρχου σ’ Αυτόν που είναι η ίδια η Ζωή. Η πίστη του μας διαβεβαιώνει ο ιερός Χρυσόστομος ήταν πιο μεγάλη και από αυτών που κατέβασαν τον παράλυτο από τη στέγη. Πίστευε πως μια διαταγή του Χριστού, ένα νεύμα του, και όλα θα ήταν όπως πριν. Οι αποστάσεις δεν έχουν θέση στην παντοδυναμία του Θεού, γι’ αυτό και θεώρησε περιττό να το φέρει μαζί του.

Αυτό φαίνεται και από τα λόγια του, όταν πλησίασε το Χριστό και του είπε: «…Κύριε, ὁ παῖς μου βέβληται ἐν τῇ οἰκίᾳ παραλυτικός, δεινῶς βασανιζόμενος…». Θέτει το πρόβλημα χωρίς να λέει τι θέλει. Πιστεύει το Θεό ως παντοδύναμο, και το πάσα φύση έργο, πράξη, αλήθεια ή ψέμα είναι εμπρός του Θεού και δεν χρειάζονται πολλά λόγια. Τον ονομάζει Κύριο, γιατί έχει κυριότητα σε όλα.

Η πίστη του ακόμα φαίνεται στην αγάπη που έχει για το δούλο του, κάτι ασυνήθιστο για ένα μη πιστό και μάλιστα σε μια εποχή, που οι δούλοι θεωρούνταν χειρότεροι και από τα ζώα. Δεν ήταν δυνατό να έχει τέτοια αγάπη, αν δεν πίστευε και δεν είχε την αίσθηση του αληθινού Θεού. Ο πιστός στο Θεό διαφέρει από τον άπιστο και στα λόγια και στα έργα και στους τρόπους.

      3.   Πως απαντά ο Χριστός

Η απάντηση του Χριστού ήταν άμεση και επίσης απέβλεπε στην φανέρωση αυτής της μεγάλης πίστεως που έκρυβε μέσα του. Για να αναδείξει το μεγαλείο της πίστεως του, του λέει «…ἐγὼ ἐλθὼν θεραπεύσω αὐτόν...». Ο εκατόνταρχος δεν υπερηφανεύεται για την τιμή που του γίνεται. Κάθε άλλο. Σκέφτεται την μικρότητά και αναξιότητά του, μπροστά στην καθαρότητα και αγιότητα του Χριστού και απαντά: «…Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς· ἀλλὰ μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου…». Δηλ. αυτό που θα κάνεις στο σπίτι μου, πες ένα λόγο και θα υλοποιηθεί.

Με τα λόγια του φανερώνεται ο θησαυρός της πίστεως του. Πιστεύει στην θεία εξουσία του Χριστού και στο θαύμα της ίασης του παραλύτου.

Στη συνέχεια ο εκατόνταρχος με ένα υπέροχο παράδειγμα φανερώνει καλύτερα τι πίστευε για το Χριστό. «…Εάν εγώ λέει που βρίσκομαι υπό την εξουσία των ανωτέρων μου και εκτελώ τις διαταγές τους, αλλά έχω και μια μικρή εξουσία πάνω σε μικρούς στρατιώτες, και τους διατάσσω κάτι και το κάνουν αμέσως, πόσο μάλλον Εσύ, που είσαι Κύριος και εξουσιαστής όλων…».

Εδώ βλέπουμε τον εκατόνταρχο να ομολογεί το Χριστό ως Θεό, γιατί πιστεύει ότι είναι Κύριος και του θανάτου – θεϊκή ιδιότητα – που μόνο ο Θεός έχει και δύναται να θεραπεύει, και να επαναφέρει τους ανθρώπους εν ζωή. 

      4.   Η ταπείνωσή του

«…Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς…». Τα λόγια του αυτά φανερώνουν την ταπεινοφροσύνη του. Κατηγορεί τον εαυτό του «…ομολογεί την ευτέλειάν του, δεν την κρύβει…» όπως μας λέει και ο ιερός Χρυσόστομος.

Οι Πατέρες μας διαβεβαιώνουν πως θέλει τόλμη μεγάλη ο αυτοεξευτελισμός, η αυτομεμψία και μάλιστα από ένα αξιωματούχο και μπροστά στα μάτια του κόσμου. «…Σκεφτείτε το αξίωμα του εκατόνταρχου και θα δείτε την αρετή του ανδρός. Είναι πολλή η υπερηφάνεια όσων κατέχουν εξουσίες…» (Ιερός Χρυσόστομος)

Ο εκατόνταρχος πήρε τη χάρη που ο Θεός δίνει στους ταπεινούς «…ταπεινοίς δίδωσι χάριν…» (Ιακ. 4, 6) Η ταπείνωση είναι αναγκαία για να αναπτυχθεί στον άνθρωπο η πίστη, ως εμπιστοσύνη με το Θεό. Η εμμονή στην ταπείνωση είναι γνώρισμα των μεγάλων.

      5.   Η επιτέλεση του θαύματος

Ο Χριστός μας αφού εθαύμασε για την πίστη του εκατόνταρχου είπε: «…πολλοὶ ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἥξουσι καὶ ἀνακλιθήσονται μετὰ  Ἀβραὰμ καὶ  Ἰσαὰκ καὶ  Ἰακὼβ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν…». Πολλοί από όλα τα μέρη του κόσμου, που δεν είναι καν εκ της φυλής των Ιουδαίων, δεν είναι Ισραηλίτες, θα κληρονομήσουν την βασιλεία των ουρανών -  όπως συνέβη και με τον εκατόνταρχο – ενώ δε οι «υιοί της Βασιλείας» από την αλαζονεία τους θα βγουν έξω, θα καταλήξουν στο σκοτάδι.

Ο εκατόνταρχος ήρθε να πάρει την υγεία του δούλου του και έφυγε παίρνοντας όχι μόνο την υγεία, αλλά και τη Βασιλεία των Ουρανών. (Ιερός Χρυσόστομος)

Αν η πίστη μας είναι ουσιαστική, δηλ. η πνευματική ζωή της χάριτος, τότε όλα είναι δυνατά.

Η πίστη αναδύεται μέσα από τους ιδρώτες της αρετής, της τέλειας υπακοής στον Θεό, έστω και αν αυτό συνεπάγεται το «ποτήριο» του Γολγοθά. (Γρηγ. Παλαμάς)